Isophysis tasmanica

*Isophysis tasmanica*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	Isophysis
Gatunek	Isophysis tasmanica
	Nazwa systematyczna
	Isophysis tasmanica (Hook.) T.Moore; Proc. Linn. Soc. London 2: 212 (1853)
Synonimy
	Hewardia tasmanica Hook.;
	Hewardia tasmanica Hook.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Isophysis tasmanica (Hook.) T.Moore – gatunek reliktowej rośliny z monotypowego rodzaju Isophysis T.Moore, należącego do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), występujący paleoendemicznie w klimacie górskim na Tasmanii^[4], gdzie zasiedla stare skały o wysokiej zawartości krzemionki^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Małe, wieloletnie, wiecznie zielone^[4] rośliny zielne o wysokości 10–35 cm^[6].
Pęd: Podziemne płożące kłącze^[7]. Pęd kwiatostanowy dłuższy od liści^[6].
Liście: Liście odziomkowe płaskie, o długości 5–20 cm i szerokości 3–4 mm, gładkie^[6], łykowate, o zgrubiałych i szklistych brzegach^[4]. Liście łodygowe o długości 4–8 cm^[6].
Kwiaty: Kwiatostan zredukowany do pojedynczego kwiatu, wspartego dwiema wąskimi, niemal trójkątnymi podsadkami, o długości 2,5-3,5 cm i szerokości 5-7 mm. Okwiat promienisty. Listki okwiatu wolne, ciemnobrązowe^[6], ciemnoczerwone lub żółte^[4], lancetowate, odgięte^[4], długości 2–4 cm i szerokości 2,5–4 mm^[6]. Pręciki trzy, wolne. Nitki pręcików o długości 4–5 mm. Główki pręcików o długości 4–5 mm. Słupek górny. Zalążnia stożkowata, o długości 4–5 mm. Szyjka słupka o długości 4–5 mm^[6], rozwidlona wierzchołkowo na trzy odgięte znamiona^[4].
Owoce: Lśniące torebki o długości ok. 1,2 cm. Nasiona brązowe, kanciaste, o długości 2 mm^[6].

Systematyka edytuj

Rodzaj z monotypowej podrodziny Isophysidoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)^[8]. Stanowi prymitywny klad siostrzany dla pozostałych członków rodziny kosaćcowatych^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-21] (ang.).
↑ ^a ^b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f P. Goldblatt: Iridaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 318. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
↑ ^a ^b Gregory J. Jordan, Peter A. Harrison, James R. P. Worth, Grant J. Williamson i inni. Palaeoendemic plants provide evidence for persistence of open, well-watered vegetation since the Cretaceous. „Global Ecology and Biogeography”. 25 (2), s. 127–140, 2015-11-10. Wiley. DOI: 10.1111/geb.12389. ISSN 1466-822X. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h D. Geerinck. Revision of Australian Iridaceae. „Bulletin du Jardin botanique national de Belgique”. 44 (1/2), s. 29, 1974-06-30. JSTOR. DOI: 10.2307/3667426. ISSN 0303-9153. (ang.).
↑ James Byng: The flowering plants handbook: a practical guide to families and genera of the world. Plant Gateway Ltd, 2014. ISBN 978-0-9929993-1-5. OCLC 906809481. (ang.).
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-21] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).

[kub-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f P. Goldblatt: Iridaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 318. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).

[pal-5] Gregory J. Jordan, Peter A. Harrison, James R. P. Worth, Grant J. Williamson i inni. Palaeoendemic plants provide evidence for persistence of open, well-watered vegetation since the Cretaceous. „Global Ecology and Biogeography”. 25 (2), s. 127–140, 2015-11-10. Wiley. DOI: 10.1111/geb.12389. ISSN 1466-822X. (ang.).

[rev-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h D. Geerinck. Revision of Australian Iridaceae. „Bulletin du Jardin botanique national de Belgique”. 44 (1/2), s. 29, 1974-06-30. JSTOR. DOI: 10.2307/3667426. ISSN 0303-9153. (ang.).

[kl-7] James Byng: The flowering plants handbook: a practical guide to families and genera of the world. Plant Gateway Ltd, 2014. ISBN 978-0-9929993-1-5. OCLC 906809481. (ang.).

[grin-8] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]