Gazeta Katolicka w Kanadzie
Gazeta Katolicka w Kanadzie – polskojęzyczne, pionierskie pismo w Kanadzie wydawane od 17 marca 1908 do 30 października 1940 w Winnipegu (Manitoba). Jest traktowane jako kontynuacja pierwszego pisma w języku polskim na terenie Kanady – powołanego na krótko przez ojców oblatów – Głosu Kanadyjskiego (1904-1905).
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Wydawca |
West Canada Publishing Company, |
| Tematyka |
narodowo-katolicka |
| Pierwszy numer | |
| Ostatni numer | |
| Redaktor naczelny |
Adam F. Bloch, Maks Major, Jan Pazdor, Zofia Rapalska, J. Baderski |
| Średni nakład |
5.000 egz. |
| Format |
A3 |
| Liczba stron |
12 |
Gazeta Katolicka poprzez publikację wielu pamiętników i wspomnień stała się unikatowym źródłem informacji o rozwoju polskiego osadnictwa rozrzuconego w Kanadzie, organizowaniu się i asymilacji w nowym środowisku. Już w pierwszym numerze zaapelowano do czytelników o nadsyłanie listów z opisami ich codziennych doświadczeń. Mimo skąpego wykształcenia u większości nowych imigrantów nie zabrakło odważnych, którzy zdołali opisać (głównie w prowincjach preriowych) swoje życie i najbliższe otoczenie. Powstały wyjątkowe w swoim rodzaju wpomnienia opisujące ich trudy podróży do Kanady, osamotnienie, ich codzienne bolączki, rozczarowania i radości oraz lekcje życia, jakich doświadczali. Nadesłane listy zawierały nawet dokładne opisy ilu i jakich kto ma sąsiadów, czy jest w pobliżu kościół lub szkoła, itp. Gazeta Katolicka stała się przez to zbiorowym pamiętnikiem tych, którzy opuścili jedną ojczyznę aby budować inną[1].
Z biegiem czasu pismo zmonopolizowało rynek polonijny w Kanadzie, stając się doskonałym medium opiniotwórczym i tubą propagandową dla kół związanych z oblatami[2]. Było nieocenionym źródłem informacji na temat społeczeństwa, praw i zwyczajów w Kanadzie[3]. Jego nakład dochodził do 5 tysięcy egzemplarzy (na ogół 12 stron w formacie A3). Slogan autoreklamowy: “Jedyna Gazeta Polska w Kanadzie”.
Pierwszym wydawcą została firma West Canada Publishing Company (później na zmianę z Gazeta Katolicka Publishing Company i Canadian Publishers Ltd.) założona przez niemieckiego oblata Josepha Cordesa. To samo wydawnictwo publikowało też pisma katolików angielskich i niemieckich pod patronatem biskupa z dystryktu St. Boniface. Pierwszym redaktorem był Adam F. Bloch (1908-10), kolejnymi: późniejszy założyciel konkurencyjnego Czasu – Maks Major (1910-11), Jan Pazdor (1912-18, 1922-40), Zofia Rapalska (1918-22) i J. Baderski (1921-40).
W 1933 oblaci zakładają Stowarzyszenie Polaków w Kanadzie, którego organem prasowym Gazeta Katolicka staje się w maju 1934. W 1940 roku zmieniła nazwę na Gazeta Polska w Kanadzie, a w 1950 została przyłączona do tygodnika Głos Polski, który ukazuje się do dziś w Toronto.
Przypisy edytuj
- ↑ https://archive.is/20120713095511/http://collectioncanada.ca/multicultural/005007-206-e.html Archiwa Państwowe Kanady
- ↑ http://archive.is/gNCSL Janusz Szajna - Historia Polonii kanadyjskiej z perspektywy prasy polonijnej
- ↑ https://web.archive.org/web/20121024113640/http://www.collectionscanada.gc.ca/obj/005007/f2/005007-205-e.pdf Archiwa Państwowe Kanady
Bibliografia edytuj
- Violette Stepaniuk - Polish-Canadian Periodicals at LAC, 1908-2005…, Library and Archives Canada (https://archive.is/20120713095511/http://collectioncanada.ca/multicultural/005007-206-e.html )
- Violette Stepaniuk - The Polish-Canadian Press: Historical Overview, Library And Archives Canada (https://web.archive.org/web/20121024113640/http://www.collectionscanada.gc.ca/obj/005007/f2/005007-205-e.pdf )
- Janusz Szajna - Historia Polonii kanadyjskiej z perspektywy prasy polonijnej, Gazeta Ogólnopolska (http://archive.is/gNCSL)
- Anna Reczyńska - Polonia kanadyjska; opracowanie w słowniku Polacy w Kanadzie (Biogram Publishing, Mississauga, Ontario, 2006, ISBN 0-9738143-0-6)
- polonijna prasa, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2008-12-21].