Henryk Mieczysław Mostowski ps. „Gryf” (ur. 2 czerwca 1897 we Lwowie, zm. 30 września 1944 w Warszawie) – doktor praw, prokurator, sędzia, oficer Wojska Polskiego, starosta łódzki, powstaniec warszawski.

Henryk Mostowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 czerwca 1897
Lwów

Data i miejsce śmierci

30 września 1944
Warszawa

Starosta grodzki powiatu łódzkiego
Okres

od 1938
do 1939

Poprzednik

Stanisław Wrona

Następca

okupacja niemiecka

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi

Życiorys edytuj

Urodził się 2 czerwca 1897 we Lwowie[1][2]. W listopadzie 1918 uczestniczył w obronie Lwowa[2]. W 1918 był dowódcą oddziału żandarmerii polowej Brygady Lwowskiej[3]. Porucznik kawalerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[4][5][2]. Początkowo oficer zawodowy w szeregach 14 pułku Ułanów Jazłowieckich[2], następnie w rezerwie 5 pułku strzelców konnych[6][7]. W 1934 jako porucznik rezerwy kawalerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr VI jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto[8].

Po odejściu z armii ukończył studia prawnicze, uzyskując stopień doktora[2]. Pracował jako prokurator, uczestnicząc w procesach politycznych, m.in. o zabójstwo Tadeusza Hołówki i napad na pocztę w Gródku Jagiellońskim[2]. Potem był wiceprokuratorem apelacyjnym w Krakowie[2] (według innej wersji był wiceprezesem Sądu Apelacyjnego w Krakowie[9]).

Następnie odszedł z wymiaru sprawiedliwości do służby administracyjnej[2]. Od ok. 1937 do 1939 był starostą grodzkim w Łodzi[2].

Nie uczestniczył w konspiracji. Po wybuchu powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944 ochotniczo przyłączył się do oddziałów powstańczych na Żoliborzu, obejmując jako rtm. „Gryf” dowództwo plutonu 257 (Zgrupowanie Żmija). Dowodził nim do 4 września, gdy wskutek tragicznego zdarzenia zmuszony był zastrzelić por. NN „Selima”. Po tym fakcie przeszedł do sztabu Obwodu Żoliborz[10]. Ranny we wrześniu, przebywał w szpitalu. Po wejściu Niemców i własowców, według jednej z wersji popełnił samobójstwo[11], lub został zastrzelony przez własowca[12].

W latach dwudziestych dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych[7], po raz pierwszy w 1921[13]. Według stanu z 1938 był odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych[2]. W 1938 odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi „za przeprowadzenie akcji remontowej i sanitarnej w Łodzi”[2].

Przypisy edytuj

  1. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 270, 963.
  2. a b c d e f g h i j k Dr Henryk Mostowski. „Wschód”. Nr 105, s. 2, 20 listopada 1938. 
  3. Pierwszy oddział żandarmerii polowej, zdjęcie w zbiorach Fundacji Karta. [dostęp 2011-11-24]. (pol.).
  4. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 701.
  5. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 624.
  6. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 662.
  7. a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 590.
  8. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 963.
  9. Marek Sołtysik: Pisarze i adwokaci. Migawka z Powstania [w: "Palestra" Nr 7-8/2004]. [dostęp 2011-11-24]. (pol.).
  10. Grzegorz Jasiński: Żoliborz 1944. Dzieje militarne II Obwodu Okręgu Warszawa AK w Powstaniu Warszawskim. Pruszków: 2009, s. 278.
  11. Jacek Miłobędzki, Andrzej Myślicki. Zgrupowanie „Żmija w Powstaniu Warszawskim. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3, s. 148, 1987. 
  12. Stanisław Podlewski: Rapsodia żoliborska. Warszawa: 1979, s. 444.
  13. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2027 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1535)

Bibliografia edytuj