Iwan Piddubny

Iwan Maksymowycz Piddubny, ukr. Іван Максимович Піддубний (ur. 6 października^?/18 października 1871 w Kraseniwce, zm. 8 sierpnia 1949 w Jejsku) – wywodzący się z kozaków zaporoskich zapaśnik i wrestler z Imperium Rosyjskiego. Przeważnie występował w cyrkach. W ciągu swojej ponad czterdziestoletniej kariery stał się w Rosji kultową postacią; został odznaczony różnymi radzieckimi wyróżnieniami oraz czterokrotnie zdobył puchar świata w zapasach. W roku 2014 nakręcono o nim film dokumentalny Żelazny Iwan, z Michaiłem Porieczenkowem w roli tytułowej.

Iwan Piddubny

Iwan Piddubny na karcie kolekcjonerskiej z 1909
Imię i nazwisko	Iwan Maksymowycz Piddubny
Data i miejsce urodzenia	18 października 1871 Kraseniwka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	8 sierpnia 1949 Jejsk, Związek Radziecki
Przyczyna śmierci	zawał mięśnia sercowego
Kariera profesjonalnego wrestlera
Pseudonimy ringowe	Ivan the Terrible
Wzrost	183 cm
Masa ciała	118 kg
Debiut	1896
Emerytura	1941
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 18 października 1871 we wsi Kraseniwce w guberni połtawskiej w Imperium Rosyjskim (tereny dzisiejszej Ukrainy). Jego rodzina wywodziła się z kozaków zaporoskich i była uboga. Jak twierdził sam Piddubny, wysoki wzrost oraz wyjątkowe siła fizyczna i wytrzymałość były normą w jego rodzinie, a jedyną znaną mu osobą silniejszą od niego miał być jego ojciec, Maksym Iwanowycz Piddubny. Jako dziecko Iwan śpiewał w chórze kościelnym i pomagał rodzicom w codziennych pracach fizycznych, jak przenoszenie stogów siana i oranie ziemi. W wieku 12 lat pracował jako najemny pracownik farmy.

Francuski plakat z Iwanem Piddubnym z 1909

Iwan Piddubny w stroju zapaśniczym

W wieku 17 lat opuścił swoją rodzinną wioskę w poszukiwaniu lepszego życia. W latach od 1893 do 1896 pracował jako tragarz portowy w Sewastopolu i Teodozji, a od 1896 do 1897 był komiwojażerem w firmie Livas. W wolnym czasie chętnie uczęszczał na przedstawienia cyrku Beskaraweni, który znajdował się w Teodozji. Pewnego dnia poprosił o pozwolenie na wzięcie udziału w organizowanych przez cyrk zapasach. W 1896 w cyrku tym pokonał słynnych wówczas zapaśników, Luricha, Borodanowa, Razumowa i Pappiego. Jest to uznawane za początek jego kariery. Od 1897 występował w cyrkach jako siłacz, uprawiając pokazowo podnoszenie ciężarów oraz wrestling. Ważył wówczas 130 kilogramów i był wegetarianinem. Podróżował i występował w Rosji i za granicą; odwiedził 50 miast w czternastu państwach. Przez kilka lat występował w cyrku Truzzi w Odessie.

W 1903 brał udział w turnieju o mistrzostwo świata w Paryżu i przegrał tylko z Raulem Bouchetem, który miał oszukiwać, smarując swoje ciało przed walką śliskim olejkiem. Po ujawnieniu tego Bouchet miał próbować przekupić, a nawet otruć, okaleczyć lub zabić Piddubnego. W 1904, gdy organizatorzy zrozumieli, że Piddubny nigdy się nie podda, zmniejszyli główną nagrodę pieniężną w turnieju o 1/3. Piddubny pokonał byłego mistrza Paula Ponsa, a następnie w finale Raula Boucheta. Zaraz po wygranej domagał się pieniędzy do ręki i powiedział Nie pójdę na zaplecze, bo mnie tam zabiją. Wielokrotnie wygrywał Puchar Świata w zapasach w stylu klasycznym, między innymi w Paryżu w 1905, 1906, 1907 i 1908.

W 1910 postanowił zawiesić swoją karierę i wrócić do rodzinnej wsi. Ożenił się, kupił kilka akrów ziemi i zbudował dom oraz parę młynów. Jego przedsiębiorstwo zbankrutowało, w związku z czym w 1913 wrócił do kariery wrestlerskiej.

W maju 1915 pokonał mistrza Aleksandra Garkawienkę (zwanego Czarną Maską), a dwa dni później w Jekaterynosławiu innego mistrza, Iwana Zaikina.

W czasie wojny domowej w Rosji pracował w cyrkach w Żytomierzu i Kerczu. Uniknął wielu prób zabójstwa z rąk anarchistów. W 1920 został aresztowany przez radziecką policję polityczną Czeka i skazany na rozstrzelanie, ale ostatecznie go wypuszczono.

W 1922 dołączył do Cyrku Moskiewskiego. Podróżował z nim po Europie i Stanach Zjednoczonych. Od 1923 do 1924 pracował w Rosyjskim Cyrku Państwowym, a następnie przez trzy lata podróżował po Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Posługiwał się tam pseudonimem ringowym Ivan the Terrible, co jest przetłumaczonym na język angielski imieniem cara Iwana IV Groźnego. Był też nazywany mistrzem mistrzów i rosyjskim Herkulesem.

23 lutego 1926 telegrafy na całym świecie przekazały informację, że w Nowym Jorku Iwan Piddubny pokonał najlepszych zapaśników Nowego Świata i został mistrzem Ameryki. Do tego czasu sześciokrotnie zdobył mistrzostwo świata. W 1927, w wieku 56 lat, w Archangielsku pokonał znanego wówczas atletę z Wołogdy, Michaiła Kulikowa.

W listopadzie 1939 został odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy, za wyjątkowe osiągnięcia w rozwoju radzieckiego sportu, oraz tytułem Zasłużonego Artysty RFSRR.

Przeszedł na emeryturę w 1941, w wieku siedemdziesięciu lat. W czasie II wojny światowej przebywał w okupowanym przez III Rzeszę mieście Jejsk, gdzie pracował jako ochroniarz w klubie bilardowym. Odmówił wtedy przeprowadzenia się do Niemiec w celu szkolenia tamtejszych sportowców, mówiąc, że jest rosyjskim zapaśnikiem i takim pozostanie. Ostatnie lata życia spędził w skrajnej biedzie. Żeby nie głodować, sprzedał swoje nagrody.

W 1945 został uhonorowany tytułem Zasłużonego Mistrza Sportu ZSRR.

Zmarł na zawał mięśnia sercowego. Został pochowany w jejskim parku, później nazwanym jego imieniem. Został w nim ustawiony pomnik Piddubnego. W pobliżu znajduje się też muzeum jego pamięci i szkoła sportowa jego imienia. Na jego grobie umieszczono napis Tu leży rosyjski bohater.

Radzieckie ordery i odznaczenia

• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1939)
• Zasłużony Artysta Federacji Rosyjskiej (1939)
• Zasłużony Mistrz Sportu ZSRR (1945)