Gołębiak plamisty

Gołębiak plamisty
	Zenaida galapagoensis
	Gould, 1841
	; Osobnik na wyspie Española
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodzina	gołębiowate
Podrodzina	gołębie
Rodzaj	Zenaida
Gatunek	gołębiak plamisty
Synonimy
	Nesopelia galapagoensis (Gould, 1841);
	Nesopelia galapagoensis (Gould, 1841);
Podgatunki
	Z. g. exsul (Rothschild & E.J.O. Hartert, 1899); Z. g. galapagoensis Gould, 1841;
	Z. g. exsul (Rothschild & E.J.O. Hartert, 1899); Z. g. galapagoensis Gould, 1841;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gołębiak plamisty^[4] (Zenaida galapagoensis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Występuje na wyspach Galapagos należących do Ekwadoru.

Taksonomia edytuj

Gatunek został opisany naukowo w 1841 roku przez Johna Goulda^[5]. Gould opisał podgatunek zamieszkujący główne wyspy archipelagu. W 1899 roku Walter Rothschild i Ernst Hartert opisali podgatunek Z. g. exsul żyjący na oddalonych na północny zachód wyspach Darwin i Wolf. Gatunek różni się od innych przedstawicieli rodzaju Zenaida głosem i zachowaniami, i bywał wyłączany do monotypowego rodzaju Nesopelia. Badania genetyczne wskazują jednak na jego przynależność do rodzaju Zenaida^[6].

Charakterystyka edytuj

Długość ciała wynosi od 18 do 23 cm, masa ciała od 67 do 92 g^[6]. Głowa i szyja są rdzawobrązowe; różowobrązowa barwa piersi przechodzi w jaśniejszą, płową barwę na brzuchu. Podogonie i pokrywy jasnoszare. Obrączka oczna ma kontrastującą niebieską barwę^[6].

Gołębiak plamisty ma proporcjonalnie krótszy ogon, większe nogi i stopy i dłuższy dziób niż gołębiak plamouchy (Zenaida auriculata) i gołębiak długosterny (Z. macroura). Gołębiak cynamonowy (Z. aurita) wykazuje pośrednie proporcje ciała i cechy ubarwienia między tymi gatunkami a gołębiakiem plamistym^[4]^[6].

Ekologia edytuj

Gatunek ten zamieszkuje suche, skaliste niziny z rozproszonymi drzewami, krzewami i opuncjami. Żywi się głównie nasionami, ale w porze deszczowej (późny styczeń – połowa lutego) zjada również gąsienice i kwiaty kaktusów. Ptaki te nie migrują, choć zdarza się, że przelatują pomiędzy wyspami^[3]^[6].

Lęgi edytuj

Samica gołębiaka plamistego składa zwykle dwa jaja. Lęgi mają miejsce od stycznia do listopada, choć sezon rozrodczy może się różnić pomiędzy wyspami archipelagu; największe nasilenie prawdopodobnie ma miejsce od marca do czerwca. Gniazda są zakładane na ziemi, w szczelinach skał lub w starych gniazdach przedrzeźniacza bladego^[3]^[6].

Status i zagrożenia edytuj

Gołębiak plamisty ma ograniczony zasięg występowania (~8300 km²) oraz ocenia się, że jego populacja ma trend malejący. Jest uznawany za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near threatened). Zagrożeniem dla niego może być drapieżnictwo ze strony zdziczałych kotów i innych zwierząt introdukowanych na Galapagos przez ludzi. W przeszłości polowano na te ptaki, co ułatwiała ich ufna natura. Istnieją zapisy o upolowaniu 60–70 sztuk w jeden ranek^[3].

Przypisy edytuj

↑ Zenaida galapagoensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ D. Lepage: Galapagos Dove Zenaida galapagoensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-10-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d BirdLife International, Zenaida galapagoensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2012-1.RLTS.T22690758A38965386.en [dostęp 2020-12-17] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820- gołębie (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-06].
↑ John Gould: The Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle. Charles Darwin (red.). T. 3: Birds. Londyn: 1841. [dostęp 2020-08-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Kirwan, G.M.: Galapagos Dove (Zenaida galapagoensis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Species factsheet: Zenaida galapagoensis. BirdLife International. [dostęp 2021-10-19]. (ang.).

[itis-1] Zenaida galapagoensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[avibase-2] D. Lepage: Galapagos Dove Zenaida galapagoensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2021-10-19]. (ang.).

[iucn-3] BirdLife International, Zenaida galapagoensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2012-1.RLTS.T22690758A38965386.en [dostęp 2020-12-17] (ang.).

[nazwy-4] Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Columbinae Leach, 1820- gołębie (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-06].

[Gould1841-5] John Gould: The Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle. Charles Darwin (red.). T. 3: Birds. Londyn: 1841. [dostęp 2020-08-24].

[hbw-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Kirwan, G.M.: Galapagos Dove (Zenaida galapagoensis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-09-12]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]