HMS Golden Lion
HMS[a] Golden Lion (Złoty Lew) – angielski XVI-wieczny galeon. Jeden z niewielu okrętów zbudowanych dla Royal Navy[b] w czasie panowania królowej Marii I.
| Historia | |
| Wodowanie |
1557 |
|---|---|
Zamówiony dla  Royal Navy
| |
| Nazwa |
„Golden Lion” (do 1609) |
| Wycofanie ze służby |
1638[1] |
| Los okrętu |
rozebrany w 1640[1] |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | |
| Długość |
28,65 m (94 stóp) – stępka[2] |
| Szerokość | |
| Zanurzenie | |
| Napęd | |
| żaglowy | |
| Uzbrojenie | |
| 38 dział w 1588[3] 44 działa w 1603[2] 40 dział w 1620[2] | |
| Załoga |
250 osób w roku 1588 (150 marynarzy, 24 kanonierów, 76 żołnierzy)[3] |
_c.1648_RCIN_912934.jpg)
Historia edytuj
W grudniu 1559 "Golden Lion" pod dowództwem głównodowodzącego flotą angielską Williama Wintera wyruszył na wyprawę do Szkocji[2], której celem było wyparcie stamtąd francuskich wpływów. Interwencja zbrojna okazała się sukcesem, "Golden Lion" powrócił do Anglii w 1560 roku[2], a królowa Elżbieta I uzyskała korzystny traktat pokojowy.
W 1582 roku "Golden Lion" został przebudowany po raz pierwszy[2], w ramach modernizacji starszych okrętów, pod nadzorem Skarbnika i Nadzorcy Floty Johna Hawkinsa.
W 1587 roku "Golden Lion" pod dowództwem kapitana Williama Borougha brał udział w udanym ataku na Kadyks[2]. W czasie trwania walk dowódca "Golden Lion" popadł w konflikt z głównodowodzącym angielską wyprawą Francisem Drakiem, z powodu rozbieżności zdań co do realizacji celów operacji. William Borough postulował ścisłe trzymanie się rozkazów królowej Elżbiety i koncentrowanie się na niszczeniu hiszpańskich okrętów, tymczasem Drake myślał głównie o rabunku. Oskarżony przez Drake'a o bunt i zdradę, Borough został zamknięty w areszcie, jednakże załoga "Golden Lion" poparła i uwolniła swojego kapitana, który powrócił do Londynu[4]. Sprawa miała swój finał w sądzie wojennym, z którego zachowały się dokumenty, a wśród nich petycja załogi "Golden Lion", która we wstrząsający sposób opisuje warunki życia na pokładach XVI-wiecznych okrętów, będące przyczyną buntu[5].
W 1588 roku "Golden Lion", dowodzony przez Thomasa Howarda, należał do floty angielskiej bazującej w Plymouth, pod flagą głównodowodzącego Lorda Wysokiego Admirała Charlesa Howarda[6]. 1 sierpnia 1588 okręty eskadry Johna Hawkinsa ("Golden Lion" i "Victory") przechwyciły uszkodzony i porzucony hiszpański okręt "San Salvador"[6], na którym zdobyto duże zapasy prochu. Następnego dnia (2 sierpnia) u wybrzeży Portland Bill "Golden Lion", wraz z pięcioma innymi jednostkami, towarzyszył okrętowi Howarda "Ark Royal" podczas starcia z głównym hiszpańskim galeonem "San Martin"[6]. 3 sierpnia, u wybrzeży wyspy Wight, "Golden Lion" ponownie towarzyszył flagowemu "Ark Royal" w ataku na dwa hiszpańskie statki, które oddaliły się od Armady. Ucichnięcie wiatru uniemożliwiło Anglikom kontynuowanie ataku, a Hiszpanom dało szanse na przyjście z pomocom zagrożonym statkom przy użyciu galeasów, które dysponując napędem wiosłowo-żaglowym odholowały zagrożone okręty[6].
W 1591 roku "Golden Lion" pod dowództwem kapitana George'a Fennera należał do angielskiej eskadry, która pożeglowała na wody wokół Azorów, w celu przechwycenia hiszpańskiej Srebrnej Floty[2] powracającej z Nowej Hiszpanii. Przewaga Hiszpanów okazała się zbyt wielka, wyprawa skończyła się niepowodzeniem i utratą "Revenge".
W lipcu 1596 roku "Golden Lion" pod dowództwem kapitana Roberta Southwella wchodził w skład połączonej floty angielsko-holenderskiej, która całkowicie zniszczyła ważne w XVI wieku hiszpańskie miasto portowe Kadyks[3].
W 1597 roku, ponownie pod dowództwem Thomasa Howarda, okręt brał udział w nieudanej wyprawie hrabiego Essex na wody wokół Azorów[2], gdzie Anglicy bezskutecznie spodziewali się przechwycić hiszpańskie statki Srebrnej Floty.
Od roku 1599 "Golden Lion" pełnił rolę okrętu strażniczego, początkowo na rzece Medway (hrabstwo Kent), później na Tamizie[2].
W 1609 roku "Golden Lion" został rozebrany i przebudowany w stoczni w Deptford przez królewskiego szkutnika Matthew Bakera[2], oraz sklasyfikowany jako Great Ship (późniejsza II ranga). Nazwę okrętu zmieniono wówczas na Red Lion.
W latach 1620-1621 "Red Lion" był flagowym okrętem eskadry admirała Roberta Mansella, która brała udział w nieudanej wyprawie przeciwko piratom z Algieru[3].
W 1627 roku, po wybuchu konfliktu angielsko-francuskiego (1627-1629), "Red Lion", pod dowództwem Johna Penningtona, należał do ekspedycji księcia Buckinghama, bezskutecznie oblegającej Île de Ré w ramach odsieczy dla hugenotów w La Rochelle[2].
W maju 1636 roku "Red Lion" został oceniony jako znajdujący się w złym stanie technicznym (z powodu butwienia drewnianego kadłuba)[2]. Rok później zdecydowano się skierować okręt do Deptford w celu naprawy. Ostatecznie w styczniu 1638 roku "Red Lion" został wycofany ze służby[2], po czym w dwa lata później został rozebrany i całkowicie przebudowany w Woolwich na nowy okręt o nazwie "Lion"[1].
Uwagi edytuj
- ↑ Prefix HMS (His/Her Majesty' Ship) używany jest oficjalnie od czasów restauracji monarchii w Anglii w 1660, często występuje również w odniesieniu do wcześniejszych okrętów XVI- i XVII-wiecznych
- ↑ Podobnie jak prefix "HMS" nazwa angielskiej Marynarki Wojennej "Royal Navy" używana jest oficjalnie od czasów restauracji monarchii w Anglii w 1660
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Lavery , Ships of the Line Volume I ...
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Winfield , British Warships in the Age of Sail 1603 – 1714...
- ↑ a b c d Clowes , The Royal Navy. A History from the Earliest Times to 1900...
- ↑ Susan Ronald: Elżbieta I. Królowa piratów, Wydawnictwo Bellona 2009, s. 323
- ↑ Kazimierz Dziewanowski: Brzemię białego człowieka. Jak zbudowano Imperium Brytyjskie, Wydawnictwo Rytm 1996, s. 27
- ↑ a b c d Konstam , Wielka Armada 1588
Bibliografia edytuj
- Rif Winfield: British Warships in the Age of Sail 1603 – 1714: Design Construction, Careers and Fates. Seaforth Publishing, 2009.
- Angus Konstam: Wielka Armada 1588. Osprey Publishing, 2009.
- William Laird Clowes: The Royal Navy. A History from the Earliest Times to 1900, vol. II. London: Chatham Publishing, 1996.
- Brian Lavery: Ships of the Line Volume I: Development of the Battlefleet 1650-1850. Annapolis: Naval Institute Press, 1986.