Wikipedia

Gazimestan

Gazimestan (serb. Газиместан) – miejsce pamięci wzniesione w celu upamiętnienia bitwy na Kosowym Polu w 1389 roku[1]. Położone jest około 6 kilometrów od miejsca tego starcia oraz około 5 kilometrów od miasta Prisztina w Kosowie. Obecnie znajduje się tam pomnik wzniesiony w 1953 roku, zawierający inskrypcję z tzw. klątwą kosowską[2]. Gazimestan jest stałym miejscem obchodów dnia św. Wita (serb. Видовдан/Vidovdan), odbywającego się corocznie 28 czerwca (15 czerwca według kalendarza juliańskiego)[1]. Nazwa Gazimestan jest zbitką dwóch wyrazów – arabskiego ghazi (arab. ‏غَازِي‎, bohater) i serbskiego mesto (serb. место, miejsce)[3].

Gazimestan
Ilustracja
Obchody dnia św. Wita na Gazimestanie, 2009
Państwo

 Kosowo
/  Serbia

Miejsce

około 6 km od Prisztiny

Projektant

Aleksandar Deroko

Całkowita wysokość

25 m

Data budowy

1953

Położenie na mapie Kosowa
Mapa konturowa Kosowa, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Gazimestan”
Położenie na mapie Serbii
Mapa konturowa Serbii, na dole znajduje się punkt z opisem „Gazimestan”
Ziemia42°41′26″N 21°07′25″E/42,690556 21,123611
Multimedia w Wikimedia Commons
Klątwa kosowska

Historia edytuj

Bitwa na Kosowym Polu i bazujący na związanych z nią wydarzeniach mit kosowski miały znaczny wpływ na tworzenie się serbskiej tożsamości narodowej[4]. Pierwszy pomnik upamiętniający to starcie wzniósł Stefan Lazarević, syn poległego w walce Łazarza Hrebeljanovicia[5]. Monument ten został zlikwidowany podczas panowania na ziemiach serbskich Imperium Osmańskiego[5].

Twórcą monumentu z 1953 roku, znajdującego się na Gazimestanie do dziś, był serbski architekt Aleksandar Deroko[6]. 28 czerwca 1989 roku, w 600-lecie bitwy na Kosowym Polu, na Gazimestanie miała miejsce słynna przemowa Slobodana Miloševicia, podczas której padły słowa „Nikt nie śmie was bić!” (serb. Niko ne sme da vas bije!), skierowane do kosowskich Serbów[7]. Przemowa ta otworzyła Miloševiciowi drogę do zostania serbskim przywódcą politycznym[8].

Jak dotąd rząd Kosowa oficjalnie nie wyraża zgody na organizację Vidovdanu na Gazimestanie[9], mimo to uroczystości odbywają się. W 2010 roku stacjonujące w Kosowie siły NATO przekazały lokalnej policji zadanie ochrony Gazimestanu[10]. Obecnie obchody Vidovdanu w tym miejscu zabezpieczać ma kosowska policja, podlegająca nadzorowi służb policyjnych, oddelegowanych to tego celu przez EULEX Kosowo[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Vidovdan obeležen i na Gazimestanu. Srbija Danas. [dostęp 2017-07-09]. (serb.).
  2. ↑ Walter 2014 ↓, s. 138.
  3. ↑ Norris 1993 ↓.
  4. ↑ Gil 2005 ↓, s. 154.
  5. ↑ a b Dragan Marković/Драган Марковић: Svečanosti na Gazimestanu o Vidovdan između dva svetska rata/Cвечаности на Газиместану o Видовдан између два светска рата. [dostęp 2017-06-30]. (serb.).
  6. ↑ Aleksandar Deroko. eng.archinform.net. [dostęp 2017-06-30]. (ang.).
  7. ↑ Maciej Skorczewski: Mit kosowski i jego recepcja. Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej. [dostęp 2017-06-30].
  8. ↑ Fischer 2007 ↓, s. 427–432.
  9. ↑ Kosowo: Serbowie świętowali dziś Vidovdan. Liczne incydenty. Wśród rannych serbskie dzieci. balkanistyka.org. [dostęp 2017-06-30].
  10. ↑ Kosovo police take over historic site of Gazimestan. BBC News. [dostęp 2017-06-30]. (ang.).
  11. ↑ EULEX: Vidovdan operation by KP properly conducted. eulex-kosovo.eu. [dostęp 2017-06-30]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Dorota Gil: Prawosławie, historia, naród: miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005. ISBN 83-233-1951-0.
  • Bernd Jürgen Fischer: Balkan Strongmen: Dictators and Authoritarian Rulers of South Eastern Europe. Purdue University Press, 2007. ISBN 15-575-3455-1.
  • Harry Norris: Islam in the Balkans: Religion and Society Between Europe and the Arab World. University of South Carolina Press, 1993. ISBN 0-87249-977-4.
  • Christian Walter: Self-Determination and Secession in International Law. OUP Oxford, 2014. ISBN 0-19-100691-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gazimestan&oldid=69136264”