Herľany
Herľany – wieś (obec) na Słowacji w kraju koszyckim, w powiecie Koszyce-okolice. Miejscowość znajduje się na skraju Gór Tokajsko-Slańskich, w odległości około 28 km od Koszyc.
 Kaplica św. św. Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Jana Tóthová[1] |
| Powierzchnia |
9,91[2] km² |
| Wysokość |
361[3] m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+421 55[3] |
| Kod pocztowy |
044 46[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KS |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°47′57,0″N 21°28′40,0″E/48,799167 21,477778
| |
| Strona internetowa | |
Herľany są znane od XVII wieku ze względu na źródła mineralne. Zdrój w znacznej mierze rozwinął się za czasów cesarza Józefa II Habsburga. W 1870 r. wody przestały spełniać wymagane kryteria lecznicze. W związku z tym zaczęto tworzyć nowe odwierty, których rezultatem było odkrycie w 1875 r. unikatowego w tych rejonach świata chłodnego gejzeru. Znaczenie miejscowości jako uzdrowiska, pomimo istnienia czterech źródeł wody mineralnej, spadło po roku 1945. Istniejący w dalszym ciągu gejzer stanowi pomnik przyrody, a także wielką atrakcję turystyczną.
Zimny gejzer w Herľanach jest drugim w Europie i jednym z ośmiu znanych na Ziemi chłodnych gejzerów. Jego wybuchy są wywoływane gromadzeniem się w głębokich szczelinach skalnych gazów, w tym głównie dwutlenku węgla, które po osiągnięciu odpowiednio wysokiego ciśnienia wyrzucają napływającą do otworu wodę. Główne parametry gejzeru:
- głębokość odwiertu 405 m
- aktualna (2023 r.) wysokość wyrzutu wody: ok 22 m[6]
- wybuch trwa około 25 minut[6]
- odstępy czasu między kolejnymi wybuchami wynoszą aktualnie (2023 r.) od 34 do 36 godzin[6]
- temperatura wody wynosi ok. 20 °C
- wypływająca woda jest silnie zmineralizowana
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-17]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 9,91S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b c Oficjalna strona wsi Herľany. [dostęp 2023-06-28]. (słow.).