Głodek karyntyjski
Głodek karyntyjski[4] (Draba siliquosa M.Bieb.) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych.
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
głodek karyntyjski |
| Nazwa systematyczna | |
| Draba siliquosa M. Bieb. Fl. Taur.-Caucas. 2: 94 1808[3] | |
Rozmieszczenie geograficzne edytuj
Gatunek wysokogórski, występujący na około 10 izolowanych obszarach w górach Europy: Alpach, Pirenejach, Karpatach Zachodnich, górach Półwyspu Bałkańskiego oraz na Kaukazie, Górach Pontyjskich i w górach Armenii. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach Wysokich i znany jest tylko z jednego stanowiska. Występuje na wysokości około 1800 m n.p.m. na zachodniej Grani Żabiego[5]. Liczniej natomiast występuje w słowackiej części Tatr[4]. Przez polskie Tatry przebiega północna granica jego zasięgu[5]
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Niewielka roślina darniowa z wielogłowym korzeniem. Osiąga wysokość 5-12 cm[6]. Występuje pojedynczo, lub w niewielkich darniach.
- Łodyga
- Wzniesiona, rzadko i słabo ulistniona (tylko 1-4 liście). Owłosiona gwiazdkowato tylko dołem[5].
- Liście
- Większość liści zebrane w różyczkę liściową u nasady łodygi. Mają lancetowaty kształt i są ząbkowane lub całobrzegie, pokryte włoskami. Nasady liści mają rzadkie włoski proste, poza tym liście pokryte są gęsto włoskami gwiazdkowatymi[5].
- Kwiaty
- O białej barwie, zebrane po kilka w grono na szczycie łodygi. Mają 4 płatki korony. Szypułki kwiatowe i oś grona jest naga[6].
- Owoc
- Podługowata łuszczyna z brunatnymi, jajowatymi nasionami[5].
Biologia i ekologia edytuj
Bylina, chamefit. W Tatrach występuje na trawiasto-skalnym gzymsie o południowej ekspozycji[5]. Liczba chromosomów 2n = 2n = 16 Ga 4, 6[7].
Zagrożenia edytuj
Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii CR (krytycznie zagrożony)[8]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście[9]. Jedyne w Polsce stanowisko tego gatunku znajduje się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego i na dokładkę w trudno dostępnym, skalistym terenie poza szlakami turystycznymi i w miejscu nieatrakcyjnym dla taterników. Dzięki temu zabezpieczone jest od zniszczenia przez ludzi. Zagrażają mu jednak naturalne warunki – znajduje się bowiem w korycie żlebu, a więc narażone jest na lawiny kamienne i śnieżne. Niewielka powierzchnia tego stanowiska i niewielka ilość osobników (w 2008 około 60) powoduje, że w polskich Tatrach jest to gatunek krytycznie zagrożony. Podobnie krytycznie zagrożony jest również w słowackich Tatrach[5].
Synonimy edytuj
- Crucifera johannis E.H.L.Krause
- Draba carinthiaca Hoppe
- Draba glabrata (Koch) Simonk.
- Draba hoppei Trachsel
- Draba johannis Host
- Draba oederi Vill.
- Draba siliquosa subsp. carinthiaca (Hoppe) O.Bolòs & Vigo
- Draba siliquosa var. subglabra Rupr.
- Draba subglabra (Rupr.) Tolm.
- Draba trachseli Dalla Torre
- Draba traunsteineri Hoppe
(na podstawie The Plant List[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-02-28].
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.