Himiko (astronomia)

obłok gazowy, bańka Lyman-alfa

Himikobańka Lyman-alfa położona w gwiazdozbiorze Wieloryba w odległości 12,9 mld lat świetlnych od Ziemi. Składa się z trzech galaktyk, które znajdują się w procesie łączenia. Obiekt ma średnicę 55 tys. lat świetlnych. Jego nazwa pochodzi od Himiko, japońskiej królowej.

Zdjęcie Himiko na podstawie danych z różnych źródeł: dane w podczerwieni z Teleskopu Kosmicznego Spitzera (kolor czerwony); światło widziane z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (kolor zielony), dane w ultrafiolecie z japońskiego teleskopu Subaru (kolor niebieski)

Nazwa i odkrycie edytuj

Obiekt został odkryty przez japońskich naukowców w 2009 w ramach przeglądu nieba wykonanego przez Teleskop Subaru[1].

Nazwa obiektu pochodzi od imienia Himiko, która była pierwszą historycznie udokumentowaną źródłowo władczynią Japonii[1].

Charakterystyka edytuj

Pierwsze obserwacje dokonane przez Teleskop Subaru nie pozwalały dokładnie określić natury obiektu[2], ale podejrzewano, że jest to bardzo wczesna, masywna galaktyka[3], choć powstały także inne, mniej prawdopodobne hipotezy[4]. Światło obiektu, które dotarło teraz do Ziemi potrzebowało na to 12,9 mld lat, co oznacza, że współcześnie widziany z Ziemi obiekt wygląda tak, jak wtedy, kiedy wiek Wszechświata wynosił około 800 mln lat (jedynie 6% jego obecnego wieku[1]). Bańka rozciąga się na szerokość 55 tys. lat świetlnych[1].

Dokładniejsze obserwacje dokonane w późniejszym czasie przez radiointerferometr Atacama Large Millimeter Array (ALMA) pozwoliły na dokładniejsze określenie charakterystyki obiektu[1]. Masa obiektu została ustalona na 1,5 – 3 × 1010 M, a w ciągu roku powstają w niej nowe gwiazdy o łącznej masie ≃ 100 ± 2 M[4]. Dzięki obserwacjom radiointerferometru ALMA dowiedziano się, że obiekt prawdopodobnie składa się z trzech osobnych galaktyk i jest rzadkim przykładem potrójnego zderzenia galaktyk[1].

Zdjęcia wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a potwierdziły teorię zderzenia trzech galaktyk[1]. Galaktyki składające się na Himiko należą do pierwszych galaktyk powstałych po Wielkim Wybuchu, uformowały się one ok. 400 mln – 1 mld lat po powstaniu Wszechświata[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Himiko and the Cosmic Dawn. caltech.edu, 2013-11-21. [dostęp 2013-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-29)]. (ang.).
  2. Jeremy Hsu: Giant Mystery Blob Discovered Near Dawn of Time. space.com, 2009-04-22. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
  3. Jeff Wagg, Nissim Kanekar: A deep search for CO J=2-1 emission from a Lyman-Alpha blob at z~6.595. arxiv.org, 2012-04-12. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
  4. a b Masami Ouchi et ce: An Intensely Star-Forming Galaxy at z~7 with Low Dust and Metal Content Revealed by Deep ALMA and HST Observations. arxiv.org, 2013-06-15. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj