Wikipedia

Gildas Mędrzec

Święty katolicki i pierwszy historyk brytyjski

Gildas Mędrzec, Gildas Mądry (ur. ok. 500 w Arecluta w dzis. Szkocji, zm. 29 stycznia ok. 570 w Île-d’Houat w Bretanii) – opat, święty Kościoła katolickiego, nauczyciel i pierwszy historyk brytyjski[1][2].

Święty
Gildas Mędrzec
Ilustracja
Rzeźba przedstawiająca postać świętego Gildasa
(Morbihan, Francja).
Data i miejsce urodzenia

ok. 500
Arecluta
(dzis. Dumbarton, Szkocja)

Data i miejsce śmierci

ok. 570
Île-d’Houat (Bretania)

Czczony przez

Kościół katolicki

Wspomnienie

29 stycznia

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Pochodził ze szlacheckiej rodziny[3]. Według najwcześniejszych zapisków urodził się w Arecluta (Dumbarton) i został oddany na wychowanie Iltutowi z Glamorgan do jego szkoły w Llan Litud, która znajdowała się w południowej Walii, gdzie kształcił się wraz z Pawłem Aurelianem i Samsonem[1][4][5][6][7]. Święcenia przyjął w 518[3]. W 520 roku w czasie pielgrzymki do Rzymu odwiedził Rawennę, a w drodze powrotnej Île-d’Houat[2][5]. W Saint-Gildas-de-Rhuys (wtedy Rhuys) założył opactwo[2][5]. Według innych źródeł miał w Walii zawrzeć związek małżeński, a owdowiawszy podjąć studia u Iltuta[2]. Do Walii powrócił w 527 roku[2]. Posługę realizował prowadząc działalność misyjną na północy i w Irlandii, gdzie po śmierci Świętego Patryka, na wezwanie Brygidy z Kildare, podjął się przywrócenia dyscypliny klasztornej[5][3].

 
Klasztor w Déols (Francja)

Prace, których autorstwo przypisywane są Gildasowi, to powstały prawdopodobnie w opactwie Rhuys: De Excidio et Conquestu Britanniae będący jedynym źródłem wiedzy o historii Celtów zamieszkujących Brytanię w okresie od przybycia Rzymian aż do czasów współczesnych autorowi, a także listy, penitencjarz (kanon pokutniczy), oraz Lorica[5][2]. Pod koniec życia przeniósł się do Île-d’Houat i tam zmarł około 570 roku[3]. Zgodnie z jego życzeniem ciało zostało złożone w łodzi i oddane morzu, ale po odnalezieniu na brzegu pochowane zostało 11 maja na terenie klasztoru w Rhuys[3]. W 919 roku, wobec groźby inwazji ze strony Normanów, dokonano translacji relikwii do klasztoru w Déols, gdzie spoczywały do rewolucji francuskiej[3].

Patronat edytuj

Święty Gildas Mędrzec jest patronem parafii, kościołów i kaplic, szczególnym miejscem kultu jest diecezja Vannes[3].

Ikonografia edytuj

W ikonografii chrześcijańskiej przedstawiany jest z atrybutem jakim jest dzwonek[3].

Dzień obchodów edytuj

Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dies natalis (29 stycznia)[5][2][3].

Znaczenie edytuj

Żywot świętego Gildasa Mędrca spisał, na podstawie dostępnych materiałów, w 1060 roku Vitale, opat klasztoru w Rhuys[3]. Informacje o szczegółach życia i dokonaniach Gildasa Mędrca podważane są przez A. Wade-Evansa, który kwestionuje także autorstwo przypisywanych mu pism. Henryk Fros przytacza też opinie iż De Excidio Britanicae miało powstać w Somerset lub południowej Walii przed 547 rokiem[5]. Mimo tych wątpliwości postać otacza cześć i nimb świętości, a dzieło pisane z perspektywy nauczyciela i mentora, nie historyka zawierające krytykę wad i nadużyć wśród świeckich i duchowieństwa tego okresu jest pierwszym i jedynym spisanym świadectwem historii Celtów[5][2].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 488. ISBN 83-7097-374-4.
  2. ↑ a b c d e f g h Hugo Hoever (SOCist): Żywoty świętych Pańskich. przekład Zbigniew Pniewski. Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1983, s. 42.
  3. ↑ a b c d e f g h i j Antonio Borrelli: San Gildas di Rhuys Abate. 6 czerwca 2006. (wł.).
  4. ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 132. ISBN 83-7097-464-3.
  5. ↑ a b c d e f g h Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, kol. 489. ISBN 83-7097-374-4.
  6. ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 4: M-P. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2000, kol. 557. ISBN 83-7097-671-9.
  7. ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 5: R-U. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2005 (wznowienie), kol. 188. ISBN 83-7318-376-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gildas_Mędrzec&oldid=71460613”