Harpactes

	Harpactes
	Swainson, 1833
	; Przedstawiciel rodzaju – sędzioł czerwonogłowy (H. erythrocephalus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	trogony
Rodzina	trogony
Rodzaj	Harpactes
	Typ nomenklatoryczny
	Trogon malabaricus Gould, 1834
Synonimy
	Harpactor Burmeister, 1850; Hapalurus Reichenbach, 1850; Duvaucelius Bonaparte, 1854; Oreskios Bonaparte, 1854; Pyrotrogon Bonaparte, 1854;
	Harpactor Burmeister, 1850; Hapalurus Reichenbach, 1850; Duvaucelius Bonaparte, 1854; Oreskios Bonaparte, 1854; Pyrotrogon Bonaparte, 1854;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Harpactes – rodzaj ptaków z rodziny trogonów (Trogonidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji^[6].

Morfologia edytuj

Długość ciała 23–38 cm; masa ciała 34–120 g^[6].

Systematyka edytuj

Etymologia edytuj

Harpactes (Harpactor): gr. ἁρπακτης harpaktēs „bandyta, złodziej”, od ἁρπαζω harpazō „rabować”; w aluzji do krępego ciała i mocnego, głęboko naciętego dzioba sędzioła malabarskiego^[7].
Hapalurus: gr. ἁπαλος hapalos „delikatny”; ουρα oura „ogon”^[8]. Gatunek typowy: Trogon diardii Temminck, 1826.
Duvaucelius: Alfred Duvaucel (1796–1824), francuski przyrodnik, kolekcjoner z Sumatry i Indii^[9]. Nomen nudum.
Oreskios: gr. ορεσκιος oreskios „przebywający w górach”, od ορος oros, ορεος oreos „góra”; σκηναω skēnaō „zamieszkiwać”^[10]. Nomen nudum.
Pyrotrogon: gr. πυρ pur, πυρος puros „ogień”; rodzaj Trogon Brisson, 1760 (trogon)^[11]. Nomen nudum.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki^[12]:

Harpactes oreskios (Temminck, 1823) – sędzioł złotobrzuchy
Harpactes orrhophaeus (Cabanis & F. Heine, Sr., 1863) – sędzioł czarnogłowy
Harpactes duvaucelii (Temminck, 1824) – sędzioł czerwonorzytny
Harpactes fasciatus (Pennant, 1769) – sędzioł malabarski
Harpactes diardii (Temminck, 1832) – sędzioł obrożny
Harpactes erythrocephalus (Gould, 1834) – sędzioł czerwonogłowy
Harpactes wardi (Kinnear, 1927) – sędzioł asamski
Harpactes whiteheadi Sharpe, 1888 – sędzioł czarnobrody
Harpactes kasumba (Raffles, 1822) – sędzioł czarnoszyi
Harpactes ardens (Temminck, 1826) – sędzioł filipiński

Uwagi edytuj

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Harpactes Swainson, 1833.

Przypisy edytuj

↑ Harpactes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ W. Swainson: Zoological illustrations, or, Original figures and descriptions of new, rare, or interesting animals, selected chiefly from the classes of ornithology, entomology, and conchology, and arranged according to their apparent affinities. Wyd. 2nd series. Cz. 3. London: Baldwin & Cradock, 1833, s. 107. (ang.).
↑ C.H.C. Burmeister: Verzeichnis der im zoologischen Museum der Universität Halle-Wittenberg aufgestellten Säugethiere, Vögel und Amphibien. Halle: W. Plötz, 1850, s. 56. (niem.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxxxviii. (niem.).
↑ ^a ^b ^c Ch.L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 129, 1854. (wł.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Trogons (Trogonidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.trogon1.01. [dostęp 2020-06-09]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Harpactes [dostęp 2022-10-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Hapalurus [dostęp 2022-10-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Duvaucelius [dostęp 2022-10-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Oreskios [dostęp 2022-10-30] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pyrotrogon [dostęp 2022-10-30] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trogonidae Lesson, 1828 - trogony - Trogons (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-11-13].

Bibliografia edytuj

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Harpactes Swainson, 1833.

[itis-1] Harpactes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Swainson-2] W. Swainson: Zoological illustrations, or, Original figures and descriptions of new, rare, or interesting animals, selected chiefly from the classes of ornithology, entomology, and conchology, and arranged according to their apparent affinities. Wyd. 2nd series. Cz. 3. London: Baldwin & Cradock, 1833, s. 107. (ang.).

[Burmeister-4] C.H.C. Burmeister: Verzeichnis der im zoologischen Museum der Universität Halle-Wittenberg aufgestellten Säugethiere, Vögel und Amphibien. Halle: W. Plötz, 1850, s. 56. (niem.).

[Reichenbach-5] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. ryc. lxxxviii. (niem.).

[Bonaparte-6] Ch.L. Bonaparte. Conspectus Volucrum Zygodactylorum. „Ateneo Italiano”. 2, s. 129, 1854. (wł.).

[Winkler&inni-7] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Trogons (Trogonidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.trogon1.01. [dostęp 2020-06-09]. (ang.).

[8] The Key to Scientific Names ↓, Harpactes [dostęp 2022-10-30] .

[9] The Key to Scientific Names ↓, Hapalurus [dostęp 2022-10-30] .

[10] The Key to Scientific Names ↓, Duvaucelius [dostęp 2022-10-30] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Oreskios [dostęp 2022-10-30] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Pyrotrogon [dostęp 2022-10-30] .

[Mielczarek&Kuziemko-13] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trogonidae Lesson, 1828 - trogony - Trogons (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-11-13].

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]