Gospodarka Wielkiej Brytanii
Gospodarka Wielkiej Brytanii
 Londyn | |
| Informacje ogólne | |
| Waluta |
Funt szterling (GBP) |
|---|---|
| Bank centralny | |
Wielka Brytania jest państwem o gospodarce rynkowej, drugiej pod względem wielkości PKB w Europie (po Niemczech) i piątej na świecie. W ciągu ostatnich dwóch dekad rząd brytyjski dokonał prywatyzacji wielu przedsiębiorstw państwowych, odchodząc w znacznym stopniu od zasad tzw. państwa opiekuńczego (welfare state)[1].
System walutowy edytuj
Walutą kraju jest funt szterling (GBP).
Główne sektory gospodarki edytuj
Wielka Brytania posiada jedną z największych i najlepiej rozwiniętych gospodarek świata (5. miejsce pod względem PKB na świecie), jest jednym z najważniejszych na świecie centrów finansowych (szczególna pozycja londyńskiego City) i handlowych[1].
Największy udział w brytyjskim PKB w 2019 r. miały usługi (80,2%), szczególne znaczenie miały usługi finansowe, ubezpieczenia oraz usługi biznesowe[1].
Przemysł (w tym budownictwo) i rolnictwo miały mniejsze znaczenie, notując odpowiednio udział w tworzeniu PKB na poziomie 19,2% i 0,6%[1].
W sektorze usług zatrudnienie znalazło 80% aktywnych zawodowo, kilkanaście procent pracowało w przemyśle i budownictwie (udział budownictwa w tworzeniu PKB wyniósł około 6%), a około 1,5% w rolnictwie[1].
Do najważniejszych gałęzi przemysłu należą: produkcja maszyn i urządzeń, sprzętu elektrycznego, wyposażenia dla kolejnictwa, przemysł stoczniowy, lotniczy, produkcja pojazdów silnikowych i części do nich, sprzęt elektroniczny i telekomunikacyjny, przemysł metalurgiczny, chemiczny[1].
Rolnictwo Wielkiej Brytanii jest nowoczesne i wysoce zmechanizowane, zapewniając ok. 60% zapotrzebowania kraju na żywność[1].
Górnictwo edytuj
Wielka Brytania posiada bogate złoża węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej. W kontekście programu odchodzenia od paliw kopalnych, zdecydowano o stopniowej likwidacji kopalń węgla. Ostatnią nową głębinową kopalnią węgla w Wielkiej Brytanii była Asfordby Colliery w hrabstwie Leicestershire, której budowę rozpoczęto w 1987 r. Z kolei ostatnią działającą głębinową kopalnię węgla była Kellingley Colliery w hrabstwie North Yorkshire, którą zamknięto w 2016 r. W 2019 r. firma West Cumbria Mining (WCM) uzyskała zgodę lokalnych władz na budowę nowej kopalni Woodhouse Colliery w hrabstwie Kumbria w północno-zachodniej Anglii. Pozytywna decyzja rządu w tej sprawie zapadła ostatecznie dopiero w grudniu 2022 r. W kopalni w pobliżu Whitehaven wydobywanych ma być z dna morskiego do 2049 r. 2,5 mln ton węgla koksującego rocznie[2].
Handel zagraniczny edytuj
Łączna wartość eksportu towarów i usług Wielkiej Brytanii wyniosła 881 mld USD, importu 971 mld USD, a saldo obrotów handlowych 90 mld USD (wg World Trade Statistical Review 2020)[1].
Inwestycje zagraniczne edytuj
Według UNCTAD World Investment Report 2020 Wielka Brytania znalazła się na 8. miejscu wśród największych odbiorców inwestycji zagranicznych (po USA, ChRL, Singapurze, Holandii, Irlandii, Brazylii, Hongkongu), z wynikiem 59 mld USD[1].
W 2019 r. Wielka Brytania była 11. największym inwestorem na świecie (po Japonii, USA, Holandii, ChRL, Niemczech, Kanadzie, Hongkongu, Francji, Republice Korei i Singapurze)[1]. Zainwestowała za granicą 31 mld USD (wg UNCTAD World Investment Report 2020)[1].
Skumulowana wartość brytyjskich inwestycji za granicą wyniosła na koniec 2019 roku 2075,3 mld USD (co oznacza 5. miejsce na świecie – po USA, ChRL, Hongkongu i Holandii oraz 2. w Europie – po Holandii), a inwestycji zagranicznych w UK 1949,4 mld USD (2. miejsce na świecie po USA oraz 1. w Europie)[1].
Najważniejszymi inwestorami w Wielkiej Brytanii były: USA, terytoria zamorskie Wielkiej Brytanii (m.in. Jersey, Kajmany), Holandia, Luksemburg, Belgia, Japonia, Niemcy, a odbiorcami inwestycji brytyjskich USA, Francja, Niemcy, Holandia, Japonia, Luksemburg[1].
Infrastruktura transportowa edytuj
Sieć dróg jest jedną z najlepiej rozwiniętych w Europie (obowiązuje ruch lewostronny), podobnie sieć kolejowa[1].
Pod kanałem La Manche zbudowano również tunel, który umożliwia połączenia kolejowe pomiędzy Wielką Brytanią a Francją i pozostałą częścią Europy[1].