Gierałcice (powiat nyski)
Gierałcice (daw. Gierałtowice, niem. Giersdorf[5][6]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy[7]. Historycznie leży na Dolnym Śląsku, na ziemi nyskiej, na terenie Przedgórza Burgrabickiego, będącego częścią Przedgórza Paczkowskiego.
| wieś | |
,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_01.jpg) Kościół św. Michała Archanioła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
270–320[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) |
882[3] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-340[4] |
| Tablice rejestracyjne |
ONY |
| SIMC |
0494686 |
Położenie na mapie gminy Głuchołazy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |
 50°20′17″N 17°19′14″E/50,338056 17,320556[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 882 osoby[3].
Geografia edytuj
Położenie edytuj
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1 km od granicy z Czechami, na Przedgórzu Paczkowskim. Należy do Euroregionu Pradziad[9].
Środowisko naturalne edytuj
W Gierałcicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +7,8 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Gierałcic wynoszą 614 mm. Dominują wiatry zachodnie[10].
Nazwa edytuj
W 1284 r. miejscowość została wymieniona pod nazwą Geraltici[5], a w 1301 r. pod nazwą Gesen (Jesionów)[2].
Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska pierwszego sołtysa kolonizacyjnego[2].
Historia edytuj
Miejscowość ponownie lokowana w 1210 roku[2].
W latach 1945–1950 Gierałcice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.
W latach 1945–1991 stacjonowała w Gierałcicach strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, która podlegała 45 Batalionowi WOP w Prudniku. 16 maja 1991 r. strażnica została przejęta przez Straż Graniczną i funkcjonowała do 1 stycznia 2003 roku, kiedy to została rozformowana[11].
Zabytki edytuj
Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są[12]:
- kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, wzmiankowany w 1300 roku[5], późnogotycki z 1503 roku, lata 1869–1891, o cechach neogotyckich[2] z renesansową wieżą zakończoną ostrym hełmem barokowym pochodzącym z 1615 roku,
- dwór z XVII wieku, k. XIX wieku; zbudowany w stylu gotyckim (1492 rok), przebudowany na renesansowy w XVI wieku, z herbami biskupstwa nyskiego i rodziny von Troilo z 1615 r. na frontonie[2][5].
Inne zabytki:
-
Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła -
Dwór
,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_03.jpg)
Ochotnicza straż pożarna edytuj
W Gierałcicach działa ochotnicza straż pożarna. OSP niejednokrotnie brało udział w Mistrzostwach Województwa Opolskiego oraz Mistrzostwach Polski (różne grupy), a także w zawodach w Niemczech czy Czechach.
Gospodarka edytuj
W Gierałcicach znajduje się rolnicza spółdzielnia produkcyjna.
Turystyka edytuj
15 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Gierałcice prowadziła trasa „Szlakiem błogosławionej Marii Luizy Merkert”[13].
Szlaki rowerowe edytuj
Przez Gierałcice prowadzą szlaki rowerowe[14]:
Trasa rowerowa PTTK nr R9: Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Bodzanów – Rudawa – Nowy Świętów – Wilamowice Nyskie – Gierałcice – Biskupów – Łączki – granica województw opolskiego i dolnośląskiego
Trasa rowerowa PTTK nr 60-c: Prudnik – Prudnik, Osiedle Tysiąclecia – Lipno – Prudnik-Las – Dębowiec – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy – Kolonia Jagiellońska – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice – Kijów – Gościce
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32503
- ↑ a b c d e f g Wycieczki dalsze. W: Zbygniew Martynowski, Krzysztof R. Mazurski: Głuchołazy i okolice. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i turystyka”, 1977, s. 50–51. (pol.).
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych – Poczta Polska. „Spis numerów adresowych”, s. według indeksu nazw, 2013. Warszawa: Poczta Polska S.A..
- ↑ a b c d Głuchołazy – Sołectwo Gierałcice – (270–320 m n.p.m.), niem. Giersdorf. Urząd Miejski w Głuchołazach. [dostęp 2015-09-20]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-11-25].
- ↑ Klimat: Gierałcice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-11-25].
- ↑ Zarządzenie nr 0-58 z dnia 13.12.2002 roku Komendanta Głównego Straży Granicznej.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 62.
- ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
- ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
Bibliografia edytuj
- Słownik Geografii Turystycznej Sudetów. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie, tom 21 A-M, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, s. 235–238