Ixobrychus
Ixobrychus – rodzaj ptaków z podrodziny bąków (Botaurinae) w obrębie rodziny czaplowatych (Ardeidae).
| Ixobrychus[1] | |||
| Billberg, 1828[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – bączek żółtawy (I. sinensis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Ixobrychus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Ardea minuta Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie z wyjątkiem obszarów antarktycznych[10].
Morfologia edytuj
Długość ciała 25–66 cm, rozpiętość skrzydeł 40–80 cm; masa ciała 59–420 g[10].
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Ixobrychus: gr. ιξιας ixias „roślina trzcinopodobna” (por. ιξος ixos „jemioła”); βρυχομαι brukhomai „ryczeć” (por. βρυχω brukhō „zgrzytanie zębami”)[11].
- Ardetta: nowołac. ardetta „czapelka”, od zdrobnienia łac. ardea „czapla”[12]. Gatunek typowy: Ardea minuta Linnaeus, 1758.
- Erodiscus: gr. ερωδιος erōdios „czapla”; gr. przyrostek zdrabniający -ισκος -iskos[13]. Gatunek typowy: Ardea minuta Linnaeus, 1758.
- Ardeiralla: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Ardea Linnaeus, 1758 (czapla) oraz Rallus Linnaeus, 1758 (wodnik)[14]. Gatunek typowy: Ardea sturmii Wagler, 1827.
- Nannocnus: gr. ναννος nannos „karzeł”; οκνος oknos „czapla”[15]. Gatunek typowy: Ardetta eurhythma Swinhoe, 1873.
- Dupetor: gr. δουπητωρ doupētōr, δουπητορος doupētoros „dudniący”, od δουπεω doupeō „wydawać głuchy odgłos”[16]. Nowa nazwa dla Ardeiralla Bonaparte, 1855 ze względu na puryzm.
- Erythrophoyx: gr. ερυθρος eruthros „czerwony”; φωυξ phōux „czapla”[17]. Gatunek typowy: Ardeiralla woodfordi Ogilvie-Grant, 1888[a].
- Xanthocnus: gr. ξανθος xanthos „żółty”; οκνος oknos „czapla”[18]. Gatunek typowy: Ardea flavicollis Latham, 1790.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[19]:
- Ixobrychus sturmii (Wagler, 1827) – bączek ciemny
- Ixobrychus minutus (Linnaeus, 1766) – bączek zwyczajny
- Ixobrychus novaezelandiae (Purdie, 1871) – bączek nowozelandzki – takson wymarły przed 1900 r.[20]
- Ixobrychus sinensis (J.F. Gmelin, 1789) – bączek żółtawy
- Ixobrychus flavicollis (Latham, 1790) – bączek czarny
- Ixobrychus eurhythmus (Swinhoe, 1873) – bączek amurski
- Ixobrychus cinnamomeus (J.F. Gmelin, 1789) – bączek cynamonowy
Uwagi edytuj
- ↑ Podgatunek I. flavicollis.
Przypisy edytuj
- ↑ Ixobrychus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ G.J. Billberg: Synopsis faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. 166. (łac.).
- ↑ Appendix to a list of the genera of birds. W: G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2. London: R. and J.E. Taylor, 1842, s. 13. (ang.).
- ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 410. (niem.).
- ↑ Ch.L. Bonaparte. Additions et Corrections aux Tableaux paralléliques de l’Ordre des Hérons et des Pélagiens ou Gavies, et à la partie correspondante, déjà publiée, du Conspectus Avium. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 43, s. 992, 1855. (fr.).
- ↑ L.H. Stejneger. Review of Japanese Birds: V. Ibises, Storks, and Herons (with Plate X). „Proceedings of the United States National Museum”. 10, s. 291, 1887. (ang.).
- ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 308. (niem.).
- ↑ Sharpe 1894 ↓, s. xxxviii.
- ↑ Sharpe 1894 ↓, s. xxxvii.
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Herons, Egrets, and Bitterns (Ardeidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.ardeid1.01. [dostęp 2020-05-24]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ixobrychus [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ardetta [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Erodiscus [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ardeiralla [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nannocnus [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dupetor [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Erythrophoyx [dostęp 2023-04-20].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Xanthocnus [dostęp 2023-04-20].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Botaurinae Reichenbach, 1850 - bąki (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-20].
- ↑ BirdLife International, Ixobrychus novaezelandiae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-1 [dostęp 2020-05-24] (ang.).
Bibliografia edytuj
- R.B. Sharpe. New genera of Ardeidæ. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 3 (17), s. xxxvii–xxxviii, 1894. (ang.).
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).