Wikipedia

Ion Țiriac

rumuński biznesmen, tenisista i hokeista

Ion Ioan Țiriac (wym. [iˈon t͡siriˈak]; ur. 9 maja 1939 w Braszowie) – rumuński biznesmen i były tenisista oraz hokeista[4]. Jest również właścicielem turnieju Madrid Open[5][6][7] oraz honorowym obywatelem Braszowa[8].

Ion Țiriac
Ilustracja
Państwo

 Rumunia

Data i miejsce urodzenia

9 maja 1939
Braszów

Wzrost

185 cm

Gra

praworęczna

Status profesjonalny

1968 (od 1962 jako amator)

Zakończenie kariery

1979

Gra pojedyncza
Wygrane turnieje

2

Najwyżej w rankingu

55 (3 czerwca 1974)[1]

Australian Open

2R (I 1977)[2]

Roland Garros

QF (1968)

Wimbledon

4R (1967, 1972)[3]

US Open

3R (1973)

Gra podwójna
Wygrane turnieje

22

Najwyżej w rankingu

19 (9 kwietnia 1979)[1]

Australian Open

2R (I 1977)[2]

Roland Garros

W (1970)

Wimbledon

SF (1970)[3]

US Open

SF (1972)

Multimedia w Wikimedia Commons

17 grudnia 1971 wraz z Ilie Năstase został odznaczony orderem Ordinul Muncii I klasy[9].

W 2013 roku został wybrany do Międzynarodowej Tenisowej Galerii Sław[7][10][11][12].

Lata młodości edytuj

Ojciec Țiriaca zmarł, gdy Ion miał 9 lat[13]. W wieku 14 lat[14] przyszły tenisista pracował w fabryce[13]. Mieszkał na tej samej ulicy, co Günther Bosch, który jest trenerem tenisowym[13]. Țiriac jest absolwentem bukareszteńskiego AWF-u (rum. Academia Națională de Educație Fizică și Sport București)[15]. Jako junior został też mistrzem Rumunii w tenisie stołowym[16].

Kariera tenisowa edytuj

 
Țiriac w 1972

Țiriac pochodzi z Transylwanii. Prawdopodobnie dlatego jego przydomek to „Hrabia Drakula”[17]. Nosił też przydomek „Braszowski Niedźwiedź”[18]. Zanim został tenisistą, uprawiał hokej, gdyż mieszkał niedaleko hali[19]. Grał w klubie Ṣtiinṭa Bukareszt[20]. W hokejowej reprezentacji Rumunii zadebiutował w wieku 16 lat[19]. Był członkiem hokejowej kadry narodowej w latach 1958-1964[21]. Jako hokeista wystąpił na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1964[20][22][23] i mistrzostwach świata[20][21]. Niedługo później wybrał tenis jako swój główny sport. Z rodakiem Ilie Năstase wygrał French Open 1970 w deblu[24]. W finale pokonali amerykańską parę Arthur Ashe/Charlie Pasarell 6:2, 6:4, 6:3[25][26]. Był to już drugi finał wielkoszlemowy rumuńskiego debla. Cztery lata wcześniej, także w Roland Garros, para Năstase/Țiriac przegrała z amerykańskim deblem Clark Graebner/Dennis Ralston 3:6, 3:6, 0:6[26]. W grze mieszanej Rumun osiągnął dwa finały mistrzostw Francji – w 1967 roku, kiedy razem z Ann Haydon-Jones ulegli Billie Jean King i Owenowi Davidsonowi 3:6, 1:6 oraz w 1979 roku, gdy wspólnie z partnerującą mu Virginią Ruzici nie sprostali Wendy Turnbull i Bobowi Hewittowi, przegrywając wynikiem 3:6, 6:2, 3:6[26].

Kariera trenerska edytuj

Po zakończeniu kariery Țiriac trenował m.in. Gorana Ivaniševicia[27][28], Marata Safina[27][29], Dinarę Safiną[27] czy Virginia Ruzici[27]. W latach 1985-1994[20][27] był także trenerem Borisa Beckera, który pod jego okiem wygrał pięć turniejów wielkoszlemowych[30]. W 1998 został prezesem Rumuńskiego Komitetu Olimpijskiego[31][32]. Był nim do 2004 roku[32][33].

Finały turniejów wielkoszlemowych edytuj

Gra podwójna (1–1) edytuj

Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partner Przeciwnicy Wynik finału
Finalista 1. 1966 Paryż Ceglana   Ilie Năstase   Clark Graebner
  Dennis Ralston 		3:6, 3:6, 0:6
Zwycięzca 1. 1970 Paryż Ceglana   Ilie Năstase   Arthur Ashe
  Charlie Pasarell 		6:2, 6:4, 6:3

Gra mieszana (0–2) edytuj

Końcowy wynik Nr Data Turniej Nawierzchnia Partnerka Przeciwnicy Wynik finału
Finalista 1. 1967 Paryż Ceglana   Ann Haydon-Jones   Billie Jean King
  Owen Davidson 		3:6, 1:6
Finalista 2. 1979 Paryż Ceglana   Virginia Ruzici   Wendy Turnbull
  Bob Hewitt 		3:6, 6:2, 3:6

Kariera biznesowa edytuj

 
Rumuński znaczek pocztowy poświęcony Țiriacowi (2015)

Po zakończeniu kariery Țiriac został biznesmenem. W 1990 założył pierwszy prywatny bank w postkomunistycznej Rumunii, Banca Țiriac[34][35] (właśc. Banca Comercială Ion Tiriac SA[36]; od 2007 UniCredit Țiriac Bank). W 1994 założył firmę ubezpieczeniową Ion Țiriac Insurance[37], która w 2000 została włączona do grupy Allianz[38]. W 1997 założył własne linie lotnicze – „Ion Tiriac Air”[39][40]. Są to jedyne prywatne linie lotnicze w Rumunii[41]. W 1999 założył firmę leasingową Molesey Leasing Group SA, która w maju 2000 zmieniła nazwę na Tiriac Leasing SA[42]. Rumun jest także producentem kawioru[43] i właścicielem firmy Țiriac Auto obejmującej 65 biur sprzedaży samochodów na terenie Rumunii[44]. Posiada 15% udziałów w rumuńskim oddziale niemieckiej sieci supermarketów Metro[45].

 
Rumuński znaczek pocztowy poświęcony Țiriacowi (2015)

W 2005 był najbogatszym Rumunem[46]. W 2007 znalazł się na 840. miejscu listy najbogatszych ludzi świata magazynu „Forbes”[47] i został trzecim najbogatszym Rumunem[48], natomiast trzy lata później znalazł się na pierwszym miejscu rankingu 300 najbogatszych Rumunów[49] i 937. na liście „Forbesa”[50]. Jest najbogatszym nieaktywnym sportowcem na świecie[51][52][53]. Był koordynatorem budowy kompleksu sportowego w Bukareszcie, który został otwarty w 2012 roku i otrzymał jego imię[54].

Ion Țiriac posiada ogromną kolekcję samochodów (Tiriac Collection), publicznie dostępną w obiekcie na przedmieściach Bukaresztu[55][56][57]. Zajął 77. miejsce na opublikowanej w 2006 roku liście najwybitniejszych Rumunów[58][59].

Życie prywatne edytuj

Țiriac w latach 1963-1965 był żonaty z piłkarką ręczną Eriką Braedt[60]. Z dziennikarką Sophie Ayad ma dwoje dzieci – Karima i Ioanę[61]. Ma też syna Alexandra Iona z modelką Mikette von Issenberg[61][62]. Uważa, że jest ojcem 33 dzieci, mimo iż jego ojcostwo zostało oficjalnie potwierdzone jedynie w trzech przypadkach[63].

Upamiętnienie edytuj

W październiku 2015 wydano serię znaczków pocztowych upamiętniających Țiriaca[64][65].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Profil na stronie ATP. atpworldtour.com. [dostęp 2013-05-24]. (ang.).
  2. ↑ a b Results Archive – Ion Tiriac. australianopen.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  3. ↑ a b Players Archive – Ion Tiriac. wimbledon.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  4. ↑ #937 Ion Tiriac. [w:] The World's Billionaires [on-line]. forbes.com, 2010-10-03. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  5. ↑ Cristopher Clarey: Spain at Last Brings the World to Its Clay. nytimes.com, 2009-05-09. [dostęp 2015-02-20]. (ang.).
  6. ↑ Stephen Kelly: Madrid Masters goes bling. tennisworldusa.org, 2011-04-08. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  7. ↑ a b Andrei Militaru: Ion Ţiriac, printre cei mai buni tenismeni ai lumii. Lista românilor din Hall of Fame-ul mondial. adevalur.ro, 2013-02-01. [dostęp 2013-08-18]. (rum.).
  8. ↑ Cetăţeni de onoare ai municipiului Braşov 1992 – 2015. brasovcity.ro. s. 7. [dostęp 2015-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-23)]. (rum.).
  9. ↑ Decretul nr. 466/1971 privind conferirea Ordinului Muncii clasa I maeştrilor emeriţi ai sportului Ilie Năstase şi Ion Ţiriac. lege5.ro, 1971-12-24. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-06)]. (rum.).
  10. ↑ Hingis elected to International Tennis Hall of Fame. itftennis.com, 2013-03-04. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  11. ↑ Serban Georgescu: Ion Tiriac in the International Tennis Hall of Fame. nineoclock.ro, 2013-03-05. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  12. ↑ Drysdale, Pasarell, Tiriac inducted into Hall of Fame. atpworldtour.com, 2013-07-13. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  13. ↑ a b c Manager feiert 70. Geburtstag: Ion Tiriac: Beckers Geldbeschaffer. rp-online.de, 2009-05-09. [dostęp 2013-08-17]. (niem.).
  14. ↑ Ţiriac, în presa spaniolă: "Duc o viaţă de vagabond, de Ţigan". adevarul.ro, 2011-03-09. [dostęp 2013-08-18]. (rum.).
  15. ↑ TRECUT, PREZENT ȘI VIITOR. [w:] PREZENTAREA FACULTĂŢII [on-line]. unefs.ro. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  16. ↑ Chuligan na korcie, "król życia" w Rumunii. To nie Jordan jest najbogatszym eks-sportowcem. tvn24.pl, 2015-09-24. [dostęp 2016-07-04]. (pol.).
  17. ↑ Scoop Malinowski: Biofile with Ion Tiriac. thebiofile.com, 2010-05-13. [dostęp 2013-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-04)]. (ang.).
  18. ↑ Stone 1985 ↓, s. 40.
  19. ↑ a b Stone 1985 ↓, s. 42.
  20. ↑ a b c d Ion Tiriac. credit-suisse.com. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (ang.).
  21. ↑ a b Larisa Ionescu: Istoria de succes a lui Ion Tiriac, povestita de el insusi. 9am.ro, 2007-04-23. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  22. ↑ Ion Ţiriac. Sports-Reference.com. [dostęp 2013-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-05)]. (ang.).
  23. ↑ Ion Tiriac – Sporting Career. credit-suisse.com, 2012-11. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (ang.).
  24. ↑ Past Winners 1891 – 2013. [w:] History [on-line]. rolandgarros.com, czerwiec 2013. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  25. ↑ Alexandru Catalan: Ţiriac şi Năstase, premiaţi cu câte 100 de dolari pentru câştigarea Roland Garros în 1970. forbes.ro, 2013-04-09. [dostęp 2013-08-09]. (rum.).
  26. ↑ a b c Tiriac, Ion. grandslamhistory.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang. • ros.).
  27. ↑ a b c d e About us – Who is Ion Tiriac. tiriacholdings.ro. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  28. ↑ Marina Constantinoiu: Capitalistul socialist: Ion Tiriac. jurnalul.ro, 2004-07-26. [dostęp 2013-08-18]. (rum.).
  29. ↑ S.L. Price: Marat Safin will be missed when he retires from tennis. sportsillustrated.cnn.com, 2009-09-02. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  30. ↑ Irina Popescu: Romania's famous tennis player Ion Tiriac included in the International Tennis Hall of Fame. romania-insider.com, 2013-07-15. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-18)]. (ang.).
  31. ↑ 59-летний Ион Цириак был вчера избран президентом Олимпийского комитета Румынии. sport-express.ru, 1998-05-12. [dostęp 2013-08-02]. (ros.).
  32. ↑ a b Fosti Presedinti. cosr.ro. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  33. ↑ About us – Awards and honors. tiriacholdings.ro. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  34. ↑ Mallows 2008 ↓, s. 106.
  35. ↑ Ион Тириак. peoples.ru. [dostęp 2013-08-02]. (ros.).
  36. ↑ Thompson 2013 ↓, s. 527.
  37. ↑ Cum am inceput. [w:] Despre Allianz-Tiriac [on-line]. allianztiriac.ro. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-01)]. (rum.).
  38. ↑ Allianz Romania. allianz.com. [dostęp 2013-11-03]. (ang.).
  39. ↑ About us – Tiriac Air. tiriacair.ro. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-10)]. (ang. • rum.).
  40. ↑ Ion Tiriac Air. aviation-safety.net. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  41. ↑ Company. tiriacair.ro. [dostęp 2013-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-09)]. (ang. • rum.).
  42. ↑ History/Istoric. tiriacleasing.ro. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (ang. • rum.).
  43. ↑ Andrzej Rybak: Montagsporträt: Ion Tiriac – König der Karpaten. ftd.de, 2007-01-07. [dostęp 2013-11-03]. (niem.).
  44. ↑ Despre companie. tiriacauto.ro. [dostęp 2013-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-25)]. (rum.).
  45. ↑ Metro Cash&Carry România S.R.L. zf.ro, 2012-09-04. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  46. ↑ Бывший теннисист Ион Цириак – самый богатый человек Румынии. sport-express.ru, 2005-11-16. [dostęp 2013-08-02]. (ros.).
  47. ↑ #840 Ion Tiriac. forbes.com, 2007-10-07. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  48. ↑ Liviu Iancu: Patriciu, Becali şi Ţiriac, pe primele locuri în Top 300 Capital. mediafax.ro, 2007-11-27. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  49. ↑ TOP 300 Capital declares Ion Tiriac the richest man in Romania followed by businessmen Dinu Patriciu and Ioan Niculae. HotNews.ro, 2010-10-18. [dostęp 2013-08-09]. (ang.).
  50. ↑ Ion Tiriac. forbes.com. [dostęp 2013-08-02]. (ang.).
  51. ↑ Ion Tiriac, cel mai bogat fost sportiv din lume – Averea sa, de doua ori mai mare decat a lui Michael Jordan. hotnews.ro, 2014-12-10. [dostęp 2015-02-17]. (rum.).
  52. ↑ Andrei Mazurchievici: Ion Ţiriac, cel mai bogat fost sportiv din lume. Averea sa, de două ori mai mare decât a lui Michael Jordan. mediafax.ro, 2014-12-10. [dostęp 2015-02-17]. (rum.).
  53. ↑ Former Romanian tennis player Ion Tiriac, richest former athlete in the world. romania-insider.com, 2014-12-11. [dostęp 2015-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (ang.).
  54. ↑ Complexul Sportiv Ion Tiriac, un vis devenit realitate. complexsportiv.ro. [dostęp 2015-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-08)]. (rum.).
  55. ↑ Kolekcja aut Iona Tiriaca. „Auto Świat”. 37/2017 (1138), s. 46-49, 2017-09-11. ISSN 1234-0294. (pol.). 
  56. ↑ Tiriac Collection. tiriacimobiliare.ro. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)]. (rum.).
  57. ↑ Romanian investor Ion Tiriac’s rare car collection re-opens after expansion: more cars on display, including a LaFerrari. romania-insider.com, 2015-04-30. [dostęp 2018-02-14]. (ang.).
  58. ↑ TOP 100. mariromani.ro. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-29)]. (rum.).
  59. ↑ Domnitorii domina topul celor mai mari 10 romani. hotnews.ro, 2006-07-08. [dostęp 2019-05-28]. (rum.).
  60. ↑ Sergiu Nicolaescu: "Da, am cunoscut-o pe Erika". libertatea.ro, 2009-02-28. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  61. ↑ a b Ce fac copiii lui Ţiriac? Ioana scrie la ziarul şcolii, iar Karim agaţă fete pe Internet. libertatea.ro, 2009-12-13. [dostęp 2013-11-03]. (rum.).
  62. ↑ Maureen Dowd: AT WIMBLEDON WITH: Ion Tiriac; Tennis's Grandest Bad Boy. nytimes.com, 1993-06-24. [dostęp 2013-11-03]. (ang.).
  63. ↑ Ion Ţiriac, dezvăluire şoc: "Am 33 de copii". Ce face cu averea. realitatea.net, 2014-05-23. [dostęp 2014-08-21]. (rum.).
  64. ↑ Romfilatelia dedică o serie de timbre lui Ion Țiriac. amosnews.ro, 2015-10-14. [dostęp 2016-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-06)]. (rum.).
  65. ↑ Emisiune filatelică dedicată tensimenului braşovean Ion Ţiriac. bzb.ro, 2015-10-15. [dostęp 2016-07-04]. (rum.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Literatura dodatkowa edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ion_Țiriac&oldid=73175537”