Wikipedia

Grobowiec Kaplana Paszy

zabytkowe mauzoleum w Tiranie, Albania

Grobowiec Kaplana Paszy[2] – kamienny grobowiec (türbe) z 1. połowy XIX wieku w Tiranie, zabytek I kategorii.

Grobowiec Kaplana Paszy
Tyrbja e Kapllan Pashës
Symbol zabytku nr rej. 586 z 17 marca 1948, 4874 z 23 września 1971[1]
Ośmioboczny biały kamienny grobowiec, z tyłu łukowata złota ściana budynku
Grobowiec z lewej, w tle Maritim Plaza Tirana (2016)
Państwo

 Albania

Miejscowość

Tirana

Adres

Rruga 28 Nëntori

Typ budynku

türbe

Wysokość całkowita

4 m

Kondygnacje

1

Ukończenie budowy

między 1817 a 1830

Położenie na mapie Tirany
Mapa konturowa Tirany, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grobowiec Kaplana Paszy”
Położenie na mapie Albanii
Mapa konturowa Albanii, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grobowiec Kaplana Paszy”
Ziemia41°19′40,4″N 19°49′18,0″E/41,327889 19,821667
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Kaplan Pasza (używał nazwiska Toptani[3]) był jednym z władców Tirany na początku XIX wieku[2], zmarł w 1816 roku[4]. Grobowiec został wzniesiony w centrum Tirany[5][6], przy dzisiejszej ulicy Rruga 28 Nëntori[1] w 1. połowie XIX wieku[7], według jednego źródła w 1817 roku[2], według innego około lat 1820–1830[8]. Stanowił część monumentalnego kompleksu grobowego meczetu Sulejmana Paszy(inne języki) w Tiranie[8]. Zgodnie z nazwą, był miejscem pochówku Kaplana Paszy w XIX wieku, jednak jego szczątki przeniesiono później do Stambułu[8]. W czasie bombardowań podczas II wojny światowej meczet oraz pozostałe grobowce zostały zniszczone[9][8]. Na mocy ustawy nr 609[5] z 24 maja 1948 roku[5] decyzją Instytutu Nauk[6] grobowiec został uznany za zabytek kultury[10] i stanowi zabytek I kategorii[11][6][5]. W latach 2006–2016 w bezpośrednim otoczeniu grobowca wzniesiono budynek TID Tower(inne języki)[12], który mieści Hotel Plaza Tirana[12].

Architektura edytuj

Jest to niewielki ośmioboczny[7] obiekt[13] typu türbe[10][4] o lekkiej konstrukcji[13], mający około 5 m obwodu[1], składający się z ośmiu jednoczęściowych[7] kamiennych kolumn[13] z kapitelami[7] o wysokości 4 m[8], które zostały połączone łukami[13]. Obecnie mauzoleum jest niezadaszone[7], lecz możliwe, iż konstrukcja w przeszłości była nakryta dachem[7][5]. Kamienie, z których wykonano konstrukcję, pokrywają płaskorzeźby[8] z motywami roślinnymi[7][5]. Na jednej z kolumn zachowała się częściowo czytelna inskrypcja, która wspomina Kaplana Toptaniego oraz rok 1326 (według kalendarza muzułmańskiego)[8]. Obok obiektu znajdowało się sześć innych zbliżonych wyglądem grobowców o innych rozmiarach[8]. Grobowiec otacza i częściowo nakrywa łukowata ściana budynku TID Tower[12].

Galeria edytuj

  •  
    Grobowiec w sąsiedztwie podobnej konstrukcji (około 1917 roku)
  •  
    Grobowiec około 1917 roku
  •  
    Łukowe zwieńczenia kolumn (2015)
  •  
    Grobowiec po renowacji (2016)
  •  
    Grobowiec nocą (2018)
  •  
    Grobowiec nocą, w tle ściana hotelu (2018)
  •  
    Grobowiec w otoczeniu budynku (2019)
  •  
    Grobowiec otoczony kamiennym obmurowaniem (2019)

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Rrethi i Tiranës. Instituti i Monumenteve të Kulturës. s. [2]. [dostęp 2022-04-08]. (alb.).
  2. ↑ a b c Mateusz Otręba, Albania : bałkański "Dziki Zachód" : przewodnik, Gliwice: Wydawnictwo Helion, [cop. 2013], s. 104, ISBN 978-83-246-5831-2, OCLC 860587804 [dostęp 2022-04-08].
  3. ↑ The history of the Toptani family [online], www.visit-tirana.com [dostęp 2022-04-08].
  4. ↑ a b Susan Sinclair, C.H. Bleaney, Pablo García Suárez, Bibliography of art and architecture in the Islamic world, Leiden 2012, s. 283, ISBN 978-90-04-17058-2, OCLC 754168846 [dostęp 2022-04-08].
  5. ↑ a b c d e f Tyrbja e Kapllan Pashës, Tiranë [online], web.archive.org [dostęp 2022-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-04].
  6. ↑ a b c Lista e monumenteve të kulturës - qarku Tiranë [online], [3] [dostęp 2022-04-08].
  7. ↑ a b c d e f g Apollon Baçe i inni, Historia arkitektures shqiptare, Tiranë: Ministria e Arsimit Diie e Kulturës. Instttuti i Monumenteve te Kulturës, 1980, s. 352.
  8. ↑ a b c d e f g h Bashkia Tiranë - Tyrbja e Kapllan Pashës [online], tirana.al [dostęp 2022-04-08].
  9. ↑ Tomb of Kaplan Pasha [online], izi.TRAVEL [dostęp 2022-04-08] (ang.).
  10. ↑ a b Religious building with status “Culture Monument” [online], Komuniteti Shqiptar per Kultet, 23 października 2013 [dostęp 2022-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-23].
  11. ↑ FOTOLAJM- Lida Miraj: Tyrbja e Kapllan Pashës ‘restaurohet’ me çekiç [online], www.balkanweb.com [dostęp 2022-04-08] (alb.).
  12. ↑ a b c EUMiesAward [online], miesarch.com [dostęp 2022-04-08].
  13. ↑ a b c d Mateusz Otręba, Albania : bałkański "Dziki Zachód" : przewodnik, Gliwice: Wydawnictwo Helion, [cop. 2013], s. 105, ISBN 978-83-246-5831-2, OCLC 860587804 [dostęp 2022-04-08].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grobowiec_Kaplana_Paszy&oldid=73190300”