Guido Cagnacci[a], właśc. Guido Canlassi (ur. 1601 w Santarcangelo di Romagna, zm. 1663 w Wiedniu) – włoski malarz i rysownik okresu baroku, przedstawiciel malarstwa bolońskiego XVII wieku.

Guido Cagnacci
Ilustracja
Samobójstwo Kleopatry (1661-1662)[1]
Imię i nazwisko

Guido Canlassi

Data i miejsce urodzenia

1601
Santarcangelo di Romagna

Data i miejsce śmierci

1663
Wiedeń

Dziedzina sztuki

malarstwo, rysunek

Epoka

barok

Ważne dzieła
  • Śmierć Kleopatry (kilka wersji)
  • Śmierć Lukrecji (kilka wersji)
  • Maria Magdalena (kilka wersji)
Lukrecja
Apoteoza św. Merkuriala (1642-43)
Kwiaty w wazonie (ok. 1645)
Naga kobieta (rysunek)

Życiorys edytuj

Pochodził z niewielkiej miejscowości k. Rimini. Natura nie obdarzyła go urodą, stąd jego przydomek Cagnacci[b]. Kształcił się w Bolonii (1618-21). Dwukrotnie przebywał w Rzymie. W latach 1623-48 działał w różnych miastach Romanii, często zmieniając miejsce zamieszkania (Rimini, Rawenna, Forli, Faenza, Cesena). W 1650 wyjechał do Wenecji, gdzie używał nazwiska Guido Baldo Cardassi lub Can-lassi[2]. W 1658 przeniósł się do Wiednia, gdzie został nadwornym malarzem Leopolda I Habsburga. Pochowany został w wiedeńskim kościele Augustianów. Prowadził dość burzliwy tryb życia. Często nie dotrzymywał ważnych umów i zobowiązań narażając się na liczne procesy[3]. Po śmierci szybko został zapomniany. W 2008 poświęcono mu wielką wystawę w Muzeum San Domenico w Forli.

Twórczość edytuj

W pierwszym okresie twórczości tworzył głównie kompozycje religijne na zamówienie kościołów i klasztorów, łącząc wzorce klasyczne (inspirował się antykiem) z wpływami Rafaela (m.in. dwa monumentalne płótna Apoteoza św. Waleriana i Apoteoza św. Merkuriala, wyróżniające się śmiałymi efektami iluzjonistycznymi[4], przeznaczone do katedry Santa Croce w Forli), Podczas pobytu w Wenecji zaczął malować obrazy przedstawiające zmysłowe, półnagie postacie kobiet (liczne wersje Lukrecji, Kleopatry, Marii Magdaleny), odznaczające się dużym ładunkiem emocjonalnym, zmysłowym klimatem i mistrzowskim światłocieniem[5]. Jest też autorem doskonałej martwej natury Kwiaty w butelce po winie (wybitne osiągnięcie caravaggionizmu), choć niektórzy badacze kwestionują autorstwo dzieła[6]. W jego malarstwie widać wpływy Guida Reniego, Guercina oraz naturalistycznej szkoły Caravaggia.

W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się jego niewielki obrazek Głowa Madonny[c].

Wybrane dzieła edytuj

  • Głowa Madonny - I poł. XVII w., 44,5 × 38 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
  • Powołanie św. Mateusza - 1620-25, 183 x 145 cm, Museo della Città, Rimini
  • Papież Sykstus w ekstazie - 1627, 240 x 142 cm, Kościół parafialny San Biagio, Saludecio
  • Procesja z Najświętszym Sakramentem - 1628, Kościół parafialny San Biagio, Salucedio
  • Śpiący Chrystus ze św. Zachariaszem i małym św. Janem - 1630-40, 94 x 131 cm, Musée Condé, Chantilly (przypisywany)
  • Madonna ze świętymi Andrzejem Corsinim, Teresą z Avila i Marią Magdaleną de’Pazzi 1630, San Giovanni Battista, Rimini
  • Dzieciątko Jezus ze św. Józefem i św. Eligiuszem - 1635, 245 x 163 cm, San Michele, Santarcangelo di Romagna
  • Trzech męczenników jezuickich w Japonii - ok. 1635, 140 x 250 cm, San Francisco Saverio, Rimini
  • Święta Agata - 1635-40, 121 x 97 cm, 102,4 × 76,8 cm, Banca Popolare dell’Emilia Romagna, Modena
  • Św. Franciszek w ekstazie - 1637, 170 x 86 cm, Museo Civico, Rimini
  • Młody męczennik - 1638-40, 95 x 139 cm, Musée Fabre, Montpellier
  • Wniebowzięcie św. Marii Magdaleny - ok. 1640, 192,5 x 38,5 cm, Galleria Palatina, Florencja
  • Św. Magdalena wzięta do nieba - 1640-42, 162 x 123 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
  • Apoteoza św. Merkuriala - 1642-43, 411 x 230 cm, Pinacoteca Civica, Forli
  • Apoteoza św. Waleriana - 1643-44, 411 x 230 cm, Pinacoteca Civica, Forli
  • Kwiaty w butelce po winie - ok. 1645, Pinacoteca Civica, Forli
  • Judyta z głową Holofernesa - ok. 1645, 103,5 x 136,5 cm, Pinacoteca Nazionale, Bolonia
  • Dawid z głową Goliata - 1645-50, 108,3 x 86,4 cm, J. Paul Getty Museum, Los Angeles
  • Alegoria Czasu - ok. 1650, 108,5 x 84 cm, Fondazione Cavallini Sgarbi, Ferrara
  • Porwanie Europy - ok. 1650, 115 x 94,5 cm, Collezione Molinari-Pradelli, Castenaso
  • Alegoria astrologii sferycznej - 1650-55, 75,5 x 65,5 cm, Pinacoteca Civica, Forlì
  • Jakub pomiędzy Leą i Rachelą - ok. 1655, 149 x 187 cm, Royal Collection, Londyn
  • Portret cesarza Leopolda I - 1657-58, 190 × 120 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
  • Samobójstwo Kleopatry - (1661-1662), 140 x 159,5 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
  • Nawrócenie Magdaleny - ok. 1660, 229 x 266 cm, Norton Simon Museum, Pasadena
  • Kleopatra - ok. 1660, 120 x 158 cm, Pinakoteka Brera, Mediolan
  • Kleopatra - ok. 1660, 118,5 x 94,5 cm, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
  • Śmierć Lukrecji - 1660-63, 87 x 66 cm, Musée des Beaux-Arts, Lyon
  • Św. Hieronim - 1661-62, 160 x 110,5 cm, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
  • Maria Magdalena - 1663, 86×72 cm, Galleria Nazionale d’Arte Antica, Rzym
  • Lukrecja - 81,5 x 70 cm, Museo Civico, Bolonia
  • Śmierć Kleopatry - 120 x 91 cm, Muzeum Brukenthala, Sybin
  • Zuzanna i starcy - 144,5 × 173 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg

Uwagi edytuj

  1. Inne formy nazwiska: Cagnaccio, Cagnazzi; Canalassi.
  2. Wł. cagnaccio, cagnazzo – pejoratywnie o psie; kundel.
  3. W niektórych leksykonach zagranicznych w wykazie dzieł malarza wymienia się także Nagą kobietę (Wrocław).

Przypisy edytuj

  1. Według strony Muzeum
  2. Nevio Matteini Romagna: Una terra : luoghi, monumenti, personaggi, fatti e leggende (1995) s. 324
  3. S. Buricchi, B. Furlotti, C. Sirigatti, Pinakoteka Brera, Mediolan, Warszawa 2007, s. 102.
  4. A. Ausoni, Muzyka, Warszawa 2007, s. 146.
  5. S. Liscia, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń, Warszawa 2007, s. 110.
  6. M. Battistini, L. Impelluso, S. Zuffi, Martwa natura, Warszawa 2000, s. 87.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj