Hilpoltstein
Hilpoltstein – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Środkowa Frankonia, w regionie Industrieregion Mittelfranken, w powiecie Roth.
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||
| Rejencja | |||
| Powiat | |||
| Powierzchnia |
91,42 km² | ||
| Wysokość |
380 m n.p.m. | ||
| Populacja (2005) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
09174, 09177, 09179 | ||
| Kod pocztowy |
91161 | ||
| Tablice rejestracyjne |
RH, HIP | ||
Położenie na mapie Bawarii  | |||
Położenie na mapie Niemiec  | |||
 49°11′N 11°11′E/49,183333 11,183333
| |||
| Strona internetowa | |||
Położenie edytuj
Leży ok. 10 km na południowy wschód od Roth, przy autostradzie A9.
Przez miasto przechodzi linia kolejowa Roth–Greding. Obecnie czynny jest tylko 11-kilometrowy odcinek z Roth do Hilpoltstein, pozostała część linii jest zamknięta od 1972 roku.
W granicach Hilpoltstein przebiega Kanał Ren-Men-Dunaj. W miejscowości tej znajduje się przystań i śluza na kanale Men-Dunaj. Śluza Hilpoltstein, jest - obok śluz Leerstetten i Eckersmühlen - jedną z trzech śluz o największych wysokościach podnoszenia w całych Niemczech (24,67 m).
Herb edytuj
Zamek Hilpoltstein był siedzibą panów von Stein. Orzeł i głowica tarczy herbowej pochodzą z herbu panów von Stein. To samo dotyczy kolorów srebrnego i niebieskiego. Są one jednak również interpretowane jako nawiązanie do barw Wittelsbachów, wprowadzonych od 1386 roku.
Historia edytuj
Początki zarówno zamku Hilpoltstein jak i miasta sięgają X w. W wiekach XIII i XIV zamek był siedzibą panów von Stein. Heinrich von Stein i jego syn Hilpolt I von Stein uważani są za faktycznych założycieli oppidum in Lapide około 1280 roku.
W 1354 r. Hilpoltstein otrzymał prawa miejskie. Dwa lata później Schweiger von Gundelfingen sprzedał zamek i miasto Hilpoltstein książętom Wittelsbachom, władcom księstwa Bawarii-Landshut; po podziale księstwa w 1392 r. Hilpoltstein stał się częścią księstwa Bawarii-Ingolstadt. W tym samym 1392 r. książę Stefan III potwierdził prawa miejskie.
W 1447 r. miasto i zamek wróciły w skład księstwa Bawarii-Landshut. Książę Ludwik IX Bogaty zbudował w 1473 roku w Hilpoltstein kościół i spichlerze (niem. Traidkasten lub Hofkasten) przy zamku, które obecnie służą m.in. jako pensjonat. Po wojnie o sukcesję w Landshut w 1505 roku Hilpoltstein został włączony do księstwa Palatynatu-Neuburga. W 1542 roku Hilpoltstein wraz z sąsiednimi miastami Heideck i Allersberg został na 36 lat oddany Wolnemu Cesarskiemu Miastu Norymberdze.
Książę Filip Ludwik Wittelsbach wykupił urzędy Hilpoltstein, Heideck i Allersberg i zapisał je wraz z Sulzbach swojemu bratu, hrabiemu palatynowi Ottonowi Henrykowi Wittelsbachowi (niem. Ottheinrich II). Ten podarował zamek i miasto Hilpoltstein swojej żonie Dorothei Marii jako siedzibę wdowy. Po jego śmierci i renowacji zamku, owdowiała „znamienita hrabina palatynka” przybyła do Hilpoltstein w 1606 roku. Dziś wspomnienie tego wydarzenia jest okazją do corocznego festiwalu zamkowego.
W 1615 r. Książę Wolfgang Wilhelm von Pfalz-Neuburg mianował swojego brata Jana Fryderyka deputowanym z Hilpoltstein. Po śmierci Dorothei Marii w 1639 r. zamek popadł w ruinę, a po śmierci Jana Fryderyka w 1644 r. Hilpoltstein utracił funkcję rezydencjalną. W 1799 roku Hilpoltstein został włączony do elektoratu Bawarii.
W 1862 r. Hilpolstein zostało siedzibą nowo utworzonego starostwa powiatowego w Górnym Palatynacie. W 1880 r. doszło do korekty granic między Środkową Frankonią a Górnym Palatynatem. Hilpoltstein zostało wyłączone z Górnego Palatynatu i po połączeniu z Greding, które zostało wydzielone z okręgu Beilngries, utworzyło nowy powiat Hilpoltstein w Środkowej Frankonii. Powiat ziemski (Landkreis) Hilpoltstein, który wyłonił się z tego starostwa, istniał od 1939 do 1972 roku. W wyniku reformy administracyjnej z 1972 r. Hilpolstein, do którego włączono 47 miejscowości (z których największa wieś liczy ok. 1100 mieszkańców, a najmniejsze przysiółki po kilkunastu), stało się dużą gminą.
Dzielnice edytuj
W skład miasta wchodzą następujące dzielnice (w nawiasie liczba mieszkańców):
|
|
|
Zabytki edytuj
- ruiny zamku Hilpoltstein
- mury miejskie
- Kościół św. Jana Chrzciciela (St. Johannes der Täufer ) z 1473
- ratusz z 1417
- Dom chórzystów z 1491
- Rezydencja pfalzgrafa Jana Fryderyka z lat 1618–1624
- zajazd Schwarzes Ross
- Muzeum Schwarzes Ross: ręcznie robione przedmioty, historia miasta, rzeźby z brązu
Osoby urodzone w Hilpoltstein edytuj
- Jacob Paix, kompozytor
- Johann Christoph Sturm, astronom
Bibliografia edytuj
- Wolfgang Wiessner: Hilpoltstein, [w:] "Historischer Atlas von Bayern. Franken Reihe I Heft 24": Hilpoltstein [1]