Płatkonos diademowy

Płatkonos diademowy
	Hipposideros diadema
	(E. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	płatkonosowate
Rodzaj	płatkonos
Gatunek	płatkonos diademowy
Synonimy
	Rhinolophus diadema É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813; Rhinolophus nobilis Horsfield, 1823; Rhinolophus griseus Meyen, 1833; Phyllorhina nicobarensis Dobson, 1871; Phyllorhina masoni Dobson, 1872; Hipposiderus diadema oceanitis K. Andersen, 1905; Hipposiderus diadema pullatus K. Andersen, 1905; Hipposiderus diadema vicarius K. Andersen, 1905; Hipposiderus euotis K. Andersen, 1905; Hipposideros diadema enganus K. Andersen, 1907; Hipposideros demissus mirandus O. Thomas, 1914; Hipposideros diadema custos K. Andersen, 1918; Hipposideros diadema speculator K. Andersen, 1918; Hipposideros diadema anderseni E.H. Taylor, 1934; Hipposideros diadema reginae Troughton, 1937; Hipposideros diadema trobrius Troughton, 1937; Hipposideros diadema natunensis Chasen, 1940; Hipposideros diadema ceramensis Laurie & J. Edwards Hill, 1954; Hipposideros diadema malaitensis C.J. Phillips, 1967; Hipposideros diadema andersoni: M.A. Lawrence, 1993;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Płatkonos diademowy^[22] (Hipposideros diadema) – gatunek ssaka z rodziny płatkonosowatych (Hipposideridae)^[23].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1813 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Rhinolophus diadema^[2]. Holotyp pochodził z Timoru, w archipelagu Małych Wysp Sundajskich^[23].

Hipposideros diadema należy do grupy gatunkowej diadema^[24]. Opisano wiele podgatunków (anderseni, ceramensis, custos, enganus, euotis, griseus, masoni, mirandus, natunensis, nicobarensis, nobilis, oceanitis, reginae, speculator, trobrius i vicarius)^[23], kilka z nich jest o wątpliwej ważności; ważność, diagnozy i rozmieszczenie potencjalnych podgatunków wymagają weryfikacji^[24]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[24].

Etymologia edytuj

Hipposideros: gr. ιππος ippos „koń”; σιδηρος sideros „żelazo” (tj. „podkowa”)^[25].
diadema: łac. diadema „diadem”, od gr. διαδημα diadēma „diadem, królewskie nakrycie głowy”^[26].

Zasięg występowania edytuj

Płatkonos diademowy występuje w kontynentalnej części południowo-wschodniej Azji, w Filipinach, w Indonezji, na Nowej Gwinei (w tym Archipelag Bismarcka), Wyspach Salomona i w północno-wschodniej Australii; także w północnych Nikobarach^[24].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 66–100 mm, długość ogona 32–51 mm, długość ucha 28–32 mm, długość tylnej stopy 16–21 mm, długość przedramienia 58–96 mm; masa ciała 22–57 g^[27].

Tryb życia edytuj

Występuje w lasach (często w pobliżu ludzkich osiedli). Płatkonosy diademowowe prowadzą wybitnie grupowy tryb życia. Wraz z setkami innych nietoperzy żyje w jaskiniach lub starych budynkach. Na polowanie wylatuje o zmroku. Krąży wokół kwiatów, polując na owady i otwierając niekiedy figi, aby wydobyć znajdujące się w nich larwy owadów. Zjada wówczas przy tych również miąższ owoców z nasionami.

Młode rodzą się w listopadzie lub w grudniu.

Uwagi edytuj

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Hipposideros diadema anderseni E.H. Taylor, 1934.

Przypisy edytuj

↑ Hipposideros diadema, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur un genre de chauve-souris, sous le nom de Rhinolophes. „Annales du Muséum d’histoire naturelle”. 20, s. 263, 1813. (fr.).
↑ T. Horsfield: Zoological researches in Java, and the neighbouring islands. London: Printed for Kingsbury, Parbury, & Allen, 1824, s. nr vii, ryc.. (ang.).
↑ F.J.F. Meyen. Beiträge zur zoologie, gesammelt auf einer reise um die Erde. Zweite abhandlung. Säugethiere. Mit sechs Steindrucktafeln und einer Kupfertafel. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 16 (8), s. 608; ryc. xlvi, 1833. (niem.).
↑ G.E. Dobson. Description of four new species of Malayan bats, from the collection of Dr. Stoliczka. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 40 (3), s. 262, 1871. (ang.).
↑ G.E. Dobson. Brief descriptions of five new species of rhinolophine bats. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 41 (2), s. 338, 1872. (ang.).
↑ Andersen 1905 ↓, s. 497.
↑ Andersen 1905 ↓, s. 498.
↑ Andersen 1905 ↓, s. 499.
↑ Andersen 1905 ↓, s. 502.
↑ K.Ch. Andersen. Chiropteran notes. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”. Serie 3.^a. 3, s. 8, 1907. (ang.).
↑ O. Thomas. On mammals from Manus Island Admiralty Group, and Ruk Island, Bismarck Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 13 (76), s. 437, 1914. (ang.).
↑ ^a ^b K.C. Andersen. Diagnoses of new bats of the families Rhinolophidae and Megadermatidae. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 2 (10), s. 381, 1918. (ang.).
↑ E.H. Taylor. Philippine land mammals. „Monographs of the Bureau of Science”. 30, s. 246, 1934. (ang.).
↑ Troughton 1937 ↓, s. 275.
↑ Troughton 1937 ↓, s. 276.
↑ F.N. Chasen. A handlist of Malaysian mammals. „Bulletin of the Raffles Museum”. 15, s. 43, 1940. (ang.).
↑ E.M.O. Laurie & J.E. Hill: List of land mammals of New Guinea, Celebes and adjacent islands 1758–1952. London: British Museum (Natural History), 1954, s. 58. (ang.).
↑ C.J. Phillips. A new subspecies of horseshoe bat (Hipposideros diadema) from the Solomon Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 80, s. 35, 1967. (ang.).
↑ M.A. Lawrence. Catalog of Recent mammal types in the American Museum of Natural History. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 217, s. 33, 1993. (ang.).
↑ J. Aguilar & D.L.J.A.& D.L. Waldien J. Aguilar & D.L.J.A.& D.L., Hipposideros diadema, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-19] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 93. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hipposideros diadema. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-19].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 124. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 327, 1904. (ang.).
↑ diadema, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).
↑ A. Monadjem, P. Soisook, V.D. Thong & T. Kingston: Family Hipposideridae (Old World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 241. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

Bibliografia edytuj

K.Ch. Andersen. On Hipposiderus diadema and its closest allies. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 16 (95), s. 497–507, 1905. (ang.).
E.L.G. Troughton. Six new bats (Microchiroptera) from the Australasian region. „Australian Zoologist”. 8, s. 274–281, 1937. (ang.).

[20] Niepoprawna późniejsza pisownia Hipposideros diadema anderseni E.H. Taylor, 1934.

[itis-1] Hipposideros diadema, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Geoffroy-2] É. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur un genre de chauve-souris, sous le nom de Rhinolophes. „Annales du Muséum d’histoire naturelle”. 20, s. 263, 1813. (fr.).

[Horsfield-3] T. Horsfield: Zoological researches in Java, and the neighbouring islands. London: Printed for Kingsbury, Parbury, & Allen, 1824, s. nr vii, ryc.. (ang.).

[Meyen-4] F.J.F. Meyen. Beiträge zur zoologie, gesammelt auf einer reise um die Erde. Zweite abhandlung. Säugethiere. Mit sechs Steindrucktafeln und einer Kupfertafel. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 16 (8), s. 608; ryc. xlvi, 1833. (niem.).

[Dobson1871-5] G.E. Dobson. Description of four new species of Malayan bats, from the collection of Dr. Stoliczka. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 40 (3), s. 262, 1871. (ang.).

[Dobson1872-6] G.E. Dobson. Brief descriptions of five new species of rhinolophine bats. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 41 (2), s. 338, 1872. (ang.).

[CITEREFAndersen1905[https://www.biodiversitylibrary.org/page/19215144_497]-7] Andersen 1905 ↓, s. 497.

[CITEREFAndersen1905[https://www.biodiversitylibrary.org/page/19215145_498]-8] Andersen 1905 ↓, s. 498.

[CITEREFAndersen1905[https://www.biodiversitylibrary.org/page/19215146_499]-9] Andersen 1905 ↓, s. 499.

[CITEREFAndersen1905[https://www.biodiversitylibrary.org/page/19215149_502]-10] Andersen 1905 ↓, s. 502.

[Andersen1907-11] K.Ch. Andersen. Chiropteran notes. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”. Serie 3.^a. 3, s. 8, 1907. (ang.).

[Thomas-12] O. Thomas. On mammals from Manus Island Admiralty Group, and Ruk Island, Bismarck Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 13 (76), s. 437, 1914. (ang.).

[Andersen1918-13] K.C. Andersen. Diagnoses of new bats of the families Rhinolophidae and Megadermatidae. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 2 (10), s. 381, 1918. (ang.).

[Taylor-14] E.H. Taylor. Philippine land mammals. „Monographs of the Bureau of Science”. 30, s. 246, 1934. (ang.).

[CITEREFTroughton1937[https://www.biodiversitylibrary.org/page/38709904_275]-15] Troughton 1937 ↓, s. 275.

[CITEREFTroughton1937[https://www.biodiversitylibrary.org/page/38709905_276]-16] Troughton 1937 ↓, s. 276.

[Chasen-17] F.N. Chasen. A handlist of Malaysian mammals. „Bulletin of the Raffles Museum”. 15, s. 43, 1940. (ang.).

[Laurie&Hill-18] E.M.O. Laurie & J.E. Hill: List of land mammals of New Guinea, Celebes and adjacent islands 1758–1952. London: British Museum (Natural History), 1954, s. 58. (ang.).

[Phillips-19] C.J. Phillips. A new subspecies of horseshoe bat (Hipposideros diadema) from the Solomon Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 80, s. 35, 1967. (ang.).

[Lawrence-21] M.A. Lawrence. Catalog of Recent mammal types in the American Museum of Natural History. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 217, s. 33, 1993. (ang.).

[iucn-22] J. Aguilar & D.L.J.A.& D.L. Waldien J. Aguilar & D.L.J.A.& D.L., Hipposideros diadema, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-3 [dostęp 2022-06-19] (ang.).

[miiz-23] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 93. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-24] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hipposideros diadema. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-06-19].

[Burgin&inni-25] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 124. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-26] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 327, 1904. (ang.).

[27] diadema, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-06-19] (ang.).

[Monadjem&inni-28] A. Monadjem, P. Soisook, V.D. Thong & T. Kingston: Family Hipposideridae (Old World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 241. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[22]

[23]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[a]

[20]

[21]

[24]

[25]

[26]

[27]