Goryczuszka polna

Goryczuszka polna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	goryczkowate
Rodzaj	goryczuszka
Gatunek	goryczuszka polna
	Nazwa systematyczna
	Gentianella campestris (L.) Börner; Fl. Deut. Volk 543. 1912
Synonimy
	Gentiana campestris (L., 1753);
	Gentiana campestris (L., 1753);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczuszka polna, goryczka polna (Gentianella campestris (L.) Börner) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych.

Występowanie edytuj

Występuje w Europie. W Polsce jest rzadka, występuje tylko w Sudetach, na przyległym obszarze i na Dolnego Śląska i na Pomorzu Zachodnim. Przez terytorium Polski przebiega północno-wschodnia granica jej zasięgu.

Morfologia edytuj

Kwiat

Roślina z białymi kwiatami

Pokrój: Roślina jednoroczna lub dwuletnia, wzniesiona, przeważnie u nasady rozgałęziona, wysokość 5–30 cm.
Łodyga: Wzniesiona, najczęściej od nasady rozgałęziona.
Liście: Łopatkowate, wydłużone lub owalne, ulistnienie nakrzyżległe. Liście odziomkowe na wierzchołkach tępe, liście łodygowe zaostrzone, wszystkie z 1–3 nerwami.
Kwiaty: Fioletowe, rzadziej białe, brodato owłosione, rurka korony o długości do 3 cm. Wyrastają pojedynczo na końcach pędów.
Owoc: Osadzona na krótkim trzonku lub siedząca i wystająca z kielicha torebka

Biologia i ekologia edytuj

Rośliny jednoroczna lub dwuletnia. W Polsce kwitnie od kwietnia do maja do października. Przedprątne kwiaty zapylane są przez motyle i błonkówki^[3]. Rośnie na ubogich murawach, suchych łąkach i wrzosowiskach, trawiastych zboczach.

Zagrożenia i ochrona edytuj

W Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku^[4]^[5]. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)^[6].

Zastosowanie edytuj

W krajach północnej Europy używano korzenia tej rośliny jako namiastki chmielu w piwowarstwie.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-12-28] (ang.).
↑ Józef Rostafiński, Olga Seidl: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1965, s. 162.
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384 – Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia edytuj

Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998, s. 144-145. ISBN 83-7129-756-4.
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-12-28] (ang.).

[3] Józef Rostafiński, Olga Seidl: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1965, s. 162.

[4] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

[5] Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384 – Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]