Ignacy Mosiński
Ignacy Mosiński (ur. 28 stycznia 1812 w Ostrzeszowie, zm. 5 marca 1864 w Piotrkowie Trybunalskim[1]) – polski działacz narodowościowy, naczelnik okręgowy powstania styczniowego[2]; w latach 1838–1863 proboszcz parafii św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Dmeninie[3].
| Kanonik | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1812 |
| Data i miejsce śmierci |
5 marca 1864 |
| Miejsce pochówku |
Nowy Cmentarz Rzymskokatolicki w Piotrkowie Trybunalskim |
| Wikariusz | |
| Okres sprawowania |
1836–1 września 1838 |
| Proboszcz | |
| Okres sprawowania |
6 września 1838–20 września 1863 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
17 stycznia 1836 |
| |
| Odznaczenia | |
| |
_ID_613968.jpg)
Życiorys edytuj
Ignacy Mosiński urodził się 28 stycznia 1812 roku w Ostrzeszowie. Był synem rolników Józefa Mosińskiego i Katarzyny z Gruszczyńskich.[1] Ukończył seminarium duchowne we Włocławku. W latach 1836–1838 pełnił funkcję wikariusza w parafii św. Anny w Kobielach Wielkich.[1] 6 września 1838 mianowano go proboszczem parafii św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Dmeninie[1][3].
W czasie zarządzania parafią, za zgodą biskupa, poszerzył jej obszar o kilka wsi. Wtedy też, kościół w Dmeninie został wyremontowany i rozbudowany, co uchroniło dach budynku przed zawaleniem. Na prośbę Ignacego Mosińskiego zakupiono i podarowano parafii nowe organy i obrazy[3].
Według kroniki parafialnej, ksiądz Mosiński cieszył się szacunkiem wśród miejscowej ludności[3]. Kolator dmenińskiego kościoła i beneficjum ofiarował mu tzw. Prezenty Kościoła Parafialnego w Dmeninie[1].
Praca duszpasterska księdza Mosińskiego przypadła na czas zaborów[4]. Wyjaśniał swoim parafianom, jakie plany ma wobec Polaków zaborca i kim dla nich jest szlachta oraz duchowieństwo[3]. We wrześniu 1863 roku, Ignacy Mosiński podczas kazania w dmenińskim kościele wygłosił mowę o patriotycznych obowiązkach Polaków. Według relacji słuchaczy, ksiądz zagrzewał naród do czynnego poparcia upadającego powstania styczniowego, mówiąc o miłości do ojczyzny, potrzebie ofiarności oraz konieczności zwycięstwa nad zaborcą, który starał się wykorzenić polskość[3].
Kolejnej nocy po wygłoszonym kazaniu, do Dmenina przybył oddział 40 Kozaków[5], który otoczył plebanię. Zrobili rewizję w kościele, na plebanii i u brata księdza[5]. Pojmali proboszcza i rozpoczęli procedurę śledczą. Ściągnięto świadków, bito i katowano ich oraz księdza. Celem śledztwa było ustalenie treści kazania, kto był na nim obecny i czy wcześniej ksiądz namawiał ludzi do poparcia powstania[3].
Pobity i związany, trafił najpierw do więzienia w Radomsku, a potem do cytadeli w Piotrkowie Trybunalskim. Po kilkumiesięcznym śledztwie, wydano na niego wyrok śmierci przez powieszenie. W czasie wykonywania wyroku, Ignacy Mosiński prawdopodobnie miał na sobie ordery[4]. Aż do śmierci zachował ducha patriotyzmu i cieszył się, że mógł przyczynić się dobru ojczyzny[3]. Ostatnimi słowami Mosińskiego były[4]:
Raduje się dusza moja, że schodzę z tego świata dla dobra Ojczyzny!
Ignacy Mosiński został stracony 5 marca 1864 roku w Piotrkowie Trybunalskim wraz z innym powstańcem, Ignacym Antonim Błeszyńskim[4] i Pantelejem Suchoją, szeregowcem armii carskiej, walczącym po stronie powstańców styczniowych[6].
Upamiętnienie edytuj
Uroczystość wmurowania tablicy pamiątkowej w Dmeninie odbyła się dnia 21 maja 1925 roku z udziałem przedstawicieli władz[4].
Miejscem ostatniego spoczynku Ignacego Mosińskiego jest pomnik na Nowym Cmentarzu w Piotrkowie Trybunalskim, stanowiący zbiorową mogiłę powstańców, którzy zostali rozstrzelani lub powieszeni na polach obok cmentarza żydowskiego, a następnie w 1905 roku ekshumowani i uroczyście pochowani[7].
Pomnik mieści się przy wschodniej części muru okalającego nekropolię, jest wykonany z trzech ułożonych na sobie głazów granitowych, na ceglano-betonowej podmurówce, zwieńczony metalowym krzyżem i wyrytym napisem Powstańcom 1863. Zastąpił ustawiony wcześniej w tym samym miejscu drewniany krzyż[7].
Jak głosi inskrypcja wyryta na płycie u podnóża monumentu, miejsce ostatniego spoczynku znaleźli tam straceni w Piotrkowie: ks. Kanonik Ignacy Mosiński, proboszcz z Dmenina, dowódca oddziału Błeszczyński-Malczewski, oficerowie: Władysław Rudowski, Gromejko i Józef Grekowicz, chorążowie: Antoni Udymowski, Fracewicz, Rząśniak i Rakowski, uczeń Edward Stawecki, włościanin Franciszek Bartłomiejczyk[7].
W „Gazecie Radomszczańskiej” pojawił się artykuł autorstwa Tomasza Andrzeja Nowaka opisujący okoliczności aresztowania i śmierci Księdza Ignacego Mosińskiego[8].
W 2023 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Ks. Antoni Kaczmarek, Duchowieństwo Dekanatu Radoms(zczańs)kiego w latach 1819-1867, 2017.ISBN 978-83-64487-05-7
- ↑ Ksiądz Józef Seweryn, Udział duchowieństwa diecezji kujawsko-kaliskiej w powstaniu styczniowym, 2003, ISBN 83-85084-86-X.
- ↑ a b c d e f g h Ksiądz Paweł Lesiakowski, Dzieje Parafii Dmenin, 2000.
- ↑ a b c d e Walenty Koleczko, Dla Ciebie Polsko, Dla Twej Wolności i Chwały – ze wspomnień powstania styczniowego., 1926, s. 15-16.
- ↑ a b Pb Paweł Kubicki, Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i ojczyzny w latach 1861-1915, 1939.
- ↑ Elżbieta Surma-Jończyk, Piotrkowskie wątki w pamiętniku Jana Szuberta (...) [w] Gloria victis 1863, Studia i szkice z dziejów Powstania Styczniowego, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych Warszawa – Piotrków Trybunalski 2013, s.208-209
- ↑ a b c Powstańcom 1863 [online], www.epiotrkow.pl, 31 października 2011 [dostęp 2021-06-21] (pol.).
- ↑ Tomasz Andrzej Nowak, Gazeta Radomszczańska, 7 marca 2013, s. 8.
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 680