Gan Jawne
Gan Jawne (hebr. גן יבנה; pol. Ogród Jawne; w oficjalnej pisowni ang. Gan Yavne) – samorząd lokalny położony w Dystrykcie Centralnym, w Izraelu.
.jpg) Rzeźba przy wjeździe do Gan Jawne | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Burmistrz |
Aaron Dror |
| Powierzchnia |
10,962 km² |
| Wysokość |
42 m n.p.m. |
| Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+972 8 |
| Kod pocztowy |
70800 |
Położenie na mapie Dystryktu Centralnego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
 31°47′19″N 34°42′19″E/31,788611 34,705278
| |
| Strona internetowa | |
Położenie edytuj
Miasteczko jest położone na nadmorskiej równinie w północno-zachodniej części pustyni Negew, w odległości 6 kilometrów od Morza Śródziemnego. W jego otoczeniu jest miasta Aszdod, moszawy Gan ha-Darom, Bicaron, Azrikam i Szetulim, oraz kibucu Chacor-Aszdod. Na południowy wschód od miasteczka znajduje się wojskowa baza lotnicza Chacor.
Podział administracyjny edytuj
Gan Jawne jest gęsto zaludnionym miasteczkiem położonym pośrodku niezabudowanego obszaru nadmorskiej równiny, dla której charakterystycznym elementem krajobrazu są intensywne uprawy rolnicze. W miejscowości znajdują się następujące osiedla mieszkaniowe: Neot HaMakabim, Givat Szimszon, Szikun Ovdim, Neot HaPerahim, Neot Hadarim, Givat HaSavjonim oraz Motta Gur.
Środowisko naturalne edytuj
Miasteczko Gan Jawne zajmuje powierzchnię 10 962 hektarów, z czego 4,8 tys. są zakwalifikowane pod budownictwo mieszkaniowe, 600 pod tereny przemysłowe i 5 180 hektarów jako grunty rolnicze. Większość z gruntów rolnych jest przeznaczona pod przyszłą zabudowę mieszkaniową. Tutejsze ziemie są mieszane, a większość gruntów rolnych zajmują sady owocowe. Klimat śródziemnomorski charakteryzujący się gorącymi i wilgotnymi latami oraz chłodnymi i deszczowymi zimami. Średnia suma rocznych opadów wynosi 510 mm[1].
Demografia edytuj
Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2010 roku w mieście żyło 18,9 tys. mieszkańców, z czego 98,1% było Żydami. W rankingu społeczno gospodarczego rozwoju Gan Jawne zajmuje 10 miejsce w kraju. Przeciętne wynagrodzenie mieszkańców w 2007 wynosiło 8 281 NIS[2].
Populacja miasta pod względem wieku:
| Wiek (w latach) | Procent populacji w % |
|---|---|
| 0-4 | 10,4% |
| 5-9 | 10,5% |
| 10-14 | 11,7% |
| 15-19 | 9,5% |
| 20-29 | 12,2% |
| 30-44 | 23,3% |
| 45-59 | 15,7% |
| ponad 60 | 6,6% |
Źródło danych: Central Bureau of Statistics.
Historia edytuj
Osada Gan Jawne została założona w 1931 jako rolniczy moszaw. Grupa założycieli składała się z żydowskich imigrantów z Rosji i Polski, którzy przeszli szkolenie rolnicze w rejonie miasta Ra’ananna. W 1930 rozpoczęli negocjacje w sprawie zakupu ziemi i rok później założyli własną osadę rolniczą. W 1936 posiadali dużą plantację cytrusów[3].
Moszaw posiadał po stronie zachodniej i południowej sąsiedztwo sześciu arabskich wiosek, co stało się niezwykle uciążliwe podczas Wojny domowej w Mandacie Palestyny w 1947 i 1948. W okolicy dochodziło do licznych incydentów zbrojnych, co zmusiło żydowską organizację paramilitarną Hagana do zdobycia przewagi militarnej w całym obszarze Gan Jawne. W dniu 13 maja 1948 żołnierze Hagany zajęli i wyludnili arabską wioskę Barka, której ziemie weszły po wojnie w obszar Gan Jawne[4]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej z moszawu operowały Siły Obronne Izraela. W 1950 Gan Jawne otrzymało status samorządu lokalnego. W tym samym roku miasteczko przyjęło dużą grupę imigrantów z Jemenu, przybyłych do Izraela w wyniku operacji Latający Dywan. W latach 60. XX wieku osiedlili się tutaj imigranci z Afryki Północnej i Kurdystanu. W kolejnych latach dołączyli do nich przybysze z Etiopii i Tunezji, a w latach 90. dużą ilość imigrantów z krajów byłego ZSRR. Na przełomie 2008 i 2009 miasto ucierpiało od ostrzału rakietowego prowadzonego z pobliskiej Strefy Gazy[5].
Nazwa edytuj
Nazwa nawiązywała do pobliskiego starożytnego miasta Jawne. Pod koniec lat 70. było nazywane także Tachshit Hashfela lub Low-Land Jewel.
Symbole edytuj
Godło Gan Jawne przedstawia kamienną tablicę z Dziesięcioma Przykazaniami, na której widnieją dwa owoce pomarańczy i jedna cytryna, z polem uprawnym i domami w tle. Symbole te wyobrażają motto miasta: „Tora i praca”, które przyświecało jego założycielom. Studiowali oni Torę, i z miłości do Ziemi Izraela sadzili sady i winnice, oraz budowali nowe domy. W ten sposób powstało Gan Jawne. Miasteczko nie posiada oficjalnej flagi. W razie potrzeby jest używana pomarańczowa flaga z godłem[6].
Polityka edytuj
Miasteczko Gan Jawne posiada status samorządu lokalnego - Mo'atza Mekomit Gan Jawne. Od 2003 na czele władz miejskich stoi Aaron Dror.
| Burmistrz | Lata sprawowania urzędu |
|---|---|
| Josef Liebenau | 1950–1958 |
| Samuel Ohajon | 1958–1976 |
| Stein Israel | 1976–1978 |
| Samuel Ohajon | 1978–1983 |
| Mosze Alkslsi | 1983–2003 |
| Dror Aaron Cohen | 2003-nadal |
Współpraca międzynarodowa edytuj
Gan Jawne posiada dwa zaprzyjaźnione miasta partnerskie. Są to: Puteaux w północnej Francji (od 1974) i Winnipeg w środkowej Kanadzie (od 2003)[8].
Architektura edytuj
W architekturze Gan Jawne dominują niewysokie domy oraz wille. Jedynie kilka budynków jest wyższych.
Zabytki edytuj
Z racji młodego wieku miasta tutejsze zabytki są stosunkowo młodymi budynkami. Jako ważne dla lokalnej historii i obiekty zabytkowe uznano:
- Dom Ludowy, który pełni funkcję siedziby władz miejskich. Został on wybudowany w koncepcji budowli obronnej, z grubymi i mocnymi ścianami zewnętrznymi, oraz z dziedzińcem wewnętrznym. Brama wjazdowa posiada ciężką bramę. W kolejnych latach budynek przeszedł liczne przebudowy i wiele starych wewnętrznych ścian zastąpiono o wiele praktyczniejszymi cienkimi ścianami betonowymi. Dach budynku był wykorzystywany jako wieża obserwacyjna, co dodatkowo ułatwiała korzystna lokalizacja na wierzchołku wzgórza. Wszystkie drzewa zasadzono po wojnie. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej piwnice wykorzystywano jako szpital wojskowy. W korytarzu znajdowała się szkoła i przedszkole. Parter zajmowała klinika, sklep spożywczy oraz biura. Na piętrze funkcjonowała synagoga oraz klub towarzyski. W budynkach gospodarczych znajdowały się sortownia i pakownia owoców. Budynek przybliża historię całego miasta.
- Schron, który w okresie brytyjskiego mandatu pełnił funkcję skrytki na broń i amunicję. W następnych latach pełnił funkcje obronne.
- Karawanseraj służący zwierzętom i ludziom jako miejsce odpoczynku podczas podróży z portu Aszdod do Jerozolimy, Betlejem lub Hebronu. Po I wojnie izraelsko-arabskiej w budynku wybudowano synagogę.
- Zachodnia wieża strażnicza, była jedną z siedmiu punktów obserwacyjnych rozmieszczonych wokół Gan Jawne[9].
Kultura edytuj
W Gan Jawne znajduje się miejskie centrum kultury z biblioteką, oraz trzy mniejsze osiedlowe ośrodki kultury. W miasteczku aktywnie działają ruchy młodzieżowe Bene Akiwa i Ha'Noar Ha'Oved Ve Ha'Lomed.
Edukacja edytuj
Gan Jawne jest miasteczkiem o stosunkowo młodej populacji, stąd dobrze rozwinięta sieć szkół. W miasteczku znajdują się dwadzieścia trzy przedszkola, cztery państwowe szkoły podstawowe (Ben Gurion, Maccabim, Ilan Ramon i Ehud Manor), państwowa szkoła religijna (Synaj) oraz dwie szkoły średnie (Ort Icchak Rabin i Naomi Szemer). Dodatkowo jest tutaj jesziwa Chabad of Gan Jawne[10] i edukacyjna wioska dla dzieci Beit Apel.
Gospodarka edytuj
W południowej części miejscowości utworzono strefę przemysłową, która obecnie zajmuje powierzchnię 250 hektarów. Budowa kolejnych zakładów przemysłowych przyczyniła się do rozwoju miasteczka, dając wpływy i zatrudnienie dla mieszkańców. Firma Cequesta Water rozwija technologie oczyszczania ścieków komunalnych i przemysłowych[11]. Z innych branży działają tutaj firmy elektroniczne, produkujące dźwigi, materiały budowlane, skład drewna, produkcji żywności i inne.
Lokalizacja Gan Jawne w bezpośredniej bliskości Portu Aszdod i obszaru metropolitalnego Gusz Dan sprawiła, że rozwinął się tutaj handel. W miejscowości istnieją duże hurtownie, dwa supermarkety oraz mniejsze niezależne sklepy.
Infrastruktura edytuj
W Gan Jawne znajduje się centrum opieki nad osobami w podeszłym wieku.
Komunikacja edytuj
Z miasteczka wyjeżdża się na południowy zachód bezpośrednio na skrzyżowanie będące początkiem autostrady nr 4 (Erez–Kefar Rosz ha-Nikra), którą jadąc na północny wschód dojeżdża się do węzła z drogą ekspresową nr 41 (Aszdod-Gedera) i drogą ekspresową nr 42 (Aszdod-Riszon le-Cijjon). Natomiast jadąc drogą ekspresową nr 4 na południe dojeżdża się do głównej drogi wjazdowej do miasta Aszdod. Osobna lokalna droga nr 3703 prowadzi na południe do sąsiedniego moszawu Szetulim. Z Gan Jawne można wyjechać także w kierunku wschodnim, jadąc lokalną drogą do sąsiedniego moszawu Bicaron lub położoną bardziej na południu lokalną drogą prowadzącą do drogi nr 3922 i bazy lotniczej Chacor.
Ważną rolę w tutejszej komunikacji odgrywa stacja kolejowa Aszdod.
Przypisy edytuj
- ↑ Dodatkowe dane. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
- ↑ Israel Central Bureau of Statistics. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2008-05-06]. (ang.).
- ↑ Historia społeczności. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
- ↑ Welcome To Barqa. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-09-01]. (ang.).
- ↑ Factbox - Developments in Israel - Gaza fighting, Dec 28. [w:] Reuters [on-line]. 2008-12-28. [dostęp 2011-09-01]. (ang.).
- ↑ Local Council of Gan Jawne, Mo'atza Mekomit Gan Jawne. [w:] Flags Of The World [on-line]. [dostęp 2011-09-02]. (ang.).
- ↑ Burmistrzowie Gan Jawne. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
- ↑ Miasta partnerskie. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
- ↑ Zabytki. [w:] Gan Jawne [on-line]. [dostęp 2011-08-02]. (hebr.).
- ↑ Chabad of Gan Jawne. [w:] Chabad Centers [on-line]. [dostęp 2008-12-25]. (ang.).
- ↑ Cequesta Water. [w:] Cequesta Water [on-line]. [dostęp 2008-12-25]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcie satelitarne Gan Jawne Google Maps
- Mapa Gan Jawne Amudanan