Gruczolak wątrobowokomórkowy
Gruczolak wątrobowokomórkowy (łac. adenoma hepatocellulare) – łagodny nowotwór wątroby, występujący głównie u kobiet stosujących doustną antykoncepcję hormonalną, zbudowany z hepatocytów. Może ulegać zezłośliwieniu.
 Obraz mikroskopowy gruczolaka wątrobowokomórkowego | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
| ICDO | |
| DiseasesDB | |
| MeSH | |
Epidemiologia i etiologia edytuj
Choroba występuje około 9 razy częściej u kobiet, co związane jest ze stosowaniem estrogenów. Częstość występowania u kobiet w wieku od 15 do 45 lat waha się od około 1 przypadku na milion u kobiet niestosujących doustnych leków antykoncepcyjnych do 30–40 przypadków na milion kobiet stosujących długo tę terapię.
Ryzyko wystąpienia gruczolaków wątrobowokomórkowych u kobiet zwiększają estrogeny (ryzyko jest zależne od dawki). U mężczyzn opisywano gruczolaki w przypadku stosowania androgenów anabolicznych[1][2]. Liczne gruczolaki (powyżej dziesięciu w prawidłowej wątrobie[3]), opisywane jako gruczolakowatość, występują u pacjentów z niektórymi rodzajami glikogenozy. Również chorzy z cukrzycą mają częściej stwierdzane gruczolaki wątrobowokomórkowe[3].
Objawy i przebieg choroby edytuj
Choroba może przebiegać bez objawów, a zmiany w wątrobie wykrywane są przypadkowo w czasie badań okresowych lub wykonywanych z innej przyczyny. Niekiedy chorzy odczuwają ból brzucha związany z dużym rozmiarem guza lub krwawieniem z niego. Krwotoki z gruczolaków występują u około 1/4 chorych. W badaniu przedmiotowym najczęstszym odchyleniem jest wyczuwalny palpacyjnie guz w prawym podżebrzu.
Pojedyncze gruczolaki rzadko ulegają przemianie do nowotworu złośliwego, natomiast w przebiegu gruczolakowatości u chorych z glikogenozą zezłośliwienie zmian występuje częściej. Częstość przemiany złośliwej wynosi 8–13%. Gruczolaki związane ze stosowaniem środków antykoncepcyjnych częściej powikłane są krwawieniem lub rozerwaniem.
Diagnostyka edytuj
W badaniach laboratoryjnych krwi, jeśli guz powoduje ucisk na drogi żółciowe, stwierdza się czasem podwyższone parametry cholestazy. W badaniu ultrasonograficznym jamy brzusznej gruczolaki są zmianami zazwyczaj hiperechogenicznymi (choć mogą być o różnej echogeniczności), bywają niejednorodne i mogą zawierać zwapnienia. W dopplerowskim badaniu ultrasonograficznym charakterystyczny jest sygnał żylny. W badaniu tomokomputerowym bez kontrastu gruczolak jest hipodensyjny, dobrze odgraniczony od otoczenia. Po podaniu kontrastu zmiana szybko się wysyca we wczesnej fazie tętniczej w kierunku od obwodu do wewnątrz, w fazie wrotnej gruczolak jest izodensyjny. Zmiany mogą być również widoczne w badaniu metodą rezonansu magnetycznego i scyntygrafii. Z kolei angiografia może być przydatna w przypadku krwawienia z guza. Badania obrazowe zazwyczaj wystarczają do rozpoznania choroby. Biopsja zmiany nie jest zalecana ze względu na ryzyko krwawienia. Ostateczne potwierdzenie rozpoznania uzyskuje się po badaniu histopatologicznym wyciętej w całości zmiany.
Leczenie edytuj
Konieczne jest leczenie operacyjne guzów o średnicy powyżej 3 cm (według innych źródeł 4 cm[3]). Jeśli nie ma przeciwwskazań, zaleca się również usunięcie mniejszych zmian. Zazwyczaj dąży się do oszczędnych zabiegów operacyjnych. Niekiedy zaprzestanie przyjmowania leków antykoncepcyjnych prowadzi do regresji zmian. Pacjentki, u których zdiagnozowano gruczolaka, nie mogą stosować leków antykoncepcyjnych nawet w przypadku operacyjnego usunięcia zmiany[4].
Przypisy edytuj
- ↑ TM. Creagh, A. Rubin, DJ. Evans. Hepatic tumours induced by anabolic steroids in an athlete.. „J Clin Pathol”. 41 (4), s. 441–3, Apr 1988. PMID: 2835401.
- ↑ NM. Martin, BK. Abu Dayyeh, RT. Chung. Anabolic steroid abuse causing recurrent hepatic adenomas and hemorrhage.. „World J Gastroenterol”. 14 (28), s. 4573–5, Jul 2008. PMID: 18680242.
- ↑ a b c J. Raszeja-Wyszomirska, M.P. Wasilewicz, K. Zasada-Cedro, M. Golanowska, A. Wiechowska-Kozłowska. Łagodne lite guzy wątroby – aktualny stan wiedzy. „Pol. Merk. Lek.”. XXVII. 157, s. 62–7, 2009.
- ↑ Hanns Peter. Wolff: Terapia internistyczna. Wrocław: Urban & Partner, 2003, s. 652. ISBN 83-87944-58-0.
Bibliografia edytuj
- Krawczyk Marek: Gruczolak wątrobowokomórkowy, w rozdziale: Choroby wątroby. W: Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, [T. 1]. Cz. III: Choroby układu pokarmowego. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005, s. 969. ISBN 83-7430-031-0.
- Tadataka Yamada: Podręcznik gastroenterologii. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2006, s. 663. ISBN 978-83-89309-92-1.
- Zbigniew Gonciarz, Włodzimierz Mazur: Nowotwory wątroby, w rozdziale: Choroby wątroby. W: Stanisław J. Konturek: Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 754–5. ISBN 83-200-3188-5.
