Istota bezimienna

struktura mózgowia

Istota bezimienna (istota nieokreślona, łac. substantia innominata, SI) – struktura mózgowia zbudowana częściowo z istoty szarej, częściowo z istoty białej, rozpościerająca się równolegle do dolnej powierzchni jądra soczewkowatego między włóknami pętli konarowej. Sięga do przodu po istotę dziurkowaną przednią, do tyłu ponad ciało migdałowate, do przyśrodka po pole przedwzrokowe i podwzgórze. Przyśrodkowo i do przodu łączy się z jądrem łożyskowym prążka krańcowego (BST), do tyłu i bocznie z ciałem migdałowatym.

Definicja edytuj

W piśmiennictwie spotyka się dwa rozumienia istoty bezimiennej: według jednej definicji, jest to obszar mózgowia zawierający zarówno substancję szarą jak i substancję białą[1], podczas gdy inni zawężają to pojęcie do skupisk istoty szarej[2]. Wiąże się z tym kolejna kontrowersja, polegająca na tym, że część autorów wyznających drugie stanowisko utożsamia istotę bezimienną z jądrem podstawnym Meynerta, które w istocie stanowi większą część istoty beizmiennej[3].

Budowa edytuj

Istota bezimienna może być podzielona na dwie części:

  • grzbietową (SId)
  • brzuszną (SIv)

W istocie bezimiennej znajdują się duże neurony wielobiegunowe i wrzecionowate, których największe skupisko tworzy jądro podstawne Meynerta (NBM). U naczelnych neurony te tworzą część kompleksu określanego jako system wielokomórkowy podstawnej części przodomózgowia (ang. basal forebrain magnocellular complex)[4].

Patologia edytuj

Zmiany w istocie bezimiennej wiązano dawniej z patogenezą schizofrenii[5]. Z czasem, uwaga neurologów skupiła się na powiązaniach między zmianami zanikowymi istoty bezimiennej i jądra Meinerta a chorobą Alzheimera[6][7] i innymi postaciami otępienia[8].

Nazwa edytuj

Wprowadzenie terminu istoty bezimiennej przypisywano Theodorowi Meynertowi lub Karlowi Bogislausowi Reichertowi. Jednak Auguste Forel (1877), Friedrich Burdach i sam Meynert (1871) przy opisie tej struktury cytowali "die ungenannte Marksubstanz" Johanna Christiana Reila (1809)[9], natomiast przypisujący opis Reichertowi Nello Beccari (1911) i Giuseppe Sterzi (1915) nie podali na to twierdzenie źródeł[10].

Przypisy edytuj

  1. Np. Nauta i Feirtag, 1986, s. 243 Cytat za: Anthoney, 1994
  2. Mp. Carpernter i Sutin, 1983 s. 560. Cytat za: Anthoney, 1994
  3. Np. Afifi i Bergman, 1986 s. 587. Cytat za: Anthoney, 1994; Stephen J. DeArmond, Madeline M. Fusco, Maynard M. Dewey: Structure of the human brain: a photographic atlas. New York: Oxford University Press, 1989, s. 136. ISBN 0-19-504357-X.
  4. Rudolf Nieuwenhuys, Jan Voogd, Christiaan Van Huijzen, Chr van Huijzen: The Human Central Nervous System. Springer, s. 460-463. ISBN 3-540-34684-8.
  5. Heimer L. Basal forebrain in the context of schizophrenia. „Brain research. Brain research reviews”. 2-3 (31), s. 205–35, marzec 2000. PMID: 10719150. 
  6. Whitehouse PJ, Price DL, Struble RG, Clark AW, Coyle JT, Delon MR. Alzheimer's disease and senile dementia: loss of neurons in the basal forebrain. „Science”. 4537 (215), s. 1237–9, marzec 1982. DOI: 10.1126/science.7058341. PMID: 7058341. 
  7. Rossor MN, Svendsen C, Hunt SP, Mountjoy CQ, Roth M, Iversen LL. The substantia innominata in Alzheimer's disease: an histochemical and biochemical study of cholinergic marker enzymes. „Neuroscience letters”. 2 (28), s. 217–22, luty 1982. PMID: 7070710. 
  8. Hanyu H, Asano T, Sakurai H, Tanaka Y, Takasaki M, Abe K. MR analysis of the substantia innominata in normal aging, Alzheimer disease, and other types of dementia. „AJNR. American journal of neuroradiology”. 1 (23), s. 27–32, styczeń 2002. PMID: 11827872.  PDF
  9. Reil JC: Untersuchungen über den Bau des grossen Gehirn im Menschen. Arch Physiol (Halle) 1809; 9:136–208
  10. P. J. Vinken, G. W. Bruyn: Handbook of Clinical Neurology. North-Holland Pub. Co., 1968

Bibliografia edytuj

  • Olgierd Narkiewicz, Józef Markowski, Wiesław Łasiński, Michał Reicher: Układ nerwowy ośrodkowy. Warszawa: Państ. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1981, s. 381-382. ISBN 83-200-0368-7.
  • Heimer L. A new anatomical framework for neuropsychiatric disorders and drug abuse. „The American journal of psychiatry”. 10 (160), s. 1726–39, październik 2003. PMID: 14514480. 
  • Terence R. Anthoney: Neuroanatomy and the neurologic exam: a thesaurus of synonyms, similar-sounding non-synonyms, and terms of variable meaning. Boca Raton: CRC Press, 1994, s. 520. ISBN 0-8493-8631-4.