Grabiarzeka w województwie łódzkim, na Nizinie Południowowielkopolskiej i Wzniesieniach Południowomazowieckich, prawy dopływ Widawki.

Grabia
Ilustracja
Rzeka Grabia w Łasku (most kolejowy do Zelowa).
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Rzeka
Długość 77 km
Powierzchnia zlewni

813 km²

Średni przepływ

4,2 m³/s u ujścia

Źródło
Miejsce Grabica
Wysokość

220 m n.p.m.

Współrzędne

51°31′08″N 19°33′18″E/51,518889 19,555000

Ujście
Recypient Widawka
Miejsce

Grabno

Wysokość

142 m n.p.m.

Współrzędne

51°31′30″N 18°59′25″E/51,525000 18,990278

Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „źródło”, po lewej znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Klif w rejonie Kolumny

Słowo „grabia” oznaczało dawniej hrabiego[1].

Opis ogólny edytuj

Długość 77 km, powierzchnia dorzecza 813 km². Wypływa jako Grabówka na północny wschód od wsi Grabica, uchodzi powyżej Rogóźna na polach wsi Grabno. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu – 2,5 m. Główne miasto leżące nad Grabią to Łask.

Płynąc Grabią od Marzenina do ujścia rzeki można z wody obserwować, najczęściej już tylko pozostałości, dawnych zdobyczy techniki przemysłowej. Na uwagą zasługują młyny we wsiach Brzeski i Kozuby. Pierwszy, najstarszy z zachowanych na Grabi, zwany „Krzywda”, od lat nieczynny, wtopił się w okoliczną przyrodę. Do ciekawych młynów należy także młyn we wsi Talar.

Grabia przepływa przez małe wsie: Rokitnica, Ldzań, Barycz, Brzeski, Grabno, Grabica, Kozuby, Kuźnica.

Dolinę rzeki w dwóch miejscach przecina droga ekspresowa S8.

Fauna edytuj

Fauna rzeki odznacza się niezwykłym bogactwem. Badania zoologiczne rozpoczęte od 1928 roku przez prof. L.K.Pawłowskiego i kontynuowane przez niego i innych naukowców i studentów po II wojnie światowej wykazały występowanie 800 gatunków, w tym 80 odkrytych po raz pierwszy w Polsce i 2 nowych dla nauki[2]. Dzięki tym badaniom rzeka Grabia jest pod względem zoologicznym najlepiej poznaną rzeką w Polsce

Najliczniejszą grupą zwierząt w dorzeczu Grabi są wrotki należące do 270 gatunków. Spośród nich 52 odkryto po raz pierwszy w Polsce, a 8 to gatunki niespotykane w Europie. Żyje tu 14 gatunków pijawek, faunę mięczaków reprezentuje 50 gatunków, a widłonogów – 33 w tym jeden odkryty po raz pierwszy w Polsce. Z owadów związanych ze środowiskiem wodnym występują tu 33 gatunki jętek, 9 gatunków widelnic i 50 gatunków pluskwiaków różnoskrzydłych. Spośród wymienionych zwierząt po raz pierwszy w Polsce odkryto 3 gatunki jętek i 2 gatunki widelnic. Odkryto tu nowego dla nauki owada z rzędu widelnic Isoperla pawlowskii. Oprócz wymienionych grup owadów bytuje tu 65 gatunków chruścików , 38 gatunków chrząszczy, 32 gatunki muchówek i 24 gatunki ważek. Listę zwierząt bezkręgowych uzupełniają : 5 gatunków gąbek słodkowodnych, 2 gatunki wirków, 5 gatunków brzuchorzęsek, 8 gatunków skąposzczetów, 27 gatunków wioślarek, 3 gatunki pancerzowców, 11 gatunków wodopójek i jeden mszywioła [3].

W wodach biegu rzeki bytują chronione, rzadkie i zagrożone gatunki bezkręgowców. Trzy taksony objęte są ochroną na podstawie załącznika II dyrektywy diedliskowej: małż skójka gruboskorupowa (Unio crassus) oraz ważki zalotka większa (Leucorrhinia pectoralis) i trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia). Odnotowano tu także chronione i umieszczone w Polskiej czerwonej księdze zwierząt: pijawkę lekarską (Hirudo medicinalis). Ryby zasiedlające wody Grabi reprezentowane są m.in. przez kozę złotawą, minoga ukraińskiego i piskorza (Misgurnus fossilis) – gatunki objęte ochroną ścisłą, umieszczone w załączniku II dyrektywy siedliskowej i Polskiej czerwonej księdze zwierząt. W Dolinie Grabi i przylegających do niej lasach gniazdują liczne chronione gatunki ptaków, objęte załącznikiem I dyrektywy ptasiej, wśród nich związany z samym korytem rzeki zimorodek (Alcedo atthis) oraz większość dzięciołów występujących w Polsce. Obszar ten jest również żerowiskiem dla ptaków gniazdujących na pobliskich terenach. Gady reprezentują : jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec, żółw błotny (informacje z 1941 r)[3], Spośród ssaków występują tu m.in. bobry (Castor fiber), wydry (Lutra lutra); nad powierzchnią wody obserwowano również żerujące nietoperze: nocka rudego (Myotis daubentonii). Gniazduje tu co najmniej 28 gatunków ptaków wodno-błotnych, w tym: bąk, cyraneczka, cyranka, płaskonos, błotniak łąkowy (3 pary), żuraw (2 pary), wodnik, kropiatka, derkacz (15 samców), śmieszka, brodziec piskliwy, rycyk i kszyk. Na starorzeczach i stawach występują także: perkozek, perkoz dwuczuby, perkoz rdzawoszyi i rybitwa czarna. A jeszcze na początku lat dziewięćdziesiątych obserwowano koło Górek Grabieńskich cietrzewie. Trzy najciekawsze miejsca to: okolice Górek Grabieńskich, odcinek Bilew-Pruszków i okolice Łasku – Baryczy. Na wiosennych rozlewiskach zatrzymują się stada kaczek, czajek, brodźców, bekasy i rycyki. Czasami spotyka się niewielkie tokowiska batalionów.

Ochrona przyrody edytuj

Dolina Grabi i jej dopływy objęte są licznymi formami ochrony przyrody[3]:

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Linki zewnętrzne edytuj