Halley (stacja antarktyczna)

Halley Research Station – brytyjska całoroczna stacja polarna znajdująca się na Lodowcu Szelfowym Brunta na Morzu Weddella, u wybrzeża Ziemi Coatsów, zarządzana przez British Antarctic Survey. Współcześnie istniejąca stacja Halley VI ma modułową konstrukcję; jest to pierwsza na świecie stacja badawcza, mająca możliwość przemieszczania się po powierzchni lodowca.

Halley Research Station

Balony stratosferyczne przeładowywane na stacji Halley VI
Przynależność państwowa	Wielka Brytania
Organizacja macierzysta	British Antarctic Survey
Data założenia	1956
Liczba personelu	zimą: 16 max: 70
Wysokość	37 m n.p.m.
UN/LOCODE	AQ-HLY
Położenie na mapie Antarktyki Halley Research Station
75°34′16″S 25°28′26″W
Strona internetowa

Historia

Stacja Halley została założona w 1956 roku, w ramach Międzynarodowego Roku Geofizycznego. Pierwsze budynki, wznoszone klasycznymi metodami, zostały kolejno pokryte i zmiażdżone przez śnieg. W ciągu roku na Lodowcu Szelfowym Brunta gromadzi się warstwa ok. 1,2 m śniegu.

• Halley I (1956–1968): początkowo powstał jeden drewniany budynek, który do 1961 został całkowicie pokryty przez śnieg; w pobliżu wzniesiono nowy budynek, używany przez następne lata.
• Halley II (1967–1973): dach nowego budynku miał stalowe wzmocnienia.
• Halley III (1973–1984): stację tworzyły budynki z prefabrykatów, umieszczone w stalowych tunelach.
• Halley IV (1983–1992): dwupiętrowe budynki stacji zostały umieszczone w tunelach zbudowanych z paneli ze sklejki.

Halley V

Zorza polarna ponad stacją Halley V (zima 1998)

Stacja istniała w latach 1992–2012. Dla uniknięcia zagrożenia ze strony śniegu, cztery budynki stacji zostały umieszczone na platformach, które były podnoszone co roku. Główne budynki stacji były stacjonarne; ze względu na ruch lodowca (~700 m/rok) oddaliły się one od lądu stałego i zostały opuszczone, w związku z ryzykiem oderwania się tej części lodowca w formie góry lodowej. Garaż oraz letni budynek mieszkalny, umieszczone na płozach, zostały zabrane i w dalszym ciągu są używane.

Halley VI

Balon stratosferyczny wznoszący się obok modułów stacji Halley VI

Projekt ruchomej stacji Halley VI zwyciężył w międzynarodowym konkursie. Stacja była budowana w Kapsztadzie w Południowej Afryce, następnie została skompletowana na Antarktydzie w pobliżu zabudowań bazy Halley V, przemieszczona na docelowe miejsce i oficjalnie otwarta w lutym 2013 roku.

Halley VI składa się z ośmiu modułów, umieszczonych na hydraulicznych podnośnikach, zakończonych płozami. W niebieskich modułach umieszczone są pokoje mieszkalne, laboratoria, biura, generatory prądotwórcze i platforma obserwacyjna. Główny, czerwony moduł jest większy niż pozostałe, mieszczą się w nim m.in. jadalnia i pomieszczenia rekreacyjne.

Od grudnia 2015 do marca 2017 jednym z członków załogi stacji Halley VI był Polak, Michał Krzysztofowicz, odpowiedzialny za transfer danych pomiarowych ze stacji antarktycznej do Wielkiej Brytanii. Pobyt na stacji dokumentował na swoim blogu.

Działalność

W stacji Halley prowadzone są głównie badania atmosfery, dotyczące zmian zawartości ozonu w stratosferze (zob. ozonosfera) i innych zagadnień chemii atmosfery obszarów polarnych oraz zmian klimatu. Stacja znajduje się w obszarze występowania zjawiska południowej zorzy polarnej, co pozwala badać zjawiska zachodzące w jonosferze Ziemi. Prócz tego prowadzi się badania glacjologiczne i geologiczne.

Badania prowadzone w stacji Halley pozwoliły odkryć w 1985 istnienie dziury ozonowej.

Warunki

W słoneczne letnie dni w pobliżu stacji przeważnie panuje temperatura około −10 °C, rzadko przekracza 0 °C. Zimą typowo osiąga −20 °C, a zdarzają się temperatury blisko −55 °C. Często ze wschodu wieje silny wiatr, który powoduje zamiecie i ogranicza widzialność do kilku metrów. Podczas nocy polarnej (trwającej 105 dni) stacja jest odcięta od zewnętrznego świata – warunki nie pozwalają na loty samolotów, a morze jest zamarznięte.

W grudniu (w antarktycznym lecie) do stacji przybywa statek zaopatrzeniowy RRS Ernest Shackleton. Niekiedy nie jest on w stanie dotrzeć do niej i rozładunek następuje w odległości kilkudziesięciu kilometrów od bazy. Statek odpływa ostatecznie w lutym, zabierając personel niezimujący i ładunki.

Bibliografia

• Halley VI Research Station. British Antarctic Survey. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)].
• History of Halley (Station Z). British Antarctic Survey. [dostęp 2017-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)].

Linki zewnętrzne

• Station Z Halley I / Antarctica. French Polar Team. [dostęp 2014-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-12)]. (ang.).
• Station Z Halley II / Antarctica. French Polar Team. [dostęp 2014-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-12)]. (ang.).
• Station Z Halley III / Antarctica. French Polar Team. [dostęp 2014-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-13)]. (ang.).
• Station Z Halley IV / Antarctica. French Polar Team. [dostęp 2014-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-12)]. (ang.).
• Station Z Halley V / Antarctica. French Polar Team. [dostęp 2014-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-13)]. (ang.).
• Station Z Halley VI / Antarctica. strona pracownika stacji, Michała Krzysztofowicza. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).