Wikipedia

Incel

internetowa subkultura osób niemogących znaleźć partnera (np. seksualnego)

Incel (od zbitki angielskich wyrazów involuntary celibacy, mimowolny celibat, lub involuntarily celibate, żyjący w mimowolnym celibacie[1]) – członek internetowej subkultury ludzi, którzy definiują samych siebie jako osoby niezdolne do znalezienia romantycznego lub seksualnego partnera pomimo chęci[2][3]. Dyskusje na incelskich forach często charakteryzują się żalem i nienawiścią, mizoginią[4], mizantropią, niską samooceną i obrzydzeniem samym sobą, rasizmem[5]. Amerykańskie Southern Poverty Law Center SPLC opisuje subkulturę jako część internetowego ekosystemu męskiej supremacji i zalicza ją na swoją listę grup nienawiści[6]. Incele są przeważnie heteroseksualnymi mężczyznami i w większości są biali[7]. Szacunki odnośnie do liczby inceli są różne i najczęściej szacuje się, że osób utożsamiających się z tą subkulturą jest od tysięcy do około setek tysięcy[8].

Termin „incel” pojawił się już w 1997 roku, jednak nikt wówczas nie wiązał go z manosferą. Znajduje się na blogu Alany, biseksualnej kobiety z Kanady, która postanowiła stworzyć przestrzeń internetową dla osób takich jak ona, którym brakuje związków romantycznych i seksualnych. Doprowadziło to do powstania strony internetowej Alana's Involuntary Celibacy Project, na której ludzie każdej płci mogą dzielić się swoimi doświadczeniami. Od tego czasu termin ten znacznie ewoluował i dziś jest kojarzony z gałęzią manosfery[9]. Inne źródła podają, że subkultura powstała na początku XXI wieku[10].

Od 2014 roku zostało popełnionych co najmniej 8 masowych ataków na ludzi w stylu ataków terrorystycznych[11][12] przez inceli, w wyniku których zginęło łącznie 61 osób i wiele innych zostało także rannych. Społeczność incelska jest bardzo często krytykowana przez badaczy i media za mizoginię, pochwałę przemocy, sprzyjanie ekstremistycznym przekonaniom i radykalizowanie swoich członków[13].

Charakterystyka edytuj

Osoby identyfikujące się jako incele są co do zasady przekonane o własnej nieatrakcyjności fizycznej oraz żyją w przeświadczeniu, że kobiety mają bardzo wysokie wymagania wobec partnerów[14].

Incele, w celu poprawienia swojego wyglądu, stosują szereg sposobów jego poprawienia, z ang. looksmaxxing. Od najmniej inwazyjnych np. zapuszczania brody, czy ćwiczenia na siłowni, do zabiegów chirurgicznych, przeszczepów włosów, po najbardziej inwazyjne, np. bonesmashing, czyli regularne uderzanie po twarzy ciężkim obiektem np. młotkiem, co po pewnym czasie może skutkować pojawieniem się struktur kostnych, uwydatnieniem szczęki czy łuku brwiowego[15][16].

Środowisko inceli za swój mimowolny celibat obwinia kobiety[17], a także społeczeństwo, które ich zdaniem promuje hipergamię. Dyskusje na forach prowadzonych przez inceli cechują się dużą ilością negatywnych emocji, mizantropią, obecnością memów internetowych, czarnego humoru i specyficznego slangu[18]. Incele są w zdecydowanej większości heteroseksualnymi mężczyznami – z powodu przekonania, że to kobiety dobierają partnerów, oraz, że znalezienie partnera seksualnego jest dla nich łatwe – popularnym wśród inceli jest pogląd, że wyłącznie mężczyźni mogą przynależeć do tego środowiska; jeśli więc kobieta żyje w celibacie, to tylko z własnego wyboru[19]. Niektórzy incele rozpowszechniają ironiczne memy mówiące między innymi, że zgwałcenie jest moralnie dopuszczalne i nie powinno być karane; postulują w nich także powstanie państwa, w którym prowadzona byłaby powszechna redystrybucja seksu[20]. Członkowie niektórych grup o szczególnie głębokich urazach lub zaburzeniach osobowości mogą wyznawać takie poglądy całkowicie poważnie – stanowiąc zagrożenie dla społeczeństwa i niekiedy popełniając przestępstwa lub nawet masowe zbrodnie[21].

Incele mają wrogi stosunek do feminizmu[22], a także popierają ruch praw mężczyzn. Ponadto, mimo skupiania się na kwestiach seksualnych, krytykują współczesne społeczeństwo za rozwiązłość seksualną i głoszą reakcyjne postulaty na temat relacji damsko-męskich, w tym dotyczące tradycyjnych ról płciowych. Niektórzy przejawiają tendencje do afirmacji kontrowersyjnych postaw oraz krańcowych doktryn politycznych; część ma skrajnie prawicowe poglądy i wspiera ideologię alt-right[23]. W radykalnych odłamach społeczności inceli padają pozytywne wypowiedzi na temat masowych morderców, którzy wyglądali na niedostosowanych społecznie i seksualnie, mimo iż nie powoływali się wprost na ten ruch albo dokonali zbrodni przed jego powstaniem, jak Marc Lépine, Patrick Crusius, Cho Seung-hui, Dimitrios Pagourtzis, Dylann Roof, George Hennard, czy Anders Breivik[24].

Społeczność inceli edytuj

W internecie powstało począwszy od około roku 2015 wiele społeczności zrzeszających inceli[25]. Wcześniej były to nieznaczne grupki działające na łamach forów i niektórych portali społecznościowych[26]. Wzrost popularności incelskich społeczności prawdopodobnie wiązał się z zainteresowaniem mediów tymi osobami po masakrze w Isla Vista z 2014 roku[27], która była pierwszym zamachem popełnionym przez incela, a także ze wzrostem popularności radykalnego nurtu alt-right w Stanach Zjednoczonych[2].

Największa z incelskich społeczności powstała na portalu Reddit. Niejednokrotnie wzbudzała zainteresowanie amerykańskich mediów ze względu na nienawistne treści wobec kobiet tam zamieszczane, m.in. pytania o najbardziej efektywny sposób w jaki można odurzyć kobietę i ją zgwałcić, odczłowieczaniem kobiet i pochwałą dla ataku z Isla Vista i kolejnych zabójstw popełnianych przez inceli[28]. Incele z portalu Reddit stworzyli także charakterystyczny dla siebie slang i terminy na zjawiska społeczne. Przykładowo Chad i Stacy[12] były określeniami na atrakcyjnych i przystojnych mężczyzn i kobiety, femoidy[29] to termin odczłowieczający kobiety, a powstanie Beta[30] było terminem na potencjalne przyszłe powstanie przeciwko normom obyczajowym i społecznym ze strony samców beta, czyli w terminologii inceli mężczyzn gorszego sortu pod względem atrakcyjności. Subreddit r/incels został zamknięty w listopadzie 2017 roku ze względu na nienawistne treści i propagowanie przemocy wobec kobiet[31].

Społeczność incelska zaczęła wzbudzać coraz większe zainteresowanie i kontrowersje w mediach na całym świecie w następstwie ataku w Toronto z 2018 roku, kiedy członek tej społeczności, otwarcie chwalący wcześniej sprawcę masakry w Isla Vista w internecie przed atakiem, wjechał w tłum pieszych na skrzyżowaniu ulicznym i zabił 11 osób, a 15 ranił[32]. Tematyką incelizmu zainteresowały się także ruchy feministyczne i lewica[33] jako przykład tak zwanej toksycznej męskości i radykalizacji skrajnej części manosfery na alt-right i inne skrajne ruchy[34]. Po ataku w Toronto wielu członków tej społeczności zaczęło wychwalać sprawcę i jego czyn, niektórzy przerabiali wizerunek jego i wizerunek sprawcy masakry w Isla Vista na ikony chrześcijańskie lub wklejali w te ikony twarze dwóch zamachowców[6]. Także w Polsce wiele mediów zainteresowało się tematyką inceli[35][36] i zwróciło uwagę na obecność tej społeczności także w polskim internecie[37]. W 2019 roku wojska USA w wielu bazach w Teksasie ostrzegły żołnierzy przed możliwymi przejawami radykalizacji incelskiej wśród współtowarzyszy w armii po próbie zamachu w Dallas podjętej przez incela, który był wojskowym[38].

Najwięcej społeczności inceli w internecie powstało w Stanach Zjednoczonych lub na ogólnoświatowych forach obrazkowych bądź forach, na których trudno jest zidentyfikować prawdziwą tożsamość użytkownika. Jednakże wiele źródeł podaje iż najwięcej inceli jest faktycznie w USA[39]. Krajami, w których także powstało na lokalnych stronach internetowych bardzo wiele takich społeczności są Włochy[40] i Szwecja[41]. Większość inceli udziela się w takich miejscach, które gwarantują z reguły wysoką anonimowość lub gdzie moderacja lub administracja przymyka oko na potencjalne nienawistne treści[42]. Powstają także strony specjalnie stworzone do pisania na nich przez osoby utożsamiające się z tym określeniem[43], a także kanały na komunikatorach typu Discord[37].

W Polsce społeczność inceli korzysta z portali takich jak wykop.pl[37], które od dawna są krytykowane za słabą moderację i szerzenie na nich nienawistnych treści przez użytkowników[44]. Dwa najpopularniejsze tagi związane ze społecznością inceli na wykop.pl to #przegryw i #stulejacontent[45]. Społeczność była krytykowana przez działające w internecie polskie media, między innymi Krytykę Polityczną[37], gazetę pl[46] czy Spider's Web[44] za nienawiść tam obecną. Podobnie jak w przypadku społeczności z portalu Reddit, na wykop.pl incele także utworzyli własne określenia, z których wiele ma pejoratywny, wulgarny i stereotypowy wydźwięk (p0lka – na określenie kobiet z Polski[37], Julka – określenie stereotypowej atrakcyjnej i niezbyt inteligentnej dziewczyny[47], normictwo – stereotypowi przeciętni nastolatkowie[37]) i które rozpropagowali po wielu innych miejscach w polskojęzycznym internecie[48]. Społeczność inceli z tego portalu była także zaangażowana w kilka głośnych i kontrowersyjnych akcji, które zyskały rozgłos w polskich mediach w internecie, m.in. Akcja Dziewczyny bez Tabu, która miała na celu zniszczenie pewnej społeczności kobiet z internetu, które drwiły z mężczyzn[49], a także Projekt Klaudiusz, który miał na celu tworzenie wielu fałszywych kont na portalu randkowym Tinder ze zdjęciami przystojnych mężczyzn znalezionych w internecie w celu oszukania kobiet szukających tam partnerów[50], podobną akcję powtórzono w 2021 roku[46]. Na wielu innych tagach powiązanych ze społecznością inceli na portalu dochodziło także do przypadków publikowania zdjęć o charakterze intymnym przypadkowych kobiet bez ich wiedzy i zgody[44]. Media zajmujące się sprawą zwracały uwagę także na sposób komunikacji między użytkownikami[37][44] i przypadki masowego trollowania na łamach tagów (szczególnie pod koniec 2018 i na początku 2019 roku[50]).

Ciekawostka edytuj

W roku 2023 na polskim rynku wydawniczym pojawił się reportaż, Aleksandry Herzyk i Patrycji Wieczorkiewicz pt. Przegryw: mężczyźni w pułapce gniewu i samotności. Książka jest próbą charakterystyki incelosfery, autorki namówiły do rozmów przedstawicieli tej grupy, prezentują wyniki badań wielu specjalistów. Przed wydaniem książki autorki spędziły wiele godzin na rozmowach na Woilerze Goblinów, zamkniętym serwerze na Discordzie, czy na incelskich grupach na Facebooku, jak np. Spermawka, oraz na chanach, forach obrazkowych.

Akty przemocy edytuj

W Ameryce Północnej i Europie Zachodniej dochodziło do zabójstw, których dopuścili się mężczyźni zaliczani przez niektóre źródła do inceli[51]. W zamachach tych zginęły łącznie 72 osoby (nie licząc ośmiu sprawców).

Stany Zjednoczone edytuj

  • Masakra w Isla Vista. 23 maja 2014 Elliot Rodger (22 lata) zabił nożem trzech studentów w akademiku, następnie postrzelił kolejne trzy studentki na terenie kampusu, zabijając dwie, a później jednego studenta w delikatesach, po czym popełnił samobójstwo. Był aktywnym członkiem manosfery[51].
  • Strzelanina w szkole w Roseburgu. 1 października 2015 Christopher Harper-Mercer (26 lat) zabił 9 osób, po czym został zastrzelony przez policję[52].
  • Strzelanina w Aztec High School. 7 grudnia 2017 William Atchison (21 lat) zastrzelił dwóch licealistów, po czym popełnił samobójstwo (jedna ofiara była płci męskiej, druga żeńskiej).
  • Strzelanina w Douglas High School w Parkland. 14 lutego 2018 Nikolas Cruz (19 lat) dokonał masakry na terenie swojego byłego liceum, zabijając 17 osób[53].
  • Strzelanina w Dayton. 4 sierpnia 2018 Connor Betts (24 lata) zastrzelił 9 osób i ranił 27 innych, po czym popełnił samobójstwo[54][55][56].
  • Strzelanina w Tallahassee (Floryda). 2 listopada 2018 Scott Paul Beierle (40 lat) zabił dwie kobiety w studiu jogi, po czym popełnił samobójstwo[57].
  • W styczniu 2019 w Kolorado zatrzymano Christophera Cleary (27 lat), który umieszczał w Internecie groźby dokonania kolejnej masakry[58].
  • Atak w Dallas (Teksas). 17 czerwca 2019 Bryan Isaack Clyde (23 lata) planował masakrę, ale zdołał jedynie ranić jedną osobę, po czym został zastrzelony przez policję.
  • Strzelanina w Glendale (Arizona). 20 maja 2020 Armando Hernandez (20 lat) ciężko ranił trzy osoby.

Kanada edytuj

  • Atak w Edmonton. 31 lipca 2016 Sheldon Bentley (38 lat) zamordował mężczyznę.
  • Atak w Toronto. 23 kwietnia 2018 Alek Minassian (25 lat) wjechał samochodem w tłum pieszych na skrzyżowaniu ulicznym, uśmiercając 10 osób.
  • Atak w Toronto. 24 lutego 2020 niezidentyfikowany siedemnastolatek zadźgał maczetą jedną kobietę

Wielka Brytania edytuj

  • Strzelanina w Plymouth. 12 sierpnia 2021 Jake Davison (22 lata) zastrzelił 5 osób, w tym swoją matkę, a następnie popełnił samobójstwo.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Incele. Niewidzialni i niebezpieczni [online], Styl.pl, 26 września 2019 [dostęp 2020-11-16] (ang.).
  2. ↑ a b https://web.archive.org/web/20180514031941/https://www.nytimes.com/2018/05/09/world/americas/incels-toronto-attack.html
  3. ↑ Jacob Conley, Efficacy, Nihilism, and Toxic Masculinity Online: Digital Misogyny in the Incel Subculture [online], maj 2020 [dostęp 2020-05-03], Cytat: „“Involuntary Celibate” or “Incel” movement – a movement that has emerged over the recent decade that has garnered attention owing to its backlash toward women and connection to several particularly high-profile domestic terrorism cases.” „The culture of the Incel community is defined by two primary traits: misogyny arising from an inability to meet the sexual expectations of heteronormative masculinity and the “blackpill” or Incel members’ collective nihilism and broad rejection of mainstream social values.” (ang.).
  4. ↑ What an incel support group taught us about men and mental health - Vox [online], vox.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  5. ↑ How the alt-right’s sexism lures men into white supremacy - Vox [online], vox.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  6. ↑ a b "I laugh at the death of normies": How incels are celebrating the Toronto mass killing | Southern Poverty Law Center [online], splcenter.org [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  7. ↑ You are being redirected [online], adl.org [dostęp 2024-04-23].
  8. ↑ Woman behind 'incel' says angry men hijacked her word 'as a weapon of war' | Gender | The Guardian [online], theguardian.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  9. ↑ Patrycja Wieczorkiewicz, Aleksandra Herzyk (red.), Przegryw: mężczyźni w pułapce gniewu i samotności, Wydanie I, Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2023, s. 32, ISBN 978-83-8319-071-6 [dostęp 2023-11-02].
  10. ↑ Thea Høiland, Incels and the stories they tell. A narrative analysis of Incels’ shared stories on Reddit [online], 2019 [dostęp 2020-05-03], Cytat: „a specific group found in The manosphere, a group of men who view themselves as unable to find a partner or have sex despite desiring to. They are known as Incels or involuntary celibate.”.
  11. ↑ Deadly attack at Toronto erotic spa was incel terrorism, police allege.
  12. ↑ a b Someone Please Tell the Times That Incels Are Terrorists.
  13. ↑ http://www.dps.texas.gov/director_staff/media_and_communications/2020/txTerrorThreatAssessment.pdf.
  14. ↑ Usprawiedliwiają gwałty, domagają się „powszechnej redystrybucji seksualnej”. Według polskiego incela kobieta jest sekslalką i inkubatorem [online], wyborcza.pl [dostęp 2020-08-05].
  15. ↑ Stanisław Bryś, Bone smashing robi furorę na TikToku. Ostrzegamy przed tym trendem [online], Magazyn Going. MORE, 5 października 2023 [dostęp 2023-11-02] (pol.).
  16. ↑ Adam Taylor, ‘Bone smashing’: broken bones, tooth loss and blood vessel damage are just a few of the harms of this bizarre TikTok trend [online], The Conversation, 23 października 2023 [dostęp 2023-11-02] (ang.).
  17. ↑ Jacob Conley, Efficacy, Nihilism, and Toxic Masculinity Online: Digital Misogyny in the Incel Subculture [online], maj 2020 [dostęp 2020-05-07], Cytat: „Though the Incel worldview relies on misogyny to place the blame for their lack of social and sexual success on women, they highlight their own personal failings and perceived physical shortcomings to explain why women prefer other men over them.” (ang.).
  18. ↑ Nikhil Sonnad, Tim Squirrell. The alt-right is creating its own dialect. Here’s the dictionary. Quartz.
  19. ↑ What Happens to Men Who Can’t Have Sex – Inside the often disturbing world of „involuntary celibacy”. Elle.
  20. ↑ Janusz Michalczyk: Nienawidzą kobiet, ale chcą od nich seksu. Są wśród nas. 2018-11-06.
  21. ↑ Elliot Rodger: How misogynist killer became ‘incel hero’ – BBC News [online], www.bbc.com [dostęp 2019-06-29] (ang.).
  22. ↑ Ross Haenfler. How a masculine culture that favors sexual conquests gave us today’s ‘incels’. „The Conversation”. [dostęp 2018-12-02]. (ang.). 
  23. ↑ When Women are the Enemy: The Intersection of Misogyny and White Supremacy [online], ADL Center on Extremism, 2018 [dostęp 2021-01-27].
  24. ↑ Inside Incels’ Looksmaxing Obsession: Penis Stretching, Skull Implants And Rage. Huffington Post.
  25. ↑ Reddit bans 'involuntarily celibate' community [online], bbc.com [dostęp 2024-04-23].
  26. ↑ 'Incel' sexual frustration 'rebellion' at center of Toronto attack | Fox News [online], foxnews.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  27. ↑ The Woman Who Accidentally Started the Incel Movement [online], elle.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  28. ↑ 'Incel': Reddit bans misogynist men's group blaming women for their celibacy | Reddit | The Guardian [online], theguardian.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  29. ↑ https://doi.org/10.1080%2F09546553.2019.1638256.
  30. ↑ Incel, the ideology behind the Toronto attack, explained - Vox [online], vox.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  31. ↑ Reddit Bans ‘Incel’ Group for Inciting Violence Against Women - The New York Times [online], nytimes.com [dostęp 2024-04-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-12] (ang.).
  32. ↑ https://www.politico.com/magazine/story/2018/05/08/intel-involuntary-celibate-movement-218324.
  33. ↑ Posłuchaj podcastu: Po zamachu w Toronto. "Incel to nie wyjątek, większość ekstremistycznych grup jest opresyjna wobec kobiet" - TOK FM [online], tokfm.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  34. ↑ Tak się kończy prawicowa wolność słowa [online], krytykapolityczna.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  35. ↑ Incel z Toronto miał Zespół Aspergera, ale ma odpowiadać za zamach - rp.pl [online], rp.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  36. ↑ Incele: odrzuceni mężczyźni, którzy nie znoszą kobiet [online], polityka.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  37. ↑ a b c d e f g Cierpienia młodego incela [online], krytykapolityczna.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  38. ↑ Inspired by Dallas courthouse shooter, Air Force base circulates 'incel' warning signs [online], dallasnews.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  39. ↑ https://www.spectator.co.uk/2018/05/heres-what-every-incel-needs-a-sex-robot/.
  40. ↑ Chi sono gli Incel, i single che odiano le donne come l’attentatore di Toronto [online], esquire.com [dostęp 2024-04-23] (wł.).
  41. ↑ Sverige kan vara incel-tätast i världen | Göteborgs-Posten [online], gp.se [dostęp 2024-04-23] (szw.).
  42. ↑ Incels: a definition and investigation into a dark internet corner - Vox [online], vox.com [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  43. ↑ The woman who founded the 'incel' movement - BBC News [online], bbc.com [dostęp 2024-04-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-30] (ang.).
  44. ↑ a b c d Wykop, moderacja, Michał Białek: jaki jest największy polski serwis społecznościowy? [online], spidersweb.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  45. ↑ Bunt prawiczków - Wiadomości [online], onet.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  46. ↑ a b Incele wypowiedzieli kobietom wojnę na Tinderze. Umawiają się na randki i nie przychodzą, później wysyłają wiadomość [online], gazeta.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  47. ↑ Kim są polscy incele. Dlaczego mężczyzna na „bezkobieciu” wybiera prawicę | Newsweek [online], newsweek.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  48. ↑ „Julka” bez szans na Młodzieżowe Słowo Roku. Internauci: to cenzura! [online], spidersweb.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  49. ↑ Grupa Dziewczyny bez tabu na Facebooku. Sekrety kobiet w Polsce na Wykopie | naTemat.pl [online], natemat.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  50. ↑ a b Incele o imigrantach. Na Wykop.pl jest sporo pomysłów jak Projekt Klaudiusz | naTemat.pl [online], natemat.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  51. ↑ a b Jacob Conley, Efficacy, Nihilism, and Toxic Masculinity Online: Digital Misogyny in the Incel Subculture [online], maj 2020 [dostęp 2020-05-07], Cytat: „This is further evidenced by several high-profile terror attacks committed by members of the Ince community, such as Elliot Rodger.” „Rodger was an active member of the “Manosphere” – a blanket-designation given to the collection of digital communities based in toxic masculinity, such as Incels.” (ang.).
  52. ↑ Caitlin Dewey, Incels, 4chan and the Beta Uprising: making sense of one of the Internet’s most-reviled subcultures [online], Washington Post, 7 października 2015 [dostęp 2020-05-15], Cytat: „there were whispers that Chris Harper-Mercer might have belonged to a fringe group that is much-reviled on the Internet: men calling themselves “incels,” for “involuntary celibates.” Harper-Mercer had described himself as “involuntarily” single in online forums; the AP has reported that his writings included complaints about his lack of girlfriend.” (ang.).
  53. ↑ Kelly Weill, Taylor Lorenz, Samantha Allen, Kate Briquelet: White Supremacists Claim Nikolas Cruz Trained With Them; Students Say He Wore Trump Hat in School. 2018-02-15. (ang.).
  54. ↑ Dayton Gunman Had Been Exploring ‘Violent Ideologies,’ F.B.I. Says – The New York Times [online], www.nytimes.com [dostęp 2020-02-11] (ang.).
  55. ↑ Mass shooters often have a history of misogyny. The Dayton shooter is no different. – ThinkProgress [online], thinkprogress.org [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  56. ↑ There’s Reason to Believe Connor Betts was an INCEL [online], crimerocket.com [dostęp 2020-02-21] (ang.).
  57. ↑ Amelia McDonell-Parry: Florida Yoga Studio Shooter Is Latest in String of Violence By Incels – Rolling Stone. 2018-11-05. (ang.).
  58. ↑ A man cited his virginity as reason he planned to kill ‘as many girls’ as he could, police say [online], The Washington Post [dostęp 2019-12-03] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Incel&oldid=73585073”