Abu al-Hassan Ali ibn Muhammad ibn Muhammad lub Ali 'Izz al-Dīn ibn al-Athīr al-Jazari, arab. عزالدین ابن (ur. 13 maja 1160 w Cizre, zm. maj lub czerwiec 1232 lub 1233 w Mosulu) – arabski[1] bądź kurdyjski[2][3][4] historyk z przełomu XII i XIII wieku. Autor kilku bardzo cennych prac historycznych. Potocznie znany pod skróconym nazwiskiem Ibn al-Asir lub al-Athir.

Położenie Cizre – rodzinnego miasta Ibn al-Asira – na mapie Turcji i prowincji Şırnak

Znaczenie imion edytuj

  • Abu al-Hassan Ali ibn Muhammad ibn Muhammad – Ojciec Hasana, Ali syn Muhammada syna Muhammada (dosł. Ojciec Przystojnego, Wzniosły syn Godnego Pochwały syna Godnego Pochwały),
  • Ali 'Izz al-Dīn ibn al-Athīr al-Jazari – Ali Chwalący Religię syn Athira (nazwisko rodowe) z Jazīrat[5]

Życiorys edytuj

Ibn al-Asir urodził się w kurdyjskiej, średniozamożnej rodzinie al-Athīr. Jego ojciec był urzędnikiem na dworze emira Mosulu. Początkowo był uczony przez swojego ojca, a następnie przeniósł się do Mosulu, gdzie pobierał nauki od uczonych. W kolejnych latach odwiedził Bagdad i Damaszek, gdzie dalej się kształcił. Ostatecznie jednak osiadał w Mosulu, gdzie znalazł przychylność lokalnych władców.

W 1188 al-Asir przyłączył się do armii Saladyna, dzięki czemu był naocznym świadkiem i uczestnikiem trzeciej krucjaty. Uzupełniając w czasie wyprawy swoje informacje o relacje innych badaczy, al-Asir zdobył podstawę do stworzenia rzetelnej i bogatej w szczegóły Doskonałej księgi historii. Pozycja ta stała się jego najcenniejszym dziełem i jest ceniona do dzisiaj przez historyków zajmujących się krucjatami[potrzebny przypis].

Al-Asir zmarł w Mosulu w roku 1232 lub 1233.

Nie wiadomo czy założył rodzinę, jednak jego pełne imię wskazuje, że miał syna Hasana (Abu al-Hassan – Ojciec Hasana). Na pewno posiadał jednak dwóch braci – także naukowców – starszego: Majd al-Dīn ibn al-Athīra (1149–1210) i młodszego: Ḍīyā al-Dīn ibn al-Athīra (1163–1239).

Najważniejsze dzieła edytuj

  • Kitab al-Kamil fi'l-Ta'rikh (Doskonała/Kompletna księga historii) – dzieje od stworzenia świata do roku 1230;
  • Usd al-ghāba fī maʿrifat as-Sahābah (Lwy z gęstwiny leśnej) – biografia 7,5 tys. towarzyszy proroka Mahometa;
  • Historia państwa Seldżuków;
  • Księga o genealogii.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Ibn al-Athīr, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. Philip G. Kreyenbroek, Oral Literature of Iranian Languages: Kurdish, Pashto, Balochi, Ossetic; Persian and Tajik: Companion Volume II: History of Persian Literature A, Vol XVIII (A History of Persian Literature), I.B.Tauris, 2010, ISBN 978-1845119188.
  3. Yasir Suleiman, Language and identity in the Middle East and North Africa, Curzon Press, 1996, s. 154, ISBN 0-7007-0410-8.
  4. Ozlem Belcim Galip, Imagining Kurdistan: Identity, Culture and Society, I.B. Tauris, 2015, 2015, s. 72.
  5. Jazīrat ibn ʿUmar historyczna nazwa współczesnego tureckiego miasta Cizre, w którym urodził się al-Asir.

Bibliografia edytuj