Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego (ING UJ) – jednostka dydaktyczna będąca częścią Wydziału Geografii i Geologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
| Uniwersytet Jagielloński | |
 Budynek instytutu na Kampusie UJ | |
| Państwo | |
|---|---|
| Adres |
ul. Gronostajowa 3a |
| Dyrektor |
dr hab. Mariusz Kędzierski, prof. UJ |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°01′36,484″N 19°54′10,868″E/50,026801 19,903019
| |
| Strona internetowa | |
W skład Instytutu wchodzą:
- Laboratorium Mikroskopii Elektronowej Skaningowej i Mikroanalizy
- Laboratorium Badań Mineralogicznych
- Laboratorium Geochemii Nieorganicznej
- Laboratorium Geochemii Organicznej
- Centrum Informatyczno-Analityczne
Historia edytuj
Początki obecnego Instytutu Nauk Geologicznych sięgają roku 1782, kiedy to na stanowisko kierownika Katedry Historii Naturalnej oraz Chemii Szkoły Głównej Koronnej został powołany Jan Dominik Jaśkiewicz, twórca Muzeum Mineralogicznego i istniejącego do dziś Ogrodu Botanicznego w Krakowie. Do 1811 roku katedrą kierowali Franciszek Scheit, Baltazar Hacquet i Alojzy Estreicher. W 1811 roku, za sprawą Stanisława Staszica, powstała odrębna katedra mineralogii i „jeognozji”, którego profesorem został Józef Tomaszewski. W 1833 Katedra Mineralogii została zlikwidowana a w jej miejsce utworzono Katedrę Historii Naturalnej, obejmującą mineralogię, zoologię i botanikę. W kolejnych latach (1833–1842) katedrą kierował Alojzy Estreicher, a do 1847 Ignacy Czerwiakowski. W 1847 z Katedry Historii Naturalnej wydzielono Katedrę Fizjografii, obejmującą mineralogię i zoologię, pod kierownictwem Hermana Schmidta.
W kolejnych latach, rozwój nauk powodował, iż z Katedry Fizjografii wydzielano mniejsze jednostki: rozdzielono mineralogię i zoologię. Katedrę na przestrzeni kolejnych lat prowadzili znani naukowcy: Ludwik Zejszner, Victor Zepharovich, Ignacy Czerwiakowski, Alojzy Alth (autor pierwszego zeszytu Atlasu Geologicznego Galicji). W 1863 napisano pierwsze prace doktorskie z zakresu geologii i mineralogii, a w 1882 obroniono pierwszą habilitację z tej dziedziny. W 1885 roku stanowisko profesora nadzwyczajnego geologii i paleontologii w UJ objął Władysław Szajnocha (profesurę zwyczajną otrzymał on w 1889 roku, a w latach 1911/1912 i 1916/1917 pełnił funkcję Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego). W 1883 roku, za sprawą katedry, wyszedł pierwszy polski podręcznik mineralogii.
18 kwietnia 1886 roku z Muzeum Mineralogicznego wydzielone zostały dwa oddziały: mineralogiczny (pod kier. prof. Alojzego Altha) i geologiczno-paleontologiczny (pod kier. prof. Władysława Szajnochy). W tym samym roku powstał Gabinet Geologiczny pod kierownictwem profesora Szajnochy; był to pierwszy i największy geologiczny zakład naukowy w Polsce. Zakład posiadał bibliotekę stworzoną ze zbiorów samego profesora (4 tysięcy woluminów). Z inicjatywy Gabinetu powstał Zakładu Paleontologii, Krajowy Zakład Geologiczny (1905), Akademia Górniczo-Hutnicza, a w 1919 roku ogłosił drukiem powstanie projektu Państwowego Instytutu Geologicznego. Przez te lata stanowiska kierownicze w Zakładzie Mineralogii i Petrografii zajmowali Alojzy Alth, Feliks Kreutz, Józef Grzybowski, Władysław Pawlica, Stefan Kreutz, Jan Nowak. W 1927 roku UJ wprowadził magisteriaty w zakresie geologii i paleontologii. W 1928 roku przy UJ pracowały trzy odrębne placówki z zakresu nauk geologicznych: Gabinet Mineralogiczny (Collegium Minus, ul. Gołębia 11), Gabinet Geologiczny (Collegium Physicum, ul. św. Anny 6) (późniejszy Zakład Geologiczny (1929)) oraz Pracownia Paleontologiczna (Collegium Iuridicum, ul. Grodzka 53), wydzielona formalnie w 1912 i kierowana przez Józefa Grzybowskiego do 1922 roku. Po śmierci J. Grzybowskiego kierownictwo Pracowni Paleontologicznej objął Jan Nowak, który kierował pracownią i od roku 1928 Gabinetem Geologicznym aż do wybuchu II wojny światowej.
W 1933 roku przy Zakładzie Geologii powstała pracownia do badań gruntów, nazwana w 1937 Stacją Doświadczalną do Badań Gruntowych przy Zakładzie Geologii UJ a zatwierdzona przez ówczesne Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W latach 1939–1945 Katedra Geologii została zamknięta, jej pomieszczenia zajęte zostały przez okupanta a wielu profesorów zostało zesłanych do obozu w Sachsenhausen.
Po wyzwoleniu Krakowa reaktywacją Zakładu Geologicznego zajęli się przedwojenni pracownicy: dr K. Konior, Andrzej Michalik, dr J. Burtan, dr S. Sokołowski i prof. Julian Tokarski. Pierwsze wykłady rozpoczęły się 1 marca 1945. W 1945 roku kierownictwo Zakładu objął prof. Antoni Gaweł, który pełnił tę funkcję do roku 1974.
W październiku 1951 nastąpiła likwidacja Zakładu Geologii, Mineralogii i Paleontologii UJ; został przyłączony do Akademii Górniczo-Hutniczej. Rozwiązaniu uległo również Koło Geologów Studentów UJ. Do 1958 roku nazwa późniejszego instytutu kilkakrotnie zmieniała się a kontrolę nad nią sprawowały różne katedry i instytucje. W 1958 roku utworzono Zakład Paleontologii przy Katedrze Geologii UJ a w 1972 powstał Instytut Nauk Geologicznych UJ. W 1974 roku funkcjonowała Katedra Mineralogii i Petrografii, której kierownikiem był doc. Czesław Harańczyk oraz Instytut Nauk Geologicznych UJ pod kierownictwem prof. Rafała Unruga. Od 1980 do 200 dyrektorem ING był prof. Andrzej Ślączka[1].
W 2000 roku dotychczasowy Zakład Geologii podzielił się na trzy odrębne Zakłady: Geodynamiki i Geologii Środowiskowej, Sedymentologii i Analizy Paleośrodowiska oraz Kartografii Geologicznej i Tektoniki[2][3]. Od roku 2021 zakłady te zostały zlikwidowane i zastąpione jednostkami wewnętrznymi: Laboratorium Mikroskopii Elektronowej Skaningowej i Mikroanalizy, Laboratorium Badań Mineralogicznych, Laboratorium Geochemii Nieorganicznej, Laboratorium Geochemii Organicznej oraz Centrum Informatyczno-Analitycznym.
Przypisy edytuj
- ↑ Prof. dr hab. Andrzej Ślączka. [dostęp 2023-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-28)].
- ↑ Ważniejsze daty z historii nauk geologicznych w UJ. Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2014-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-18)].
- ↑ Ważniejsze daty z historii nauk geologicznych w UJ po roku 1972. Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2014-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-02)].
Bibliografia edytuj
- Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).