Gorysz siny

Gorysz siny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	gorysz
Gatunek	gorysz siny
	Nazwa systematyczna
	Peucedanum cervaria (L.) Cusson ex Lapeyr.; Hist. Pl. Pyrénées 149 1813
Synonimy
	Cervaria rivini Gaertn.; Selinum cervaria L.; Athamantha cervaria (L.) L.; Ligusticum cervaria (L.) Vill.;
	Cervaria rivini Gaertn.; Selinum cervaria L.; Athamantha cervaria (L.) L.; Ligusticum cervaria (L.) Vill.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gorysz siny (Peucedanum cervaria (L.) Lapeyr., właśc. Cervaria rivini Gaertn.^[5]) – gatunek byliny z rodziny selerowatych. Występuje w Europie południowej i środkowej sięgając aż do centralnej Rosji. W Polsce rośnie na rozproszonych stanowiskach na obszarze całego kraju z wyjątkiem gór. Częstszy w południowym pasie wyżyn. Ludowa nazwa: „jeleniec”.

Morfologia edytuj

Pokrój

Liście

Łodyga: Słabo rozgałęziona, pełna wewnątrz, naga, niemal bezlistna, bruzdowana w górnej części. Osiąga wysokość 50–120 cm.

Liście: Odziomkowe o długości do 50 cm, jajowate lub szerokotrójkątne, z ogonkami, 2-3 razy pierzasto złożone. Listki szerokie, kształtu jajowatego, ułożone w jednej płaszczyźnie; dolne częściowo klapowane, ostro piłkowane, skórzaste, sinozielone od spodu, nagie. Liście łodygowe z niewielką blaszką i pochwą.

Kwiaty: Drobne, zebrane w złożone i duże baldachy (9-30 ramienne), z wielokwiatowymi baldaszkami. Szypuły baldaszków omszone. Płatki barwy białej (różowe w pączku), kształtu odwrotnie jajowatego, wycięte na szczycie, opatrzone łatką. Pokrywy i pokrywki liczne, odgięte w dół, szczeciniaste.

Owoc: Rozłupka kształtu szerokojajowatego, o długości od 4 do 6 mm, z trzema żebrami grzbietowymi i dwoma brzeżnymi.

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Występuje na glebach suchych i świeżych, mezotroficznych, o odczynie obojętnym i zasadowym. Spotykana najczęściej w ciepłolubnych dąbrowach i powiązanych z nimi zbiorowiskach okrajkowych.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2014-08-26].
↑ Botany.cz
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

Bibliografia edytuj

Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2014-08-26].

[4] Botany.cz

[5] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]