Cykl Ekumena

Cykl Ekumena (także Cykl haiński, z gr. οἰκουμένη oikumene – „świat zaludniony” – zob. Ekumena) składający się z kilku powieści i opowiadań fantastycznonaukowych cykl amerykańskiej pisarki Ursuli K. Le Guin. W utworach Le Guin wykorzystuje różne konteksty społeczne i środowiskowe, aby zbadać antropologiczne i socjologiczne skutki ewolucji człowieka w tych zróżnicowanych środowiskach.

Do najbardziej znanych elementów cyklu należą powieści Lewa ręka ciemności (1969) i Wydziedziczeni (1974), które zdobyły najważniejsze nagrody literackie w dziedzinie fantastyki. Nagrody zdobyła też nowela Słowo „las” znaczy „świat” (1972) i opowiadanie Dzień przed rewolucją (1974).

Fabuła

Akcja utworów rozgrywa się w alternatywnej przyszłości, w której rasa haińska skolonizowała dziesiątki zdatnych do zamieszkania planet. Potem nastąpił okres utraty kontaktu – światy stały się samodzielne i zapomniały o łączących je więzach, zazwyczaj tracąc osiągnięcia swych twórców. Teraz, po milionach lat, Haińczycy próbują powiązać ze sobą napotkane cywilizacje, jednocząc je w luźnym związku samodzielnych planet. Pierwsza próba, nazwana Ligą Wszystkich Światów upada pod potęgą kosmicznych najeźdźców zwanych Shinga. Ekumena to nowsze, pozbawione przemocy, niosące tylko wiedzę i pomoc rozwiązanie, aby ponownie zjednoczyć znane światy ludzkie.

Większość planet zamieszkanych jest przez standardową rasę ludzką pochodzenia haińskiego, z niewielkimi wyjątkami, które mogą być wynikiem eksperymentów biologicznych: Hilfy z S, hermafrodyci z Gethen, skrzydlate hominidy z Rokananu, futrzaste hominidy z Athshe. Niektóre z planet, jak Alterra mogły zostać skolonizowane dwukrotnie.

Przedstawicielami Ekumeny są Stabile, pozostający na macierzystych planetach oraz Mobile, ambasadorzy na poszczególnych planetach. Kontaktują się ze sobą za pomocą ansibli.

Utwory w cyklu Ekumena

Powieści

• 1966 Świat Rocannona („Rocannon's World”)
• 1966 Planeta wygnania („Planet of Exile”)
• 1967 Miasto złudzeń („City of illusions”)
• 1969 Lewa ręka ciemności („The Left Hand of Darkness”)
• 1974 Wydziedziczeni („The Dispossessed: An Ambiguous Utopia”)
• 1976 Słowo „las” znaczy „świat” („The Word for World is Forest”)
• 2000 Opowiadanie świata („The Telling”)

Zbiory opowiadań

• 1975 Wszystkie strony świata („The Wind's Twelve Quarters”, zawiera m.in. opowiadania należące do uniwersum Ekumeny i świata Ziemiomorza)
• 1994 Rybak znad Morza Wewnętrznego („A Fisherman of the Inland Sea”, zawiera m.in. opowiadania należące do uniwersum Ekumeny)
• 1995 Cztery drogi ku przebaczeniu („Four Ways to Forgiveness”, cztery opowiadania osadzone w uniwersum Ekumeny)
• 2002 Urodziny świata („The Birthday of the World”, większość opowiadań należy do uniwersum Ekumeny)

Chronologia zdarzeń

Sama Le Guin nie uważała, że jej książki są częścią planowanego cyklu lub serii, pisząc na swojej stronie internetowej, że „[książki te] nie są cyklem ani sagą. Nie tworzą spójnej historii”, i zauważając, że można je czytać w dowolnej kolejności. Kolejne utwory nie powstawały zgodnie z chronologią zdarzeń w świecie Ekumeny. Wydarzenia można podzielić z grubsza na dwa okresy: Liga Wszystkich Światów i właściwa Ekumena. Daty umieszczone przy niektórych powieściach zostały zaproponowane jako ramy czasowe przez Iana Watsona, brytyjskiego pisarza s-f. Kolejność chronologiczna (fragmentaryczna) prezentuje się następująco:

• Dzień przed rewolucją w tomie Wszystkie strony świata
• Wydziedziczeni 2300 n.e.
• Słowo „las” znaczy „świat” 2368 n.e.
• Naszyjnik Semley w tomie Wszystkie strony świata (włączony także w skład powieści poniżej)
• Świat Rocannona 2684 n.e.
• Szerzej niż imperia i wolniej w tomie Wszystkie strony świata
• Planeta wygnania 3755 n.e.
• Miasto złudzeń 4370 n.e.
• Lewa ręka ciemności 4670 n.e.
• Królowa Zimy w tomie Wszystkie strony świata
• Opowiadanie świata