Gwiazdniczek guzowaty

Gwiazdniczek guzowaty
	Psammobates tentorius
	(Kuhl, 1828)
	; Psammobates tentorius trimeni
	; Psammobates tentorius verroxii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	żółwie
Podrząd	żółwie skrytoszyjne
Nadrodzina	testudinoidea
Rodzina	żółwie lądowe
Rodzaj	Psammobates
Gatunek	Psammobates tentorius
Synonimy
	P. t. tentorius Testudo tentoria Bell, 1828; Peltastes tentorius Gray, 1870; Chersinella tentoria albanica Hewitt, 1933; Chersinella tentoria duerdeni Hewitt, 1933; Chersinella tentoria karuella Hewitt, 1933; Chersinella tentoria karuica Hewitt, 1933; Chersinella tentoria lativittata Hewitt, 1933; Chersinella tentoria piscatella Hewitt, 1933; Chersinella tentoria subsulcata Hewitt, 1933; Chersinella tentoria tentorioides Hewitt, 1933; Psammobates tentoria albanica Hewitt, 1937; Psammobates tentoria duerdeni Hewitt, 1937; Psammobates tentoria piscatella Hewitt, 1937; Psammobates [tentoria] tentoria Hewitt, 1937; Psammobates tentoria tentorioides Hewitt, 1937; Psammobates tentoria karruica FitzSimons, 1946 (ex errore); Psammobates tentorius tentorius Loveridge & Williams, 1957; Testudo tentoria tentoria Wermuth & Mertens, 1961; P. t. trimeni Testudo trimeni Boulenger, 1886; Chersinella tentoria hexensis Hewitt, 1933; Chersinella trimeni Hewitt, 1933; Psammobates trimeni Hewitt, 1937; Psammobates tentorius trimeni Loveridge & Williams, 1957; Testudo tentoria trimeni Wermuth & Mertens, 1961; Psammobates tentoria trimeni Obst, 1985; P. t. verroxii Testudo verroxii Smith, 1839; Peltastes verreauxii Gray, 1870; Peltastes verroxii Gray, 1870; Testudo verreauxii Rochebrune, 1884; Testudo fiski Boulenger, 1886; Testudo smithi Boulenger, 1886; Testudo fiskii Boulenger, 1889 (ex errore); Testudo smithii Boulenger, 1889 (ex errore); Testudo seimundi Boulenger, 1903; Testudo boettgeri Siebenrock, 1904; Homopus bergeri Lindholm, 1906; Testudo bergeri Siebenrock, 1909; Testudo oscarboettgeri Lindholm, 1929; Chersinella fiski colesbergensis Hewitt, 1934; Chersinella fiski cronwrighti Hewitt, 1934; Chersinella [fiski] fiski Hewitt, 1934; Chersinella fiski grica Hewitt, 1934; Chersinella fiski gricoides Hewitt, 1934; Chersinella fiski orangensis Hewitt, 1934; Chersinella fiski seimundi Hewitt, 1934; Chersinella schonlandi Hewitt, 1934; Chersinella verroxii amasensis Hewitt, 1934; Chersinella verroxii bergeri Hewitt, 1934; Chersinella verroxii boettgeri Hewitt, 1934; Chersinella verroxii smithi Hewitt, 1934; Chersinella [verroxii] verroxii Hewitt, 1934; Testudo verroxi Mertens, Müller & Rust, 1934 (ex errore); Chersinella boettgeri FitzSimons, 1935; Chersinella fiskii FitzSimons, 1935; Psammobates fiski colesbergensis Hewitt, 1937; Psammobates fiski cronwrighti Hewitt, 1937; Psammobates depressa FitzSimons, 1938; Psammobates fiskii FitzSimons, 1938; Psammobates fiskii fiskii FitzSimons, 1946; Testudo smithi bergeri Mertens & Wermuth, 1955; Testudo smithi smithi Mertens & Wermuth, 1955; Testudo verroxii bergeri Mertens, 1955; Testudo verroxii smithi Mertens, 1955; Psammobates tentorius verroxii Loveridge & Williams, 1957; Chersinella schoenlandi Villiers, 1958 (ex errore); Psammobates verrauxi Villiers, 1958 (ex errore); Testudo tentoria verroxii Wermuth & Mertens, 1961; Psammobates tentorius verroxi Pritchard, 1979; Psammobates tentoria verroxi Obst, 1985; Testudo tentorius verroxii Branch, 1989; Psammobates tentorius veroxi Highfield, 1996 (ex errore);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gwiazdniczek guzowaty (Psammobates tentorius) – gatunek żółwia z rodziny żółwi lądowych (Testudinidae) i podrzędu żółwi skrytoszyjnych^[3].

Występowanie edytuj

Żółw ten występuje w bardzo małych zagęszczeniach w Karru i innych półpustynnych obszarach Afryki Południowej, rozciągających się od środkowej Namibii^[4] prawie do południowego wybrzeża Republiki Południowej Afryki^[5].

Populacja jest bardzo nieliczna, a osobniki są zwykle rzadkie i szeroko od siebie oddzielone. Gatunek ten jest również coraz rzadszy ze względu na niszczenie siedlisk i nielegalne zbieranie w celu handlu zwierzętami domowymi^[6].

Wygląd edytuj

Żółw ten to gatunek bardzo zmienny, występujący w co najmniej trzech podgatunkach^[7]. Jego skorupa jest ciemnobrązowa lub czarna z wzorem żółtych lub pomarańczowych gwiazd w paski wychodzących ze środka każdej tarczki tworzącej karapaks^[7]. Ubarwienie i wielkość tego małego żółwia znacznie się różnią, szczególnie w zależności od obszaru, ale także w obrębie jednej populacji. Sporadyczne okazy mają jednolity brązowy kolor, chociaż jest to bardzo rzadkie. Samce są znacznie mniejsze od samic i mają wklęsły plastron^[8].

Chociaż gatunek ten w dużej mierze ma podobny powierzchowny wygląd jak pozostałe gatunki z rodzaju Psammobates, można go łatwo odróżnić po nie ząbkowanych brzegach skorupy i łuskach wzdłuż mostka muszli, które są szersze niż wyższe.

Podgatunki edytuj

Biolodzy rozpoznają trzy podgatunki:

Psammobates tentorius tentorius (podgatunek nominatywny) – występuje w południowej i wschodniej części regionu Karru w Republice Południowej Afryki (od Makhandy do Matjiesfontein). Podgatunek ten ma najbardziej ostro wzniesione stożkowe łuski, z matowymi żółtymi gwiazdami promieniującymi na czarnym tle^[9]^[10]^[7].
Psammobates tentorius trimeni – występuje na wybrzeżu Namaqualand w Namibii i Republice Południowej Afryki (od Zatoki Lamberta na północ do rzeki Oranje w Wielkim Namaqualandzie – skrajne zachodnie prowincje Przylądkowe). Jest to najmniejszy podgatunek, o najjaskrawszym, najjaśniejszym ubarwieniu i dobrze rozwiniętych stożkowych łuskach muszlowych^[9]^[10]^[7].
Psammobates tentorius verroxii – występuje w najbardziej suchych częściach Karru w głębi lądu w Namibii (na północny zachód od Wielkiego Namaqualandu) i w Republice Południowej Afryki (Prowincja Przylądkowa Północna). Podgatunek ten ma bardziej płaską, okrągłą skorupę ze słabo rozwiniętymi stożkowymi łuskami muszlowymi i bardziej wyblakłym brązowym ubarwieniem^[9]^[10]^[7].

Rozmnażanie edytuj

Samica tego gatunku składa od jednego do trzech jaj i zakopuje je w piasku, tak jak robią to wszystkie inne żółwie. Młode pojawiają się późnym latem lub wczesną jesienią^[6].

Dieta edytuj

Żywi się sukulentami z Afryki Południowej^[6]. Z powodu tej diety żółw zwykle nie przeżywa w niewoli i wkrótce umiera, gdy zostanie zabrany poza swoje półpustynne siedlisko.

Przypisy edytuj

↑ Psammobates tentorius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Psammobates tentorius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Uetz & J. Hallermann, Psammobates tentorius, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-04] (ang.).
↑ J.J. Irish J.J., Psammobates tentorius (Bell 1828) in Namibia, [w:] Namibia Biodiversity Database Web Site [online] [dostęp 2024-02-04] (ang.).
↑ Home [online], National Geographic Society [dostęp 2024-02-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c SANBI [online], speciesstatus.sanbi.org [dostęp 2024-02-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Psammobates tentorius (Common tent tortoise) [online], www.biodiversityexplorer.info [dostęp 2024-02-02] .
↑ Thomas E.J.T.E.J. Leuteritz Thomas E.J.T.E.J., Margaretha D.M.D. Hofmeyr Margaretha D.M.D., Population Structure and Sexual Dimorphism in a Southern Population of Tent Tortoises (Psammobates tentorius tentorius) of the Karoo, South Africa, „Chelonian Conservation and Biology”, 22 (1), 2023, s. 13–22, DOI: 10.2744/CCB-1566.1, ISSN 1071-8443 [dostęp 2024-02-02] .
↑ ^a ^b ^c Uwe Fritz & PeterU.F.& P. Havaš Uwe Fritz & PeterU.F.& P., Checklist of Chelonians of the World, „Vertebrate Zoology”, 57 (2), 2007, s. 149–368 [zarchiwizowane z adresu 2011-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c PeterP. Pritchard PeterP. i inni, Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises, AndersA. Rhodin (red.), wyd. 1, Chelonian Research Foundation, 14 grudnia 2010, DOI: 10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010, ISBN 978-0-9653540-9-7 [dostęp 2024-02-02] .

[itis-1] Psammobates tentorius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Psammobates tentorius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[rd-3] P. Uetz & J. Hallermann, Psammobates tentorius, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-04] (ang.).

[4] J.J. Irish J.J., Psammobates tentorius (Bell 1828) in Namibia, [w:] Namibia Biodiversity Database Web Site [online] [dostęp 2024-02-04] (ang.).

[5] Home [online], National Geographic Society [dostęp 2024-02-02] (ang.).

[:2-6] SANBI [online], speciesstatus.sanbi.org [dostęp 2024-02-02] (ang.).

[:3-7] Psammobates tentorius (Common tent tortoise) [online], www.biodiversityexplorer.info [dostęp 2024-02-02] .

[8] Thomas E.J.T.E.J. Leuteritz Thomas E.J.T.E.J., Margaretha D.M.D. Hofmeyr Margaretha D.M.D., Population Structure and Sexual Dimorphism in a Southern Population of Tent Tortoises (Psammobates tentorius tentorius) of the Karoo, South Africa, „Chelonian Conservation and Biology”, 22 (1), 2023, s. 13–22, DOI: 10.2744/CCB-1566.1, ISSN 1071-8443 [dostęp 2024-02-02] .

[:0-9] Uwe Fritz & PeterU.F.& P. Havaš Uwe Fritz & PeterU.F.& P., Checklist of Chelonians of the World, „Vertebrate Zoology”, 57 (2), 2007, s. 149–368 [zarchiwizowane z adresu 2011-05-01] (ang.).

[:1-10] PeterP. Pritchard PeterP. i inni, Conservation Biology of Freshwater Turtles and Tortoises, AndersA. Rhodin (red.), wyd. 1, Chelonian Research Foundation, 14 grudnia 2010, DOI: 10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010, ISBN 978-0-9653540-9-7 [dostęp 2024-02-02] .

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]