Gustav Hartmann
Gustav Andreas Theodor Hartmann (ur. 4 czerwca 1859 w Magdeburgu, zm. 23 grudnia 1938) – niemiecki woźnica i właściciel przedsiębiorstwa przewozowego, który w 1928 r. odbył podróż dorożką z Berlina do Paryża.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 czerwca 1859 |
|---|---|
| Data śmierci |
23 grudnia 1938 |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys edytuj
Urodził się 4 czerwca 1859 r.[1] w Magdeburgu, jako syn woźnicy. Początkowo uczył się zawodu piekarza, a następnie przeniósł się do Berlina, gdzie prowadził sklep spożywczy[2]. Woźnicą został za sprawą spadku po teściu[3]. 1 kwietnia 1885 r. założył przedsiębiorstwo przewozowe w Wannsee, w którym sam również powoził. Dzięki swoim staraniom powiększył firmę, która dysponowała kilkoma dorożkami. W 1900 r. zbudował dom ze stajnią i wozownią[2]. Dla wielu był wzorem do naśladowania pod względem punktualności, niezawodności i wytrzymałości, dlatego zyskał pseudonim Żelazny Gustaw[4].
2 kwietnia 1928 r. wyjechał dorożką z Berlina w trasę do Paryża i z powrotem, pokonując ponad 2000 km[5][6]. Po dwóch miesiącach, 4 czerwca, wjechał triumfalnie do Paryża, gdzie przy stacji metra Porte de Pantin powitała go brama udekorowana kwiatami oraz paryscy dorożkarze. Fotografie z tego wydarzenia publikowane były w wielu krajach. Witający Hartmanna tłum wniósł go do hotelu na rękach. Sam Hartmann porównał swoją wyprawę do samotnego lotu Charlesa Lindbergha przez Ocean Atlantycki[7]. Wkrótce potem ruszył w podróż powrotną i 12 września 1928 r. wrócił do Berlina witany przez tłum zgromadzony przy Bramie Brandenburskiej[2].
Hartmann stronił od polityki, angażował się natomiast w ruch przyjaźni niemiecko-francuskiej[2], dlatego swój rajd zorganizował jako upamiętnienie porozumienia między Niemcami i Francją dziesięć lat od zakończenia I wojny światowej a także jako kampanię przeciwko upadkowi transportu konnego w obliczu dynamicznie rozwijającej się motoryzacji[7][8][9]. Wyprawę zaczął planować rok wcześniej[2] zainspirowany spotkaniem Rachel Dorange, która przyjechała z Paryża do Berlina wierzchem[10].
Zmarł 23 grudnia 1938 r. i został pochowany na Friedhof Wannsee I[1].
Upamiętnienie edytuj
W 1938 r. postać Gustava Hartmanna upamiętnił Hans Fallada w książce Żelazny Gustaw: Kronika berlińskiej rodziny, tworząc postać Gustava Hackendahla[3].
W 1958 r. George Hurdalek zekranizował książkę[11], a w 1979 r. Gustav Knuth nakręcił na jej podstawie serial telewizyjny Der eiserne Gustav[6][12].
20 czerwca 2000 r. odsłonięto pomnik Hartmanna przy Potsdamer Straße i Potsdamer Brücke w dzielnicy Berlin-Tiergarten[2][4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Gustav Hartmann (1859-1938) – Find A Grave... [online], www.findagrave.com [dostęp 2020-06-10] (ang.).
- ↑ a b c d e f Innung des Berliner Taxigewerbes e.V.: Der Eiserne Gustav wird 150 [online], taxiinnung.org, 1 czerwca 2016 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-01].
- ↑ a b Hans Fallada, Iron Gustav: A Berlin Family Chronicle, Penguin Books Limited, 2014, ISBN 978-0-14-196808-7 [dostęp 2020-06-10] (ang.).
- ↑ a b Der Eiserne Gustav wird 150. Taxiinnung.org. [dostęp 2020-06-15]. (niem.).
- ↑ Hans Fallada, A Stranger in My Own Country: The 1944 Prison Diary, John Wiley & Sons, 2015, ISBN 978-0-7456-8156-6 [dostęp 2020-06-10] (ang.).
- ↑ a b Katrin Lange, Auf den Spuren des „eisernen Gustavs” [online], www.morgenpost.de, 29 listopada 2007 [dostęp 2020-06-10] (niem.).
- ↑ a b Igor Rakowski-Kłos, 4 czerwca. Pierwsze częściowo wolne wybory. Dla „Solidarności” to była gra o wszystko [KALENDARIUM] [online], wyborcza.pl, 4 czerwca 2020 [dostęp 2020-06-10].
- ↑ Walter Benjamin, A Hora das Crianças: narrativas radiofônicas de Walter Benjamin, Nau Editora, 2019, ISBN 978-85-8128-065-3 [dostęp 2020-06-10] (port. braz.).
- ↑ Berlin hat seinen berühmtesten Droschkenkutscher auf den Denkmalssockel erhoben. Taxiinnung.org. [dostęp 2020-06-15]. (niem.).
- ↑ Vor 90 Jahren – Der „Eiserne Gustav” trifft mit seiner Droschke in Paris ein [online], Deutschlandfunk [dostęp 2020-06-10] (niem.).
- ↑ Der eiserne Gustav (1958). IMDb.com. [dostęp 2020-06-15]. (ang.).
- ↑ Der eiserne Gustav. IMDb.com. [dostęp 2020-06-15]. (ang.).