Gołąb białogłowy
Gołąb białogłowy[4] (Columba leucomela) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje we wschodniej części Australii. Niezagrożony wyginięciem.
| Columba leucomela[1] | |||
| Temminck, 1821 | |||
 Samiec | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
gołąb białogłowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Systematyka edytuj
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1821 roku Coenraad Jacob Temminck. Autor nadał mu nazwę Columba leucomela[2][5], która obowiązuje do tej pory[4][6]. Jako miejsce typowe wskazał północne wybrzeże Nowej Holandii[5] (dawna nazwa Australii).
Dawniej w odniesieniu do tego gatunku używano starszej nazwy Columba norfolciensis, ukutej w 1801 roku przez Johna Lathama dla ptaka z wyspy Norfolk. W 1953 roku odkryto jednak, że XVIII-wieczna akwarela, w oparciu o którą autor ten sporządził swój opis, przedstawia prawdopodobnie inny gatunek ptaka, który występował wówczas na Norfolku, przypuszczalnie miedziankę szmaragdową (Chalcophaps indica)[7]. W 2010 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej oficjalnie uznała nazwę Columba norfolciensis za nieważną[8].
Nie wyróżnia się podgatunków[6].
Morfologia edytuj
Całkowita długość ciała wynosi 382–414 mm, w tym na ogon przypada 132–170 mm, zaś na dziób 20–28 mm. Skrzydło mierzy 216–243 mm, zaś skok 25–28 mm. Masa ciała wynosi 370–450 g.
Głowa i szyja kremowobiałe, u niektórych osobników na wierzchu głowy występują szare plamki. Dookoła oka naga czerwona skóra. Dziób w około 2/3 czerwony, pozostała jego część biała. Wierzch ciała i pokrywy skrzydłowe ciemnoszare, pióra z szaroniebieskimi obrzeżeniami. Lotki ciemnoszare, natomiast sterówki czarne. Nogi ciemnoróżowe. Kuper jasnoszary, brzuch szarawy. Samica posiada czarnobrązowe pokrywy podogonowe, a nie jak samiec – czarne.
Zasięg występowania edytuj
Zasiedla wschodnie wybrzeże Australii, od Cooktown (Queensland) po Eden w Nowej Południowej Walii. Zamieszkuje lasy tropikalne oraz lasy strefy umiarkowanej. Zdaje się preferować skraje lasów. W zimie pojawia się również na terenach rolniczych.
Zachowanie edytuj
Zazwyczaj widywany pojedynczo lub w parze. Nie żeruje wraz z innymi owocożernymi gołębiami. Nie zwraca na siebie uwagi, gdy żeruje; niekiedy jedynie odzywa się głębokim gruchaniem. Przebywa w roślinności, schodzi na ziemię jedynie po to, by zażywać kąpieli piaskowych, pić lub zebrać opadłe owoce. Ze zbieranych owoców preferuje te z przedstawicieli rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), z rodzajów Cinnamomum, Neolitsea, Endiandra oraz Ficus. Porusza się szybkim, prostym lotem, zazwyczaj niezbyt wysoko.
Lęgi edytuj
Samiec odbywa lot tokowy. Leci po kolistym torze nad lasem, co około 30–40 m podlatując 6–10 m w górę, a następnie spuszczając się w dół. W trakcie zalotów odbywających się już nie w locie, samiec stoi na gałęzi naprzeciw samicy, z pochylonym dziobem oraz nadętą gardzielą. Ogon jest opuszczony, samiec natomiast zaczyna głośno gruchać. Okres lęgowy trwa od lipca do marca, lecz przypuszczalnie zależny jest od dostępności pokarmu. Gniazdo stanowi platforma z gałęzi, umieszczona w gęstej roślinności, w krzewie lub nad drzewie. W lęgu jedno białe jajo. Wysiadują je oba ptaki z pary przez 19–20 dni. Młodym zajmują się oboje rodzice, jest w pełni opierzone po około 20 dniach od wyklucia.
Status zagrożenia edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN gołąb białogłowy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako raczej rzadki, tylko lokalnie pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako wzrostowy[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Columba leucomela, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage: White-headed Pigeon Columba leucomela. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-25]. (ang.).
- ↑ a b Columba leucomela, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820 - gołębie (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-11-25].
- ↑ a b C.J. Temminck. Account of some new Species of Birds of the Genera Psittacus and Columba, in the Museum of the Linnean Society. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 cz. 1, s. 126–127, 1821. (fr.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-16]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997, s. 121. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).
- ↑ Opinion 2251 (Case 3442) Columba norfolciensis Latham, 1801 (Aves, columbidae): name suppressed. „Bulletin of Zoological Nomenclature”. 67 (2), s. 192-193, 2010. (ang.).
Bibliografia edytuj
- David Gibbs, Eustace Barnes i John Cox: Pigeons and Doves. A guide to the Pigeons and Doves of the world. Londyn: Christopher Helm. ISBN 978-1-8734-0360-0.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).