Hunslet Engine Company

Hunslet Engine Company – brytyjskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Leeds zajmujące się produkcją lokomotyw przetokowych. Działa od 1864 roku, a obecnie jest częścią koncernu LH Group.

Hunslet Engine Company
Ilustracja
Państwo

 Wielka Brytania

Adres

Jack Lane, Leeds (1864-1995)

Data założenia

1864

Położenie na mapie West Yorkshire
Mapa konturowa West Yorkshire, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Hunslet Engine Company”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Hunslet Engine Company”
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Hunslet Engine Company”
Ziemia53°47′04,5″N 1°32′29,4″W/53,784583 -1,541500
Strona internetowa
Lokomotywa przetokowa Austerity 0-6-0ST, najsłynniejszy produkt zakładów

Historia edytuj

Wiek XIX edytuj

 
Siedziba firmy w latach 1864-1995, Jack Lane, Leeds

Przedsiębiorstwo zostało założone w 1864 roku przez inżyniera Johna Towlertona Leathera[1][2] przy ulicy Jack Lane w Leeds, na terenach należących wcześniej do Railway Foundry[3]. Na stanowisko kierownika robót Leather zatrudnił Jamesa Campbella[1][2], syna Alexandra Campbella i menedżera Railway Foundry. W latach 1865-70 zakłady produkowały średnio 10 lokomotyw rocznie[1]; dopiero w 1871 roku liczba ta wzrosła do 17, by przez następne 30 lat osiągnąć pułap 34[1].

Pierwszą konstrukcją, która zjechała z linii produkcyjnej był „Linden”, normalnotorowy parowóz o układzie osi „C”, wyposażony w zbiornik siodlasty[1][3]. Linden trafił do firmy Brassey and Ballard zajmującej się inżynierią lądową[1]. Wśród pierwszych klientów Hunsleta znajdowały się głównie firmy inżynieryjne oraz kopalnie węgla, co przełożyło się na asortyment – podstawowym produktem schodzącym z taśm były proste lokomotywy przetokowe oraz przemysłowe[1].

W 1870 roku Hunslet zbudował pierwszy parowóz wąskotorowy (rozstaw 578 mm) ochrzczony „Dinorwic” o układzie osi „B” przeznaczony dla kamieniołomów Dinorwic Slate Quarry w Llanberis[1]. Przemianowany później na „Charliego” parowóz był pierwszym z kolejnych 20 skonstruowanych na potrzeby powyższej firmy i przyczynił się do ustalenia pozycji Hunsleta jako głównego producenta maszyn do pracy w kamieniołomach. Zakłady Dinorwic Slate Quarry połączone były z Port Dinorwic szynami o rozstawie 1219 mm – Hunslet wyprodukował trzy tendrzaki o układzie osi „C” – „Dinorwica”, „Padarna” i „Velinheliego” – które pracowały na tej linii[1]. Bazując na pierwotnym modelu w latach 1882-83 Hunslet wyprodukował 3 lokomotywy wąskotorowe przeznaczone do pracy na kolei Penrhyn Quarry Railway łączącej Bethesdę i Port Penrhyn w północnej Walii[1]. Dwie z nich – „Blanche” i „Linda” – nadal funkcjonują, podczas gdy trzecia – „Charles” – trafiła do muzeum[1].

W 1871 roku James Campbell odkupił zakłady[3] za cenę 25 tysięcy funtów (wpłaconych w 5 ratach w ciągu kolejnych 2 lat), które odtąd przez wiele lat znajdowały się w posiadaniu rodziny Campbellów[1].

Pierwszą lokomotywą zbudowaną na eksport był tendrzak „No. 10” o układzie osi „B”, który przez Hull i Rotterdam trafił na Jawę[a][1]. Duża liczba parowozów o małym rozstawie osi (w układzie „C”) trafiła do Manchester Ship Canal Company obsługującej transport w obrębie Kanału Manchesterskiego[1].

Wiek XX edytuj

Do 1902 roku Hunslet dostarczał lokomotywy do ponad 30 krajów na całym świecie[1]. W Irlandii sprzedawał parowozy dla nowo otwartych kolei wąskotorowych, zaś w 1897 skonstruował trzy maszyny na potrzeby Listowel & Ballybunion Railway, kolei jednoszynowej systemu Lartigue'a[1].

W 1902 roku firma przeszła reorganizację stając się prywatną spółką kapitałową, choć zarząd nadal znajdował się w rękach Jamesa Campbella i jego czterech synów[1]. Po jego śmierci w 1905 roku dyrektorami zostali Alexander i Robert Campbellowie[1]. W tymże roku przedsiębiorstwo rozpoczęło budowę serii lokomotyw o układzie osi „1'C1” przeznaczonych dla Sierra Leone Government Railway jak również wąskotorowej lokomotywy „Russell” (rozstaw 597 mm) dla Portmadoc, Beddgelert and South Snowdon Railway[1].

W 1909 roku z taśm produkcyjnych zeszła tysięczna lokomotywa[1].

 
„Blanche” pracuje obecnie na Ffestiniog Railway

W wyniku rodzinnego zatargu z firmy odeszli Will oraz Gordon, zaś poważny wypadek zmusił Roberta do wycofania się z pracy na stanowisku kierownika robót[1]. Na jego miejsce w 1912 roku przyszedł Edgar Alcock[2], wcześniej asystent kierownika robót w Beyer, Peacock and Company[1]. W tym czasie zamorscy klienci Hunsleta zaczęli składać zamówienia na daleko większe i potężniejsze maszyny niż te produkowane dotychczas[1]. Jednakże wybuch I wojny światowej przyniósł kres zamówieniom, zaś Hunslet – jak inne przedsiębiorstwa z branży – przestawił się na produkcję wojenną[1][2].

Warunki ekonomiczne po wojnie były bardzo ciężkie wszakże Hunslet zdołał przyciągnąć zagranicznych klientów[3], a dodatkowo otrzymał zamówienie na produkcję 90 sztuk fowlerów 3F 3F 0-6-0T dla London, Midland and Scottish Railway[1]. W latach 30. przedsiębiorstwo wyprodukowało jedne z największych lokomotyw w swej historii (w układzie „D”) do pracy na promach kolejowych w Chinach[1]. Modele wzorowane na tym samym projekcie trafiły również do Indii[1]. Wielki kryzys przyniósł bankructwo wielu firmom w Wielkiej Brytanii – Hunslet wykupił w tym czasie wielu z upadających przedstawicieli branży (m.in. Kerr, Stuart and Company, Avonside Engine Company czy Manning Wardle)[1][2].

W trakcie II wojny światowej Hunslet ponownie zajął się produkcją amunicji[1][3], a prócz tego zaprojektował na potrzeby Departamentu Wojny tendrzak, który szybko stał się podstawową lokomotywą przetokową na torach Wielkiej Brytanii[4][2].

Po wojnie zakłady Hunslet kontynuowały produkcję lokomotyw parowych jednocześnie wypuszczając na rynek lokomotywy dieslowskie[1]. W 1972 roku zakupiły firmę Andrew Barclay Sons & Co., przemianowając ją na Hunslet-Barclay[1][2]. W 1995 roku zamknięto dotychczasową siedzibę zakładów na Jack Lane, a Hunslet stał się częścią LH Group[1][3].

Ostateczna liczba wyprodukowanych lokomotyw parowych wyniosła 2236 sztuk[1][3].

Uwagi edytuj

  1. Ostatni parowóz przemysłowy Hunsleta skonstruowany w 1971 roku również trafił na Jawę.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag Hunslet Engine Co. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
  2. a b c d e f g Hunslet Engine Company Hunslet, Leeds. [dostęp 2014-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-09)]. (ang.).
  3. a b c d e f g Hunslet Engine Company. [dostęp 2014-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-10)]. (ang.).
  4. THE 18in HUNSLETS. [dostęp 2014-07-30]. (ang.).