Ghazni (prowincja)
Ghazni (perski: غزنى) – jedna z 34 prowincji afgańskich. Stolica w Ghazni leżącym na trakcie handlowym Kabul-Kandahar. W 2021 roku zamieszkiwało ją prawie 1,4 mln osób[1].
| Prowincja | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Kod ISO 3166-2 |
AF-GHA |
| Powierzchnia |
22 915 km² |
| Populacja (2021) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie
| |
Warunki naturalne edytuj
Prowincja o dużym zróżnicowaniu powierzchni, a co za tym idzie sposobów użytkowania ziemi. Ze względu na sąsiedztwo zbierających wilgoć wysokich gór jest tam stosunkowo jak na ten kraj dobrze rozwinięta sieć rzeczna. Góry zbierające wilgoć i rzeki są jednak przyczyną częstych powodzi[2][3]. Położona w newralgicznym miejscu Afganistanu była częstym obiektem najazdów.
Ludność i podział administracyjny edytuj
W skład prowincji Ghazni wchodzi 19 powiatów.
| Powiat | Powiat stolica | Skład etniczny (%)[4] |
|---|---|---|
| Ab Band | Haji Khel | 100% Pasztuni |
| Ajristan | Sangar | 97% Pasztuni, 3% Hazarowie |
| Andar | Miray | 100% Pasztuni |
| Dih Yak | Ramak | 89% Hazarowie, 11% Pasztuni |
| Gelan | Janda | 100% Pasztuni |
| Ghazni | Ghazni | 50% Tadżycy, 25% Pasztuni, 20% Hazarowie i 5% Hindusi |
| Giro | Pana | 100% Pasztuni |
| Jaghori | Sange-e-Masha | 100% Hazarowie |
| Khugiani | Khugiani | 99.9% Pasztuni, 0.1% Hazarowie, Tadżycy i Uzbecy |
| Khwaja Umari | Kwaja Umari | 20% Pasztuni, 35% Tadżycy i 45% Hazarowie |
| Malistan | Malistan | 100% Hazarowie |
| Muqur | Muqur | 99% Pasztuni, 1% Hazarowie i Tadżycy |
| Nawa | Nawa | 100% Pasztuni |
| Nawur | Du Abi | 100% Hazarowie |
| Qarabagh | Qarabagh | 55% Pasztuni, 45% Hazarowie |
| Rashidan | Rashidan | 96% Pasztuni, 4% Hazarowie |
| Waghaz | Waghaz | głównie Pasztuni |
| Zana Khan | Dado | 100% Pasztuni |
Dystrykty Malistan, Jaghuri, Nawur, częściowo również Qarabagh, Dih Yak i Jaghatu zamieszkiwane są z dużym udziałem ludności hazarskiej i tereny te znane są jako Hazaradżat.
Historia i współczesność edytuj
Ghazni było centrum buddyjskiej kultury na terenie Afganistanu. W 683 roku arabska armia Umajjadów przyniosła islam podbijając terytorium Afganistanu i zakładając w Ghazni stolicę. Obszar prowincji doświadczył następnego niszczycielskiego najazdu w 869 roku gdy Jakub Ibn Lajs as-Saffar, założyciel dynastii Saffarydów, kompletnie zniszczył miasto Ghazni i okolice.
Po odbudowie miasta Ghazni stało się stolicą dynastii Ghaznawidów od 994 aż do 1160. W skład ich państwa wchodziły ziemie północnych Indii, Persji i Azji Centralnej.
Po rządach Ghaznawidów nastąpił okres władzy Ghurydów. Obszar Ghazni jak i całego Afganistanu ucierpiał w czas najazdu mongolskiego w 1221 roku. Armią najeźdźców dowodził Czyngis Chan.
Ghazni (miasto) jest sławne ze swego minaretu, z połowy XII wieku, zbudowanego na planie gwiazdy. Górne sekcje minaretu są obecnie zniszczone. Również w Ghazni znajduje się mauzoleum Mahmuda z Ghazny oraz groby wielu sławnych ludzi przeszłości jak uczonego Biruniego czy poety Sana'iego.
Polityczna i wojskowa sytuacja w prowincji edytuj
Na terenie prowincji wykazują wzmożoną aktywność siły talibów kontrolujące wiejskie okolice położone z dala od stolicy[5], i atakujące obiekty szkolne oraz administracji rządowej. Dwukrotnie doszło tu do zabójstwa gubernatora prowincji: w 2006 roku zginęli Taj Mohammad oraz Sher Alam Ibrahimi[6]. W mieście Ghazni znajduje się amerykańska baza organizacji pomocowych.
W kwietniu 2007 roku bojownicy Talibanu przejęli kontrolę nad dystryktem Giro dokonując przy tym kilku zabójstw dostojników z administracji rządowej.
W lipcu 2007 roku porwano tu 23 pracowników koreańskich organizacji pomocowych. Dwóch pracowników talibowie zabili – resztę udało się uwolnić.
Polska obecność wojskowa w prowincji edytuj
Do marca 2008 na terenie prowincji znajdowała się baza Alfa Polskiej Grupy Bojowej[7]. 20 sierpnia 2008 r. w trakcie przejazdu z bazy Szarana do Ghazni polski pojazd wojskowy wpadł na minę. W wyniku wybuchu zginęło 3 żołnierzy, a 1 został raniony. 30 października 2008 r. Polska przejęła odpowiedzialność za prowincję. 10 sierpnia 2009 w miejscowości Usmankhel w dystrykcie Ajristan polsko-afgański patrol został zaatakowany przez talibów, w wyniku czego 1 Polak zginął, a 4 zostało rannych.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Estimated Population of Afghanistan 2021-22. [dostęp 2021-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-19)].
- ↑ Ghazni. www.globalsecurity.org. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
- ↑ Pajhwok Afghan News. [dostęp 2007-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
- ↑ Stosunki etniczne prowincji Ghazni https://web.archive.org/web/20070929110117/http://www.aims.org.af/maps/provincial/badghis.pdf
- ↑ Institute for War and Peace Reporting | Giving Voice, Driving Change. www.iwpr.net. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).
- ↑ Afghanistan militants kill former governor – CTV News. [dostęp 2007-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-11)].
- ↑ :: Oficjalna strona Ministerstwa Obrony Narodowej dotycząca PKW Afganistan :: Aktualności ::. www.isaf.wp.mil.pl. [dostęp 2017-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-15)].