Herman Rappaport, ps. Jelinek, H.R., Henryk Rodziewicz (ur. 28 sierpnia 1899 w Hutarze, zm. 15 lipca 1978 w Warszawie) – polski historyk, archiwista i działacz komunistyczny.

Herman Rappaport
Jelinek, H.R., Henryk Rodziewicz
Data i miejsce urodzenia

28 sierpnia 1899
Hutar

Data i miejsce śmierci

15 lipca 1978
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

historyk

Partia

Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy
Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Polska Partia Robotnicza
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Grób historyka Hermana Rappaporta (1899–1978) na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn Samuela i Sary. Absolwent szkoły średniej w Skolem (1919), działacz KPGW/KPZU, uczestnik Kongresu KPGW w cerkwi św. Jura we Lwowie jesienią 1921, współzałożyciel miejskiej organizacji komunistycznej i II sekretarz Komitetu Miejskiego i Okręgowego w Stryju w drugiej połowie lat 20. W latach 1926–1928 studiował historię na Uniwersytecie Lwowskim, w 1934 został doktorem filozofii.

Kilkakrotnie aresztowany za działalność komunistyczną, na przełomie 1922/1923 sądzony w tzw. procesie świętojurskim we Lwowie, od października 1921 do czerwca 1923 więziony. Po zwolnieniu był nauczycielem, m.in. w Stryju i Kowlu. Po zajęciu wschodnich ziem RP przez Armię Czerwoną inspektor Wydziału Oświaty w Kowlu i kierownik rejonowego Wydziału Oświaty w Zabłociu na Wołyniu. Od lata 1940 kierownik ds. pedagogicznych w szkole średniej w Stryju i wykładowca historii w Instytucie Doskonalenia Nauczycieli w Drohobyczu. Po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 przeniósł się do Tormosino w obwodzie stalingradzkim i pracował tam w szkole średniej. W czerwcu 1942 ochotniczo wstąpił do Armii Czerwonej, ranny w bitwie pod Stalingradem. W latach 1943–1945 lektor w Komitecie Miejskim WKP(b) w Barnaule. Od 1945 do 1946 starszy pracownik naukowy w Okręgowym Archiwum Historycznym we Lwowie, od 23 października 1946 kandydat nauk historycznych na Uniwersytecie im. Iwana Franki. Od grudnia 1946 w Polsce, wstąpił do PPR i został kierownikiem Archiwum Wydziału Historii Partii KC PPR w Warszawie oraz, później, wykładowcą w Centralnej Szkole Partyjnej w Warszawie i Łodzi oraz Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych i Szkole Dyplomatyczno-Konsularnej MSZ. W latach 1952–1956 wydalony z PZPR, kustosz w AGAD w Warszawie. Od 1970 na emeryturze.

Autor 70 publikacji, głównie z zakresu historii „ruchu robotniczego” i międzywojennej historii Polski. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959), Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945" (1962) i Odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1970). Pochowany na wojskowych Powązkach (kwatera F-8-4)[1].

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

  • Polski Słownik Biograficzny t. XXX, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987.
  • Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007.