Wikipedia

Huang Shan

Huang Shan (chiń. upr. 黄山; chiń. trad. 黃山; pinyin Huáng Shān; dosł. „Góry Żółte”[1]) – pasmo górskie w południowej części prowincji Anhui we wschodnich Chinach. Zostały zbudowane z mas skalnych, wypiętrzonych z dna pradawnego morza w erze mezozoicznej, około 100 milionów lat temu, natomiast sama rzeźba gór jest wynikiem działalności lodowców w czwartorzędzie. Najbujniejsza roślinność występuje poniżej 1100 m n.p.m., a drzewa rosną do górnej granicy lasu na wysokości 1800 m n.p.m.

Huang Shan
黄山
dosł. „Góry Żółte”
Ilustracja
Krajobraz Huang Shan
Kontynent

Azja

Państwo

 Chińska Republika Ludowa

Najwyższy szczyt

Lianhua Feng („Szczyt Lotosu”, 1864 m n.p.m.[1][2])

Długość

ok. 250 km

Informacje w Wikipodróżach
Góry Huang Shan[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Chiny

Typ

mieszany

Spełniane kryterium

II, VII, X

Numer ref.

547

Region[b]

Azja i Pacyfik

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1990
na 14. sesji

Położenie na mapie Chin
Mapa konturowa Chin, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Góry Huang Shan”
Ziemia30°07′30″N 118°10′00″E/30,125000 118,166667
Multimedia w Wikimedia Commons
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Obszar słynie z krajobrazów, wschodów słońca, granitowych szczytów o osobliwych kształtach, charakterystycznego gatunku sosny Pinus hwangshanensis, gorących wiosen, śnieżnych zim i zjawiska morza mgieł. Góry Huang Shan są częstym tematem w chińskim malarstwie i literaturze, a także nowoczesnej fotografii. Zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO i stanowią jedno z głównych miejsc turystycznych w Chinach. Rejon Huang Shan znany jest również z chińskiej herbaty wysokiej jakości, jak Huangshan Maofeng, czy Keemun[3].

Przyroda edytuj

Pasmo Huang Shan ciągnie się na przestrzeni ok. 250 km, z południowego zachodu na północny wschód, od obszaru na północ od jeziora Poyang, aż do powiatu Guangde koło Xuancheng (na pograniczu prowincji Anhui i Jiangsu). Średnia wysokość pasma wynosi nieco ponad 1000 m n.p.m. Równolegle do głównego pasma, między Huang Shan a południowym brzegiem Jangcy leży niższe pasmo gór Jiuhua. Pasmo tworzy dział wód między zlewniami Jangcy i Xin’an Jiang[4].

W Huang Shan znajduje się 77 szczytów powyżej tysiąca metrów, dwa jeziora, trzy wodospady i 24 strumienie[5]. Trzy najwyższe i najbardziej znane góry to: Lianhua Feng („Szczyt Lotosu”, 1864 m n.p.m.), Guangming Ding („Szczyt Światła”, 1840 m n.p.m.) i Tiandu Feng („Stolica Nieba”, 1829 m n.p.m.)[1][2]. Powierzchnia obszaru światowego dziedzictwa UNESCO wynosi 154 km², a jego otuliny – 142 km²[6]. Góry powstały w mezozoiku, około 100 milionów lat temu, kiedy na skutek wypiętrzenia się mas skalnych zniknęło pradawne morze[7]. Później, w okresie czwartorzędu, krajobraz rzeźbiły lodowce[7].

Góry Huang Shan słyną ze wschodów słońca[8], sosen[9], „osobliwie wystających granitowych szczytów”[2] i widoków na chmury, które dotykają zboczy przez ponad 200 dni w roku[1][9][2][10].

 
Słynna Ying Ke czyli „Sosna Witająca Gości”

Roślinność Huang Shan zmienia się wraz z wysokością. Obszar poniżej 1100 m n.p.m. pokrywa las wilgotny. Od 1100 m n.p.m. aż do granicy drzew na wysokości 1800 m n.p.m. rozciąga się las liściasty. Powyżej występuje piętro alpejskie o zróżnicowanej roślinności zielnej. Reprezentowana jest tutaj jedna trzecia rodzin mszaków i ponad połowa rodzin paprotników spotykanych w Chinach. Od gór Huang Shan pochodzi nazwa gatunku sosny Pinus hwangshanensis, postrzeganego jako przykład żywotności, gdyż bardzo dobrze się rozwija, wyrastając prosto ze skał[7]. Wiele sosen rosnących na tym obszarze ma ponad 100 lat i posiada własne nazwy (przykładem może być Ying Ke czyli „Sosna Witająca Gości”, której wiek szacuje się, według różnych źródeł, na od 800[5] do ponad 1500 lat[2]). Sosny różnią się znacznie pod względem kształtu i wielkości, a najbardziej zakrzywione uznaje się za najciekawsze[10]. W górach tych występuje 240 gatunków mszaków, 100 gatunków paprotników i ok. 1450 gatunków innych roślin[11].

Wilgotny klimat obszaru sprzyja uprawie herbaty[12], stąd Huang Shan nazwano „jednymi z najważniejszych chińskich gór porośniętych herbatą”[13]. Huangshan Maofeng to znana lokalna odmiana zielonej herbaty[14].

Z górskich wierzchołków można często podziwiać zalegającą poniżej powłokę chmur. Ze względu na jej podobieństwo do oceanu widoki te nazywa się ogólnie „morzem mgieł” (chiń. upr. 云海; pinyin yúnhǎi[12]) lub „morzem Huangshan”[10]. Wiele z nich znanych jest też pod bardziej szczegółowymi określeniami, takimi jak „Morze Północne” czy „Morze Południowe”[10]. Jeden z pisarzy ocenił widok na chmury w Huang Shan w następujący sposób:

Zazwyczaj, aby móc napawać się wspaniałością szczytu, trzeba spojrzeć w górę. Tymczasem, aby napawać się Huang Shanem, trzeba spojrzeć w dół[10].

Charakterystyczne dla gór Huang Shan są także wyjątkowe efekty świetlne, na przykład wschody słońca, których obejrzenie uznaje się za „obowiązkowy” punkt pobytu w tym rejonie[8]. Innym znanym zjawiskiem jest tzw. „światło Buddy” (chiń. upr. 佛光; pinyin fóguāng)[5], pojawiające się średnio kilka razy w miesiącu[15]. Ponadto w paśmie Huang Shan występują wielorakie gorące źródła. Większość z nich położona jest u podnóża szczytu „Fioletowa Chmura”. Woda, której temperatura wynosi przez cały rok 42 °C[16], charakteryzuje się wysokim stężeniem węglanów. Mówi się też, że pomaga w zapobieganiu chorobom skóry, stawów i nerwów[7].

Historia edytuj

 
Schody w górach Huang Shan

Góry Huang Shan zostały sfałdowane około 100 milionów lat temu, a ich formacje skalne powstały w wyniku zlodowacenia plejstoceńskiego[7].

Za panowania dynastii Qin pasmo znane było jako Yi Shan („Góra Yi”). W 747 roku n.e. dekretem cesarskim zmieniono jego nazwę na Huang Shan („Góry Huang”, dosł. „Góry Żółte”)[17]. Powszechnie przyjmuje się, że nazwa ta powstała na cześć Huang Di („Żółtego Cesarza”), legendarnego cesarza Chin i mitycznego przodka Chińczyków Han[18]. Legenda głosi, że góry Huang Shan były miejscem, z którego Żółty Cesarz wzniósł się do nieba. Według innego podania, „kształtował on w tych górach swój charakter, doskonalił pigułki nieśmiertelności i tym samym dał górom swoje imię”. Pierwsze użycie nazwy „Huang Shan” przypisuje się chińskiemu poecie Li Bai. W starożytności pasmo Huang Shan było raczej niedostępne i mało znane. Jednak zmiana nazwy w 747 roku stała się prawdopodobną przyczyną wzrostu zainteresowania tym rejonem. Od tego czasu góry są często odwiedzane, zbudowano tu wiele świątyń[17]. Inną przyczyną mógł być fakt, że w tym okresie założył tam swoją świątynię mistrz chan, Zhiman (później przekształconą w klasztor Xiangfu)[4].

Charakterystyczne dla pasma Huang Shan są kamienne schody[2] wyżłobione w zboczach gór. Na całym obszarze może być ponad 60 000 stopni. Dokładna data rozpoczęcia pracy nad schodami jest nieznana, ale przyjmuje się, że mogą mieć ponad 1500 lat[19].

Na przestrzeni wieków nazwano cały szereg malowniczych miejsc i elementów środowiska Huang Shanu[10]. Z wieloma nazwami wiążą się pewne historie. Na przykład jedna z legend mówi o mężczyźnie, który nie wierzył w opowieści o uroku Huang Shanu. Udał się więc w góry, aby zobaczyć je na własne oczy i niemal od razu przekonał się o ich pięknie. Jeden ze szczytów, które ponoć odwiedził, nazwano Shixin (始信), co oznacza mniej więcej „uwierzyć”[10].

W 1982 roku Rada Państwa Chińskiej Republiki Ludowej uznała Huang Shan za „miejsce o pięknych widokach i historycznym znaczeniu”[17]. W 1990 roku góry wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO za ich krajobrazy oraz za rolę, jaką odgrywają, będąc siedliskiem rzadkich i zagrożonych gatunków[9].

W 2002 roku Huang Shan nazwano „siostrzaną górą” szczytu Jungfrau w Alpach Szwajcarskich[2].

Inspiracje artystyczne i naukowe edytuj

 
Obraz w stylu suiboku-ga przedstawiający góry Huang Shan autorstwa Shitao (1670)

Huang Shan nie należą do Wu Yue, „Pięciu Wielkich Gór Chin” (są to: Tai Shan na wschodzie, Heng Shan na północy, Hua Shan na zachodzie, Song Shan w centrum i Heng Shan na południu kraju), lecz mimo to uznawane są za jedne z najpiękniejszych chińskich gór[5]. Od czasu, gdy XVII-wieczny podróżnik i geograf Xu Xiake opisał ich piękno w swoim dziele, w Chinach zaczęło krążyć powiedzenie: „Kto zobaczył Wu Yue, nie ma powodu oglądać innych gór; kto obejrzał Huang Shan, nie ma powodu oglądać nawet Wu Yue”[5].

Renoma gór Huang Shan bierze się w dużej mierze z ich znaczenia w chińskiej sztuce i literaturze[20]. Poza inspirowaniem takich poetów jak Li Bai[6][8], stanowią od dawna częsty temat poezji i sztuki, zwłaszcza chińskiego malarstwa tuszem[17], a ostatnio także fotografii[1]. W sumie od początku rządów dynastii Tang do końca panowania dynastii Qing napisano o nich ponad 20 000 wierszy, dały też nazwę stylowi w malarstwie[2][10]. Na skałach gór wyryto ponad 200 inskrypcji[5]. Góry Huang Shan pojawiają się również we współczesnych dziełach. James Cameron, reżyser filmu Avatar z 2009 roku, wymienił je jako jedno ze źródeł inspiracji w tworzeniu fikcyjnego świata swojej produkcji[21].

Ponadto ze względu na różnorodność flory i fauny pasmo Huang Shan od dawna jest miejscem badań naukowych. Na początku XX wieku geologia i roślinność tego rejonu były przedmiotem licznych prac badawczych prowadzonych przez naukowców zarówno z Chin, jak i z zagranicy[17]. Pod koniec tego wieku miały tu miejsce badania terenowe nad lokalnym gatunkiem małpy, makakiem tybetańskim[22].

Turystyka edytuj

 
Wejście do stacji kolejki linowej Taiping

Góry Huang Shan są głównym celem turystycznym w Chinach[1][8]. W 2007 roku odwiedziło je ponad 15 milionów turystów[23]. Podnóże gór ma kolejowe i lotnicze połączenie z Szanghajem[1]. Dostać można się tam również z takich miast, jak Hangzhou, czy Wuhu[24]. W 1990 roku przyjezdni oraz pracownicy obiektów turystycznych mogli korzystać z ponad 50 kilometrów ścieżek prowadzących do miejsc widokowych[17]. Znajdują się tam też kolejki linowe, używane przez turystów, by dostać się bezpośrednio z podnóża gór na jeden ze szczytów[1]. Noclegi na terenie Huang Shan oferują hotele i pensjonaty[1][17]; wielu gości wędruje pod górę, spędza noc na którymś szczycie, aby obejrzeć wschód słońca, po czym następnego dnia schodzi inną drogą[8]. Obszar jest sklasyfikowany jako AAAAA (najwyższy poziom) przez Chińską Narodową Administrację Turystyczną[25].

Położone u stóp Huang Shan wioski Xidi i Hongcun mają zabytki typowej dla Anhui architektury, pochodzące z okresu dynastii Ming i Qing[5].

Hotele, restauracje i pozostałe obiekty infrastruktury turystycznej, położone wysoko w górach są obsługiwane i zaopatrywane przez tragarzy. Wnoszą oni potrzebne środki na górę: ładunek zawieszają na długie drągi (koromysła), które opierają na ramionach lub plecach. Pozwala im to na utrzymanie równowagi[26].

Galeria edytuj

  •  
    Sosny na szczycie w Huang Shan
  •  
    Charakterystyczne dla pasma morze mgieł
  •  
    Widok typowy dla Huang Shan
  •  
    Formacja skalna w Huang Shan
  •  
    Wyżłobione schody prowadzące na Tiandu Feng czyli „Stolicę Nieba” (天都顶)
  •  
    Skalna ściana w Huang Shan
  •  
    Obraz przedstawiający Huang Shan (chińskie malarstwo tuszem)
  •  
    Sosny w Huang Shan
  •  
    Huang Shan o zmierzchu, obok Guangming czyli „Szczytu Światła” (光明顶)
  •  
    Hotele dla turystów na szczytach Huang Shan
  •  
    Wschód słońca nad Guangming czyli „Szczytem Światła” (光明顶)
  •  
    Wschód słońca nad „Morzem Północnym”
  •  
    Huang Shan wśród chmur i drzew
  •  
    Widok typowy dla Huang Shan
  •  
    Turystyczne schody wzdłuż urwiska w Huang Shan

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i Bernstein, s. 125–127.
  2. ↑ a b c d e f g h Cao, s. 114–127.
  3. ↑ Famous Tea in Anhui Province. mildchina.com. [dostęp 2014-12-21]. (ang.).
  4. ↑ a b Kenneth Pletcher: The geography of China: sacred and historic places. New York: Britannica Educational Publications, 2011, s. 109-110. ISBN 978-1-61530-182-9.
  5. ↑ a b c d e f g Yu Luo Rioux: Huang Shan. W: Berkshire encyclopedia of China: modern and historic views of the world's newest and oldest global power. Great Barrington, MA: Berkshire Pub. Group, 2009, s. 1089-1091. ISBN 978-0-9770159-4-8.
  6. ↑ a b Mount Huangshan - UNESCO World Heritage Center. UNESCO, 2008. [dostęp 2012-01-14]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e Huangshan Mountains, s. 12.
  8. ↑ a b c d e Fox Butterfield: China's Majestic Huang Shan. [w:] New York Times [on-line]. 8 lutego 1981. [dostęp 2012-01-14]. (ang.).
  9. ↑ a b c Mount Huangshan. [w:] China.org.cn [on-line]. 1990. [dostęp 2012-01-14]. (ang.).
  10. ↑ a b c d e f g h Guo, s. 62–64.
  11. ↑ Mount Huangshan Scenic Beauty and Historic Interest Site, China. The Encyclopedia of Earth. [dostęp 2015-01-10]. (ang.).
  12. ↑ a b Heiss i Heiss 2007 ↓, s. 124.
  13. ↑ Heiss i Heiss 2007 ↓, s. 113.
  14. ↑ Heiss i Heiss 2007 ↓, s. 52.
  15. ↑ Geni Raitisoja: Huangshan: "No. 1 Mountain Under Heaven". gbtimes.com, 4 października 2006. [dostęp 2014-12-31]. (ang.).
  16. ↑ Welcome to Huang Shan, Mount Huang. [w:] Famous Taoism and Buddhism Sanctuaries in China [on-line]. Wudang Taoist Internal Alchemy. [dostęp 2012-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-21)]. (ang.).
  17. ↑ a b c d e f g Mount Huangshan Scenic Beauty and Historic Interest Site. [w:] Protected Areas and World Heritage [on-line]. United Nations Environment Programme, październik 1990. [dostęp 2012-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-18)]. (ang.).
  18. ↑ Huangshan Overview. [w:] chinatravel.com [on-line]. [dostęp 2015-01-10]. (ang.).
  19. ↑ The Mystic World of Shanshui: Huangshan. [w:] UNESCO Culture Center [on-line]. UNESCO. [dostęp 2012-01-14]. (ang.).
  20. ↑ McGraw, s. 109
  21. ↑ Mao Renjie: Stunning Avatar. Global Times, 24 grudnia 2009. [dostęp 2012-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 grudnia 2009)]. (ang.).
  22. ↑ Ogawa 2006 ↓, s. 9.
  23. ↑ China's Huangshan to restrict vehicles during Olympics. Xinhua, 3 sierpnia 2008. [dostęp 2012-01-14]. (ang.).
  24. ↑ Hefei, Anhui Province. [dostęp 2012-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-19)]. (ang.).
  25. ↑ AAAAA Scenic Areas. [w:] China National Tourism Administration [on-line]. 16 listopada 2008. [dostęp 2011-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 kwietnia 2014)]. (ang.).
  26. ↑ Heiss i Heiss 2007 ↓, s. 132.

Bibliografia edytuj

  • Ken Bernstein: China pocket guide. JD Brown; Richard Wallis (red.). Berlitz Publishing Company, 1999. ISBN 2-8315-7049-2. (ang.).
  • Cao Nanyan: China: World Heritage Sites. Beijing: China Architecture and Building Press, 2003. ISBN 0-7607-8685-2. (ang.).
  • Guo Changjian, Song Jianzhi: World Heritage Sites in China. 五洲传播出版社 (wydawnictwo Wuzhou), 2003. ISBN 7-5085-0226-4. (ang.).
  • Mary Lou Heiss, Robert J. Heiss: The Story of Tea. Ten Speed Press, 2007. ISBN 1-58008-745-0. (ang.).
  • Zhang Yongfu, Yuchu Wu, Liu Bingsheng: Huangshan Mountains. China Travel and Tourism Press, 1998. ISBN 7-5032-1520-8. (ang.).
  • Hideshi Ogawa, Akie Yanagi: Wily Monkeys: Social Intelligence of Tibetan Macaques. Trans Pacific Press, 2006. ISBN 1-920901-97-3. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Huang_Shan&oldid=73397184”