III Oddział Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości

III Oddział Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości (ros. III отделение собственной Его Императорского Величества (Е.И.В.) канцелярии) – najwyższy organ tajnej policji Imperium Rosyjskiego utworzony w 1826. Do jego kompetencji należało m.in. zbieranie informacji o tajnych stowarzyszeniach, inwigilacja osób podejrzanych, śledzenie cudzoziemców odwiedzających Rosję, obserwacja działalności sekt religijnych, wykrywanie fałszerstw znaków pieniężnych i nadzór nad twierdzami Pietropawłowską i Szlisselburg. Istniał do 1880, kiedy to po próbie zamachu na cesarza Aleksandra II, wraz z Samodzielnym Korpusem Żandarmów został podporządkowany Najwyższej Komisji Zarządzającej, a wkrótce został zniesiony. Jego obowiązki przejął Departament Policji w MSW, a w 1881 r. Ochrana.

Gen. Aleksander von Benckendorff (mal. George Dawe)

Struktura

Oddział III dzielił się na ekspedycje:

• I – policji (przestępstwa polityczne przeciwko władzy)
• II – fałszerstwa, sekty religijne, morderstwa, pańszczyzna
• III – cudzoziemcy
• IV – wypadki, sprawy służbowe
• V (utworzona w 1842) – cenzura przedstawień teatralnych (od 1828 w kompetencji I ekspedycji)

Szefowie

• hrabia Aleksander von Benckendorff (1826–1844)
• hrabia Aleksiej Fiodorowicz Orłow (1844–1856)
• książę Wasilij Andriejewicz Dołgorukow (1856–1866)
• hrabia Piotr Andriejewicz Szuwałow (1866–1874)
• Aleksandr Lwowicz Potapow (1874–1876)
• Nikołaj Władimirowicz Mieziencow (1876–1878)
• Aleksander Romanowicz Drenteln (1878–1880)

Bibliografia

• Ludwik Bazylow, Historia Powszechna 1789-1918, Warszawa, 1986
• Ludwik Bazylow, Paweł Wieczorkiewicz, Historia Rosji, 2005
• Ronald Hingley, The Russian Secret Police: Muscovite, Imperial, and Soviet Political Security Operations (Simon & Schuster, New York, 1970). ISBN 0-671-20886-1
• R. J. Stove, The Unsleeping Eye: Secret Police and Their Victims (Encounter Books, San Francisco, 2003). ISBN 1-893554-66-X