Hyacinthella

*Hyacinthella*
	; Hyacinthella leucophaea
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	Hyacinthella
	Nazwa systematyczna
	Hyacinthella F. Schur; Oesterr. Bot. Wochenbl. 6: 227 (1856)
	Typ nomenklatoryczny
	Hyacinthella leucophaea (Koch) Schur.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hyacinthella Lapeyr. – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje 17 gatunków występujących we wschodniej i południowo-wschodniej Europie oraz w Zakaukaziu i zachodniej Azji^[3]. Gatunek H. leucophaea został introdukowany do Czech. W Polsce nie występuje^[3].

Nazwa naukowa rodzaju jest formą żeńską zdrobnienia nazwy rodzaju hiacynt (Hyacinthus)^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Wieloletnie, rośliny zielne o wysokości do 10 cm^[6].

Pęd: Cebule zbudowane z łuskowatych, zachodzących na siebie, białych pochew nasad liściowych z 3–6 okresów wegetacyjnych. Okrywa cebul białawobrązowa^[7].

Liście: Liście odziomkowe^[8]

Kwiatostan: Zebrane w grono, wyrastające na cienkim, okrągłym na przekroju głąbiku. Liście przykwiatowe drobne. Szypułki krótkie, proste. Okwiat wzniesiony, białawy, niebieski do fioletowego, w dolnej części rurkowaty, w górnej rozpostarty, nie dłuższy niż 13 mm. Nitki pręcików nitkowate, wąsko trójkątne. Pylniki małe, ciemnoniebieskie. Zalążnia kulista, z dwoma (rzadziej do czterech) zalążkami w każdej komorze^[7].

Owoce: Mała i papierzasta, kulistawa torebka^[7].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podplemienia Hyacinthinae, plemienia Hyacintheae, podrodziny Scilloideae z rodziny szparagowatych Asparagaceae^[9]. W systemie Kubitzkiego zaliczony do podrodziny Hyacinthoideae w rodzinie Hyacinthaceae^[7].

Wykaz gatunków^[3]

Hyacinthella acutiloba K.Perss. & Wendelbo
Hyacinthella atropatana (Grossh.) Mordak & Zakhar.
Hyacinthella campanulata K.Perss. & Wendelbo
Hyacinthella dalmatica Chouard
Hyacinthella glabrescens (Boiss.) K.Perss. & Wendelbo
Hyacinthella heldreichii (Boiss.) Chouard
Hyacinthella hispida (J.Gay) Chouard
Hyacinthella lazulina K.Perss.& Jim.Perss.
Hyacinthella leucophaea (K.Koch) Schur
Hyacinthella lineata (Steud. ex Schult. & Schult.f.) Chouard
Hyacinthella micrantha (Boiss.) Chouard
Hyacinthella millingenii (Post) Feinbrun
Hyacinthella nervosa (Bertol.) Chouard
Hyacinthella pallasiana (Steven) Losinsk.
Hyacinthella persica (Boiss. & Buhse) Chouard
Hyacinthella siirtensis B.Mathew
Hyacinthella venusta K.Perss.

Zastosowanie edytuj

Rośliny ozdobne: Hyacinthella dalmatica i H. glabrescens o kwiatach w odcieniach niebieskiego i fioletowego mogą być uprawiane jako rośliny ozdobne. Ponieważ osiągają wysokość 5–10 cm najlepiej uprawiać je jako rośliny doniczkowe lub w podniesionych skrzynkach. Wymagają stanowiska słonecznego i dobrze przepuszczalnego podłoża. Cebule powinny być sadzone jesienią. Po przekwitnięciu wymagają przesuszenia. Strefy mrozoodporności: 6^[6].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
↑ ^a ^b Richard Wilford: The Kew gardener's guide to growing bulbs : the art and science to grow your own bulbs. London: White Lion Pub., 2019, s. 77. ISBN 978-0-7112-3934-0.
↑ ^a ^b ^c ^d P. Speta: Hyacinthaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 283. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
↑ Genus: Hyacinthella. Alpine Garden Society. [dostęp 2021-03-13]. (ang.).
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[nop-5] David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.

[garden-6] Richard Wilford: The Kew gardener's guide to growing bulbs : the art and science to grow your own bulbs. London: White Lion Pub., 2019, s. 77. ISBN 978-0-7112-3934-0.

[kub-7] P. Speta: Hyacinthaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 283. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).

[ags-8] Genus: Hyacinthella. Alpine Garden Society. [dostęp 2021-03-13]. (ang.).

[grin-9] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-07]. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]