Giacinto Pullino (1913)
Giacinto Pullino – włoski okręt podwodny z początku XX wieku, jedna z dwóch jednostek typu Pullino. Okręt został zwodowany 21 lipca 1913 roku w Arsenale La Spezia , a w skład Regia Marina został wcielony 12 grudnia 1913 roku. „Giacinto Pullino” pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w I wojnie światowej. 31 lipca 1916 roku jednostka weszła na mieliznę u wybrzeży Austro-Węgier i została zdobyta przez przeciwnika, jednak zatonęła następnego dnia podczas holowania. W 1929 roku okręt został podniesiony przez włoską marynarkę i następnie złomowany.
Klasa | |
---|---|
Typ | |
Historia | |
Stocznia | |
Położenie stępki |
2 czerwca 1912 |
Wodowanie |
21 lipca 1913 |
Regia Marina | |
Wejście do służby |
12 grudnia 1913 |
Zatonął |
1 sierpnia 1916 |
Los okrętu |
podniesiony w 1929, złomowany w 1931 |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Długość |
42,3 metra |
Szerokość |
4,17 metra |
Zanurzenie |
3,96 metra |
Zanurzenie testowe |
50 metrów |
Rodzaj kadłuba | |
Napęd | |
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1460 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 520 KM 2 śruby | |
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
Zasięg |
powierzchnia: 2700 Mm przy 8 węzłach |
Uzbrojenie | |
1 działo kal. 57 mm 1 działo kal. 37 mm 8 torped | |
Wyrzutnie torpedowe |
6 × 450 mm |
Załoga |
19 |
Projekt i budowa
edytujJednostki typu Pullino zostały zaprojektowane przez inż. majora korpusu inżynierów okrętowych , Virginia Cavalliniego[1][2]. Okręty charakteryzowały się konstrukcją dwukadłubową z dwoma kadłubami o jednakowej odporności na działanie ciśnienia hydrostatycznego[2][3]. W kadłubie wewnętrznym o przekroju kołowym mieściły się pomieszczenia mieszkalne, centrala i maszynownia[3]. Przestrzeń pomiędzy kadłubami zajmowały rozmieszczone w czterech przedziałach akumulatory, podzielone na cztery części dno podwójne, zbiorniki balastowe oraz paliwa[3]. Kadłub zewnętrzny o wrzecionowatym kształcie miał średnicę w przybliżeniu o jedną trzecią większą od średnicy kadłuba wewnętrznego i był do niego styczny na górze[3]. Okręty otrzymały wzmocnione w stosunku do wcześniejszych włoskich konstrukcji uzbrojenie torpedowe oraz, jako pierwsze włoskie okręty podwodne, działa pokładowe[1][2]. Zwiększona wytrzymałość kadłuba pozwalała też na osiąganie większej w stosunku do poprzedników głębokości zanurzenia wynoszącej 50 metrów[1][4] .
„Giacinto Pullino” zbudowany został w Arsenale La Spezia[5][6]. Stępkę okrętu położono 2 czerwca 1912 roku, a zwodowany został 21 lipca 1913 roku[5][6][a]. Jednostka otrzymała nazwę na cześć piemonckiego inżyniera i stoczniowca Giacinta Pulliniego , autora m.in. planów budowy pierwszego włoskiego okrętu podwodnego[7] .
Dane taktyczno-techniczne
edytuj„Giacinto Pullino” był niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym[1][4] . Długość całkowita wynosiła 42,3 metra, szerokość 4,17 metra i zanurzenie 3,96 metra[6]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 355 ton, a w zanurzeniu 405 ton[6][8][b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne FIAT o łącznej mocy 1460 KM[5][6]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Savigliano o łącznej mocy 520 KM[5][6]. Dwa wały napędowe obracające dwiema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 14 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu[6][8][c]. Zasięg wynosił 2700 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 170 Mm przy prędkości 2,5 węzła w zanurzeniu (lub 600 Mm przy prędkości 14 węzłów w położeniu nawodnym oraz 25 Mm przy prędkości 10 węzłów w zanurzeniu)[6]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[1][6].
Okręt wyposażony był w cztery stałe wyrzutnie torpedowe kalibru 450 mm, po dwie na dziobie i rufie oraz dwie zewnętrzne zainstalowane na pokładzie jednostki, z łącznym zapasem ośmiu torped[1][6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo kalibru 57 mm L/40 Hotchkiss M1886 oraz pojedyncze działo kalibru 37 mm L/25 Hotchkiss M1890[1][4][d]
Załoga okrętu składała się z 2 oficerów oraz 17 podoficerów i marynarzy[5][6].
Służba
edytuj„Giacinto Pullino” został wcielony do służby w Regia Marina 12 grudnia 1913 roku[5][6]. Jego pierwszym dowódcą został kpt. mar. (wł. tenente di vascello) Alberto Bonini[7] . Po zakończeniu przeprowadzonych w pobliżu bazy La Spezia testów „Giacinto Pullino” wraz z bliźniaczym okrętem „Galileo Ferraris” weszły w skład 3. eskadry (wł. Squadriglia) okrętów podwodnych w Tarencie[3][7] . 24 maja 1915 roku, w momencie przystąpienia Włoch do I wojny światowej, okręt wchodził w skład 2. eskadry okrętów podwodnych w Wenecji (wraz z „Argo” i „Fisalia”)[9][10]. Okręt brał udział w ofensywnych rejsach bojowych u wybrzeży przeciwnika na wodach Adriatyku[7] . W 1915 roku jednostka wykonała 15 misji ofensywnych, a w 1916 roku, najpierw pod dowództwem Carlo De Donato, a następnie Ubaldo degli Uberti kolejnych 16[7] . 4 lipca 1916 roku „Giacinto Pullino” przeprowadził atak torpedowy na austro-węgierskie parowce „S. Marco” i „Nesazzio”, w wyniku którego „S. Marco” został trafiony w okolice śruby i doznał uszkodzeń[7] .
29 lipca 1916 roku „Giacinto Pullino” z pochodzącym z Istrii pilotem Nazario Sauro na pokładzie wyszedł w morze z zadaniem zaatakowania parowców stojących w porcie Fiume[7] . W nocy z 30 na 31 lipca okręt przechodząc pomiędzy wyspami Unie a Galiola utknął na mieliźnie u wybrzeży tej ostatniej i mimo wysiłku załogi nie zdołał się uwolnić[7] . Dowódca jednostki wydał rozkaz zniszczenia dokumentów i oraz całego wyposażenia pokładowego, a następnie przy pomocy zdobytej na brzegu szalupy załoga opuściła okręt[7] . Nazario Sauro, który był wcześniej poddanym austro-węgierskim, próbował uciec samotnie na małej łódce[7] . Dowiedziawszy się o unieruchomionym nieprzyjacielskim okręcie podwodnym, dowództwo Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine wysłało w ten rejon zespół okrętów w składzie: kanonierka torpedowa SMS „Magnet” i torpedowce SM Tb 4 i SM Tb 6[11]. Marynarze austro-węgierscy wzięli do niewoli zarówno załogę „Giacinto Pullino”, jak i schwytali Nazario Sauro[7][11]. Po wielu wysiłkach zdobywcy zdołali ściągnąć okręt podwodny z mielizny i rozpoczęli jego holowanie do bazy w Poli, jednak 1 sierpnia 1916 roku jednostka zatonęła nieopodal Cape Promontore[6][7][e]. Nazario Sauro trafił przed trybunał wojenny i został skazany za zdradę na karę śmierci; wyrok został wykonany 10 sierpnia 1916 roku[11][12].
W 1929 roku wrak „Giacinto Pullino” został podniesiony przez specjalistów z Regia Marina, po czym w 1931 roku został złomowany[6][7][f].
Uwagi
edytuj- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 120 podaje, że wodowanie okrętu odbyło się 21 czerwca 1913 roku.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276, Fontenoy 2007 ↓, s. 120, Fraccaroli 1970 ↓, s. 115, Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619 i Gogin 2024 ↓ podają, że wyporność nawodna wynosiła 345 ton.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276, Fontenoy 2007 ↓, s. 120, Fraccaroli 1970 ↓, s. 115, Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619 i Gogin 2024 ↓ podają, że prędkość podwodna wynosiła 9 węzłów.
- ↑ Identycznie podają Fontenoy 2007 ↓, s. 120 i Csonkaréti 2004 ↓, s. 346. Natomiast Fraccaroli 1970 ↓, s. 115 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619 podają, że okręt oprócz działa kalibru 57 mm uzbrojony był w działo kalibru 47 mm.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 120 i Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619 podają błędnie, że do zdarzenia doszło w dniach 31 lipca – 1 sierpnia 1917 roku.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276, Fraccaroli 1970 ↓, s. 115, Bagnasco i Rastelli 1997 ↓, s. 91 i Gogin 2024 ↓ podają, że okręt został podniesiony 28 lutego 1931 roku.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276.
- ↑ a b c Fontenoy 2007 ↓, s. 120.
- ↑ a b c d e Pollina 1963 ↓, s. 59.
- ↑ a b c Gogin 2024 ↓.
- ↑ a b c d e f Fraccaroli 1970 ↓, s. 115.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Pollina 1963 ↓, s. 57.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Grupsom 2024 ↓.
- ↑ a b Csonkaréti 2004 ↓, s. 346.
- ↑ Bagnasco i Rastelli 1997 ↓, s. 80.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 278.
- ↑ a b c Csonkaréti 2004 ↓, s. 114.
- ↑ Bagnasco i Rastelli 1997 ↓, s. 82.
Bibliografia
edytuj- Erminio Bagnasco, Achille Rastelli: Navi e marinai italiani nella Grande Guerra. Parma: Ermanno Albertelli Editore, 1997. ISBN 88-85909-75-2. (wł.).
- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1970. ISBN 0-7110-0105-7. (ang.).
- Ivan Gogin: GIACINTO PULLINO small submarines (1914). Navypedia. [dostęp 2024-03-09]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895–1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).
- Regi Sommergibile GIACINTO PULLINO. Grupsom - Sommergibili Mediterranei. [dostęp 2024-03-09]. (wł.).