Hapaline Schott – rodzaj rzadko występujących roślin zielnych, należący do rodziny obrazkowatych, liczący 7 gatunków endemicznych dla Azji Południowo-Wschodniej, występujących od środkowych i południowych Chin do Malezji i Brunei. Rośliny z tego rodzaju zasiedlają brzegi rzek w nizinnych lasach mieszanych. Rosną w wilgotnej, głębokiej ściółce gleb pokrywających krasowe wapienie, łupki i bazalty. Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa άπαλος ('apalos – miękki, delikatny) i odnosi się do wyglądu roślin[5].

Hapaline
Ilustracja
Hapaline brownii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

żabieńcowce

Rodzina

obrazkowate

Podrodzina

Aroideae

Rodzaj

Hapaline

Nazwa systematyczna
Hapaline Schott
Gen. Aroid. 44 (1858)
Typ nomenklatoryczny

Hapaline benthamiana (Schott) Schott[3]

Synonimy
  • Hapale Schott[4]
Kwiatostan Hapaline brownii

Morfologia edytuj

Pokrój
Drobne do średniej wielkości rośliny naziemne formujące kępy.
Łodyga
Podziemne bulwy pędowe (w przypadku H. ellipticifolia kłącze). Niektóre gatunki tworzą cienkie rozłogi, na końcach których powstają bulwy przybyszowe.
Liście
Rośliny tworzą od jednego do kilku liści. Blaszki liściowe od jajowatych do strzałkowatych, cienkie (np. H. benthamiana, H. colaniae) lub grube i skórzaste (H. appendiculata i H. celatrix). U kilku gatunków (H. appendiculata, H. benthamania, H. brownii i H. colaniae) blaszki liściowe ozdobione są nieregularnymi, rozproszonymi, srebrnoszarymi i jasnozielonymi plamkami.
Kwiaty
Roślina jednopienna. Kwiatostan, typu kolbiastego pseudancjum, wyrasta na zielonej lub zielono-różowej, cętkowanej szypułce, dłuższej od ogonka liściowego, która po przekwitnięciu grubnie i zgina się w kierunku gruntu. Pochwa biała, czasami z odcieniem zielonym lub szaroróżowym, podzielona na dwie strefy: dolną, skręconą oraz górną, równowąską do lancetowatej, spłaszczoną i prostą lub odgiętą do tyłu. Strefy nie są oddzielone zwężeniem. Kolba dłuższa od pochwy lub równej długości. Dwa (czasami trzy) kwiaty żeńskie położone w dolnej części kolby, przylegającej do pochwy. Jednokomorowa zalążnia zawiera pojedynczy, eliptyczny, jajowaty lub butelkowaty zalążek. Kwiaty męskie 3-pręcikowe, dość gęsto położone na kolbie powyżej kwiatów żeńskich. Nitki pręcików masywnie powiększone, kształtem przypominające grzyb. Pylniki prawie zwisające z wierzchołka nitki, złączone w synandrium. Strefa kwiatów męskich i żeńskich oddzielona prątniczkami, które znajdują się również na nitkowatym wyrostku kolby.
Owoce
Owocostan po dojrzeniu zwisa do poziomu gruntu. Kuliste do eliptycznych, białe, jednonasienne jagody o skórzastym egzokarpie i lepkim mezokarpie. Nasiono eliptyczne z bardzo cienką, gładką łupiną i widocznym szwem. Zarodek duży, pozbawiony bielma.
Gatunki podobne
Rośliny paleotropikalne z rodzajów należących do podrodziny colocasioideae sensu Grayum, np. alokazja, kolokazja, czermień, Ariopsis i Remusatia. Różnice obejmują między innymi:
  • nietarczowe blaszki liściowe (występujące też u alokazji),
  • zrośnięcie kolby i pochwy kwiatostanu w dolnej części,
  • jednokomorowe zalążnie,
  • liczba chromosomów (w przypadku innych rodzajów 2n=28),
  • trzyjądrowy pyłek (obecny również w przypadku rodzaju Remusatia).
Podobieństwo występuje również z roślinami z rodzaju Typhonium. Różnice obejmują pylniki złączone w synandria oraz zrośnięcie kolby i pochwy kwiatostanu w dolnej części.

Biologia i ekologia edytuj

Rozwój
Byliny, geofity. Rośliny o cienkiej blaszce liściowej, występujące w centralnej Birmie, północno-wschodniej Tajlandii, północnej Malezji i Wietnamie, wchodzą raz do roku w okres spoczynku. Rośliny o liściach skórzastych, występujące w południowej Malezji i Brunei, są wiecznie zielone.
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 26.

Systematyka edytuj

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Należy do plemienia Caladieae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych[2][6].
Gatunki

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-20] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).
  4. R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2010-06-18]. (ang.).
  5. Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Basel: Birkhäuser Verlag, 1996, s. 279. ISBN 3-7643-2390-6. (niem.).
  6. L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.). 

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj