Alantės

wieś na Litwie
(Przekierowano z Hołonety)

Alantės (hist., pol. Hołonety) – wieś na Litwie położona w rejonie poniewieskim okręgu poniewieskiego, 27 km na południowy wschód od Poniewieża.

Alantės
Hołonety
Państwo

 Litwa

Okręg

 poniewieski

Rejon

poniewieski

Gmina

Wodakle

Wysokość

76 m n.p.m.

Populacja (2011)
• liczba ludności


42

Kod pocztowy

LT-38210

Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Alantės”
Ziemia55°31′08,4″N 24°32′38,0″E/55,519000 24,543889

Historia

edytuj

Własność

edytuj

Pierwsze wzmianki o majątku Hołonety pochodzą z 1569 roku[1]. W XIX wieku właścicielem tych dóbr był Antoni Rudomina, syn Wincentego, herbu Trąby. Kolejnym właścicielem majątku był syn Antoniego z małżeństwa z Barbarą Lawdańską, również Antoni (1843–1884), żonaty z Heleną Żółtowską (1852–1896) herbu Ogończyk. Mieli oni dwie córki: Ewę (1875–1904) i Marię Magdalenę (1878–1938), która była ostatnią właścicielką majątku przed litewską reformą rolną, przed którą liczył on 996 dziesięcin[2][3][4].

Przynależność administracyjna

edytuj
Demografia Hołonet
rok liczba ludności
1902 10
1923 386 (w tym 83 we dworze)
1959 181
1970 207
1979 136
1989 92
2001 67
2011 42[5]
 
Ruiny pałacu, 2006
 
Ruina pałacu – boczna elewacja, 2014

Pałac

edytuj

Antoni Rudomina (senior) wzniósł w Hołonetach przed 1850 rokiem murowany pałacyk o zwartej bryle. Był to dwukondygnacyjny budynek na planie prostokąta, dziewięcioosiowy w swej frontowej elewacji i pięcioosiowy w bocznej. Dom był przykryty wysokim dachem naczółkowym przebitym kilkoma kominami. Środkowa, trzyosiowa część frontu została zaakcentowana pseudoryzalitem ujętym w ramy pilastrów. Przylegał do niego arkadowy portyk dźwigający balkon. Ryzalit był zwieńczony trójkątnym szczytem przebitym przez okrągły oculus. Na balkon wychodziły trzy półkoliście zwieńczone portfenetry. Górna kondygnacja pałacu pełniła funkcje reprezentacyjne[2].

Pałacyk stał wśród dużego (15 ha) parku krajobrazowego z rozległymi gazonami zarówno przed frontem jak i od strony ogrodowej[2].

Majątek słynął na Litwie ze wzorowego prowadzenia. Wieś była osuszona i wybrukowana, a dobrobyt mieszkańców dodatkowo powiększała wytwórnia artystycznych koronek, założona przez Marię Magdaleną Rudominę-Dusiacką, w której pracowało 200 miejscowych dziewcząt[2]. Folwark składał się z 15 budynków, do współczesnych czasów zachował się zespół 6 budynków, 2 z nich – pałac i kancelaria są ruinami. W pałacu w 2012 roku załamał się dach, co przyspieszyło jego degradację.

Od 1997 roku ruiny pałacu i zabudowań folwarcznych są w rejestrze zabytków Litwy[6].

Majątek Hołonety został opisany w 4. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[2].

Przypisy

edytuj
  1. Petras Juknevičius, Alančių dvaras [online] [dostęp 2020-08-16] (lit.).
  2. a b c d e f Hołonety, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 4: Województwo wileńskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 121–122, ISBN 83-04-04020-4, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  3. a b Hołonety, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 106.
  4. a b Hołonety, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 568.
  5. Results of the 2011 Population and Housing Census of the Republic of Lithuania [online] [dostęp 2020-08-16] (ang.).
  6. Pozycje 23434–23440: w rejestrze zabytków Litwy (Buv. dvaro sodybos fragmentai) [online], Rejestr zabytków Litwy, 31 grudnia 1997 [dostęp 2020-08-16] (lit.).