Wikipedia

Helene Gotthold

niemiecka działaczka religijna, ofiara hitleryzmu

Helene Gotthold, z domu Nieswand (ur. 31 grudnia 1896 w Dortmundzie, zm. 8 grudnia 1944 w Berlinie-Plötzensee) – niemiecka członkini wyznania Świadków Jehowy, w czasie II wojny światowej stracona przez nazistów za przynależność i prowadzenie działalności ewangelizacyjnej jako członek tego wyznania[2].

Helene Gotthold
Data i miejsce urodzenia

31 grudnia 1896
Dortmund

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 1944
Więzienie Berlin–Plötzensee

Przyczyna śmierci

zgilotynowanie

Zawód, zajęcie

pielęgniarka

Znak fioletowego trójkąta, jaki nosili Świadkowie Jehowy w obozach koncentracyjnych od 1935 roku.
Znak ten stał się symbolem upamiętniania Świadków Jehowy jako ofiar holocaustu[1].

Życiorys edytuj

Pielęgniarka[3] Helene Gotthold początkowo mieszkała w Herne, a potem w Bochum w zachodnich Niemczech. Była żoną górnika Friedricha Gottholda, mieli dwoje dzieci[4] – córkę Gisele i syna Gerda[5].

Gottholdowie początkowo należeli do Kościoła luterańskiego, ale rozczarowani postawą tego kościoła w czasie I wojny światowej, akceptującą działania wojenne, wystąpili z niego i w roku 1926 przyjęli wierzenia Badaczy Pisma Świętego. Konsekwentnie odrzucali każdą formę działalności związanej z wojskiem. W owym czasie brali udział w działalności kaznodziejskiej swojego wyznania. Po przejęciu władzy w Niemczech przez nazistów Świadkowie Jehowy spotkali się z ich strony z brutalnymi prześladowaniami. Mimo to nadal spotykali się w grupach na swoich zebraniach religijnych. Nie pozdrawiali Hitlera („Heil Hitler”), gdyż ich zdaniem tylko Bóg Jehowa jest godny czci i tylko jego uznawali za najwyższy autorytet. Mimo zakazu wydanego przez nazistów, nadal prowadzili działalność kaznodziejską. Helene Gotthold nie zrezygnowała też z udziału w chrześcijańskich zebraniach, gdy władze niemieckie wydały zakaz gromadzenia się Świadków Jehowy[4][6].

W związku z tym od 1936 roku Gottholdowie byli kilkakrotnie aresztowani – najpierw mąż w 1936 roku, a później w 1937 roku będąca w ciąży Helene. Podczas przesłuchań ciężko pobita, straciła dziecko[4][7]. Następnie została skazana na 18 miesięcy więzienia[3][4]. Po wypuszczeniu na początku 1940 Helene Gotthold ponownie podjęła zabronioną działalność ewangelizacyjną Świadków Jehowy[8].

W lutym 1944 roku została ponownie osadzona w więzieniu w Essen, a po jego zniszczeniu wskutek alianckich bombardowań została przeniesiona do więzienia w Poczdamie. 4 sierpnia 1944 w Berlinie Helene Gotthold, wraz z pięcioma innymi Świadkami Jehowy, którzy odmówili wyrzeczenia się swojej wiary, została skazana na karę śmierci. Sąd skazał ich za nielegalne uczestniczenie w spotkaniach biblijnych i osłabianie morale narodu[3][4][8][9][a]. Egzekucja przez zgilotynowanie odbyła się 8 grudnia 1944 roku w więzieniu Berlin-Plötzensee[4][9][1][10][11]. Rodzina Helene Gotthold przeżyła II wojnę światową i powróciła do działalności kaznodziejskiej na terenie Niemiec[4].

Upamiętnianie edytuj

Zdjęcie Helene Gotthold z dziećmi wykonane w 1936 roku oraz jej życiorys są prezentowane w zasobach United States Holocaust Memorial Museum w ramach Encyklopedii Holokaustu[12][13][14][b].

Przykład jej osoby jako jednej z kobiet z wyznania Świadków Jehowy, która miała odwagę przeciwstawić się totalitarnej władzy hitlerowskiej, jest wykorzystywany w programach edukacyjnych, dotyczących upamiętniania ofiar Holocaustu[3][5][8][15][16][17].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Niektóre źródła podają, że należała do osób straconych za pomoc młodym mężczyznom, którzy nie chcieli walczyć i zabijać dla Hitlera:
    Deborah Simonton, The Routledge History Women in Europe since 1700, London and New York: Routledge, 2006, s. 282, ISBN 9-78-0-415-30103-9 (ang.).
    Joni Lovenduski, Women and European Politics: Contemporary Feminism and Public Policy, University of Massachusetts Press, 1987, s. 97, ISBN 0-87023-553-2 (ang.).
  2. ↑ W sumie w marcu 2014 roku zaprezentowano tam około 20 życiorysów świadków Jehowy (zob. Jehovah's Witnesses: ID Cards, United States Holocaust Memorial Museum, Holocaust Encyclopedia (ang.)).

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Wachturm Bibel- und Trackt Gesellschaft der Zeugen Jehovas, Purple triangles. "Frogotten Victims" of the Nazi Regime. A Remarkabky Story of Resistance. Guide to the History Exhibition [online], s. 24 (ang.).
  2. ↑ Doris L. Bergen, War & Genocide: A Concise History of the Holocaust, Oxford (UK), Lanham (US): Rowman & Littlefield Publishers, Inc., 2003, s. 93, ISBN 0-8476-9630-8 (ang.).
  3. ↑ a b c d Institute of Education, University of London: Centre for Holocaust Education, 2. Personal stories – teachers’ notes [online], Holocaust Education Development Programme (www.hedp.org.uk) [dostęp 2014-03-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-03-30] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g Jehovah’s Witnesses: ID Cards [online], United States Holocaust Memorial Museum, Holocaust Encyclopedia [dostęp 2014-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-02] (ang.).
  5. ↑ a b Holocaust Education Foundation, Helene Gotthold [online], Holocaust Teacher Resource Center (www.holocaust-trc.org) (ang.).
  6. ↑ London Jewish Cultural Centre, Nazi treatment of Jehovah’s Witnesses [online], The Holocaust Explained (www.theholocaustexplained.org) (ang.).
  7. ↑ Watchtower, Co spotkało Świadków Jehowy podczas holocaustu? Niektóre ofiary [online], jw.org [dostęp 2021-04-15].
  8. ↑ a b c London Jewish Cultural Centre, Why did the Nazis persecute Jehovah’s Witnesses [online], The Holocaust Explained (www.theholocaustexplained.org) (ang.).
  9. ↑ a b Bernard A. Cook, Women and War: A Historical Encyclopedia from Antiquity to the Present, Santa Barbara, CA: ABC-CLIO, Inc., 2006, s. 329, ISBN 1-85109-770-8 (ang.).
  10. ↑ Dlaczego warto zwiedzać muzea?, „Przebudźcie się!”, 8 marca 2005, s. 17, ISSN 1234-1169.
  11. ↑ Das Frauengefängnis in der Barnimstrasse [online], FHXB Friedrichshain-Kreuzberg Museum (www.fhxb-museum.de) [dostęp 2014-04-01] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-19] (niem.).
  12. ↑ Amanda Thompson: Holocaust museum remembers victims, The Daily Collegian Mobile, 26 kwietnia 1993 (ang.)
  13. ↑ Photograph (Helen Gotthold)] [online], United States Holocaust Memorial Museum, Holocaust Encyclopedia [dostęp 2014-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-20] (ang.).
  14. ↑ Helen Gotthold [online], United States Holocaust Memorial Museum, Holocaust Encyclopedia [dostęp 2011-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-02] (ang.).
  15. ↑ Jehovah’s Witnesses – Victims of the Nazi Era, United States Holocaust Memorial Museum, Holocaust Encyclopedia (ang.)
  16. ↑ new Guidelines Presentation pdf [online], Freeman Public Schools, s. 10 [dostęp 2014-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
  17. ↑ Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e. V., Selters/Taunus: Purple Triangles “Forgotten Victims“ of the Nazi Regime A Remarkable Story of Resistance Guide to the History Exhibition. 1999, 2003, s. 24. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Monika Minninger: Eine bekennende Kirche. Zur Verfolgung von Zeugen Jehovas in Ostwestfalen und Lippe 1933–1945, Stadtarchiv und Landesgeschichtliche Bibliothek Bielefeld, Bielefeld, 2001 (niem.)
  • Kirsten John-Stucke; Michael Krenzer; Johannes Wrobel: 12 Jahre – 12 Schicksale. Fallbeispiele zur NS-Opfergruppe Jehovas Zeugen in Nordrhein-Westfalen. Hg. Arbeitskreis der NS-Gedenkstätten in NRW e.V., Münster 2006, s. 29, bez ISBN. (niem.)
  • List otwarty Urzędu Dzielnicy Berlin-Charlottenburg do zborów Świadków Jehowy w dzielnicy Berlin-Charlottenburg, 9.07.1992 r. (niem.)
  • Horst Schmidt: Der Tod kam immer montags. Verfolgt als Kriegsdienstverweigerer im Nationalsozialismus. Eine Autobiografie., Klartext-Verlagsgesellschaft 2003, ISBN 3-89861-201-5, Hauptstaatsarchiv Düsseldorf, RW 58-66320, Bl. 82 f. (niem.)
  • Larry Blades: Studying the Holocaust: Resistance, Rescue and Survival, The Seattle Times Newspapers in Education, Washington State Holocaust Education Resource Center, 3. Mai 2005, Kapitel 5, s. 9 (ang.)
  • Johannes Wrobel:"Auf Wiedersehen!" Abschiedsbriefe von zum Tode verurteilten Zeugen Jehovas im NS-Regime. In Marcus Herrberger: Denn es steht geschrieben: "Du sollst nicht töten!" Die Verfolgung religiöser Kriegsdienstverweigerer unter dem NS-Regime mit besonderer Berücksichtigung der Zeugen Jehovas (1939–1945), Verlag Österreich, Wien 2005, Schriftenreihe Colloquium, Vol. 12, s. 237–326. ISBN 3-7046-4671-7
  • In Herne. Stadtmagazin Nr. 4, 2006, s. 29, www.herne.de (niem.) – wywiad z córką Helene Gotthold (Gisela Tillmanns)

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Helene_Gotthold&oldid=72010463”