János Kis

węgierski filozof i politolog

János Kis (ur. 17 września 1943 w Budapeszcie) – węgierski filozof, socjolog, politolog, nauczyciel akademicki i polityk, działacz opozycji antykomunistycznej, współzałożyciel i były przewodniczący Związku Wolnych Demokratów.

János Kis
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 września 1943
Budapeszt

Zawód, zajęcie

filozof, socjolog, politolog, nauczyciel akademicki, polityk

Alma Mater

Uniwersytet Loránda Eötvösa

Życiorys edytuj

W 1967 ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie Loránda Eötvösa w Budapeszcie. Podjął pracę w instytucie filozofii Węgierskiej Akademii Nauk, jednak w 1973 został z niego zwolniony za krytykę marksizmu-leninizmu. Od tego czasu związany z opozycją, był m.in. pomysłodawcą powstania tzw. sieci wolnych inicjatyw, która skupiała słabo rozwinięte w Węgierskiej Republice Ludowej siły opozycyjne wobec systemu komunistycznego[1]. W grudniu 1981 był jednym z założycieli nielegalnego pisma „Beszélő”, został jego redaktorem naczelnym. W 1988 znalazł się wśród założycieli Związku Wolnych Demokratów (SzDSz). W latach 1988–1989 pracował jako profesor wizytujący w The New School for Social Research w Nowym Jorku.

W lutym 1990 został wybrany na przewodniczącego SzDSz, funkcję tę sprawował do listopada 1991, gdy wycofał się z bieżącej polityki i powrócił do pracy w Węgierskiej Akademii Nauk. W 1992 został profesorem Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie, a w 1996 profesorem wizytującym na Uniwersytecie Nowojorskim.

Jest autorem licznych publikacji z dziedziny socjologii, filozofii i nauk politycznych, a także tłumaczem (m.in. Jean-Jacques’a Rousseau, Voltaire’a i Immanuela Kanta). Jako publicysta zabierał publicznie głos w kontrowersyjnych kwestiach, m.in. wojny w Iraku[2].

Publikacje edytuj

  • Towards an East European Marxism (współautor György Bence, pod pseudonimem „Marc Rakovski”), Allison and Busby, Londyn 1978.
  • A szovjet típusú társadalom marxista szemmel (współautor György Bence, pod pseudonimem „Marc Rakovski”)), Magyar Füzetek Könyvei, Paryż 1983.
  • Vannak-e emberi jogaink?, AB Független Kiadó, Budapeszt 1985.
  • L’Égale Dignité: essai sur les fondements des droits de l’homme, Seuil, Paryż 1989.
  • Politics in Hungary. For a Democratic Alternative, Atlantic Research and Publications, Nowy Jork 1989.
  • Węgry 1956–57. Czas odbudowy systemu, NOWA, Warszawa 1989.
  • Az állam semlegessége), Atlantisz, Budapeszt 1997.
  • A politika mint erkölcsi probléma, Irodalom Kft, Budapeszt 2004.

Przypisy edytuj

  1. Jerzy Kochanowski, Węgry, Trio, Warszawa 1997, s. 180.
  2. János Kis, Adam Michnik: Irak i my po pięciu latach. wyborcza.pl, 24 czerwca 2008. [dostęp 2020-02-02].

Bibliografia edytuj