Wikipedia

Gąszczaki

Gąszczaki[6][7], krzakówki[8] (Atrichornithidae) – monotypowa rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes), najbliżej spokrewniona z lirogonami (Menuridae), z którymi tworzy takson Menurides[9][10]. Są zagrożone wyginięciem.

Gąszczaki
Atrichornithidae
Stejneger, 1885[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – gąszczak krzykliwy (A. clamosus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

ptaki

Podrząd

śpiewające

Rodzina

gąszczaki

Typ nomenklatoryczny

Rodzina: Atrichornis Stejneger, 1885
Rodzaj: Atrichia clamosa Gould, 1844

Synonimy

Rodziny:

Rodzaju:

Rodzaje

Atrichornis[d] Stejneger, 1885[1]
2 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Występowanie edytuj

Rodzina obejmuje dwa gatunki występujące wyłącznie w Australii[11]; gąszczak rdzawy występuje w lasach deszczowych pogranicza Queenslandu i Nowej Południowej Walii natomiast gąszczak krzykliwy występuje w Australii Zachodniej.

Morfologia edytuj

Oba gatunki są rozmiarami zbliżone do szpaka (długość ciała 17–23 cm, masa ciała 34–60 g)[12], mają maskujące brązowoszare upierzenie. Żyją w podszycie leśnym, są bardzo trudne do zauważenia. Śpiew samców jest jednak bardzo donośny, dzwoniący i metaliczny.

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1844 roku angielski przyrodnik John Gould w książce swojego autorstwa o tytule The birds of Australia i nadając mu nazwę Atrichia[3]. Jednak nazwa ta była już zajęta przez rodzaj muchówki którą opisał w 1803 roku niemiecki entomolog Franz von Paula Schrank; w związku z tym w 1885 roku amerykański zoolog Leonhard Hess Stejneger nadał mu nową nazwę Atrichornis jednocześnie umieszczając go w nowo nazwanej rodzinie Atrichornithidae[1].

Nazewnictwo edytuj

  • Atrichia (Atricha): gr. ατριχος atrikhos „bezwłosy”, od negatywnego przedrostka α- a-; θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”[13].
  • Atrichornis: gr. ατριχος atrikhos „bezwłosy”, od negatywnego przedrostka α- a-; θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[14].
  • Rahcinta: anagram nazwy rodzajowej Atrichia Gould, 1844[15]. Typ nomenklatoryczny: Atrichia clamosa Gould, 1844.

Podział systematyczny edytuj

Do rodziny należy jeden rodzaj z dwoma gatunkami[6]:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Typ nomenklatoryczny: Atrichia Gould, 1844.
  2. ↑ Młodszy homonim Atrichia Schrank, 1803 (Diptera).
  3. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Atrichia Gould, 1844.
  4. ↑ Nowa nazwa dla Atrichia Gould, 1844.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c L.H. Stejneger: Order XVIII. – Passeres. W: J.S. Kingsley (red.): The standard natural history. Cz. 4: Birds. Boston: S.E. Cassino and company, 1885, s. 462. (ang.).
  2. ↑ M.C.A. Fürbringer: Untersuchungen zur Morphologie und Systematik der Vögel, zugleich ein Beitrag zur Anatomie der Stütz- und Bewegungsorgane. Cz. 2. Amsterdam: T. van Holkema, 1888, s. 1538. (niem.).
  3. ↑ a b J. Gould: The birds of Australia. London: Printed by R. and J. E. Taylor; pub. by the author, 1848, s. ryc. i tekst. (ang.).
  4. ↑ E.H.M. Sladen. Where should Atricha clamosa be placed in the system?. „The Zoologist: a monthly journal of natural history”. 3, s. 942, 1845. (ang.). 
  5. ↑ G.M. Mathews. List of additions of new sub-species to, and changes in, my List of the Birds of Australia. „Austral Avian Record”. 3 (3), s. 58, 1916. (ang.). 
  6. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Atrichornithidae Stejneger, 1885 (1875) - gąszczaki - Scrubbirds (wersja: 2019-04-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-19].
  7. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 11, 1999. 
  8. ↑ Przemysław Busse: Mały słownik zoologiczny - Ptaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 23. ISBN 83-214-0563-0.
  9. ↑ R. Terry Chesser, José ten Have. On the phylogenetic position of the scrub-birds (Passeriformes: Menurae: Atrichornithidae) of Australia. „Journal of Ornithology”. 148 (4), s. 471–476, 2007. DOI: 10.1007/s10336-007-0174-9. (ang.). 
  10. ↑ John H. Boyd III: Atrichornithidae: Scrub-birds. [w:] Aves—A Taxonomy in Flux 3.06 Introduction [on-line]. John Boyd's Home Page. [dostęp 2015-11-01]. (ang.).
  11. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Lyrebirds, scrubbirds, bowerbirds, Australasian wrens. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-22]. (ang.).
  12. ↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Scrub-birds (Atrichornithidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.atrich1.01. [dostęp 2023-05-22]. (ang.).  
  13. ↑ Atrichia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-22] (ang.).
  14. ↑ Atrichornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  15. ↑ Rahcinta, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-22] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gąszczaki&oldid=72113438”