Wikipedia

Józef Rolski (nauczyciel)

Oficer Wojska Polskiego, pedagog

Józef Rolski (ur. 28 stycznia 1883 w Słobódce Bołszowieckiej, zm. 25 listopada 1967 w Sanoku) – polski nauczyciel, żołnierz Legionów Polskich, polityk.

Józef Rolski
Ilustracja
Józef Rolski (lata 30.)
Data i miejsce urodzenia

28 stycznia 1883
Słobódka Bołszowiecka

Data i miejsce śmierci

25 listopada 1967
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Małżeństwo

Antonina

Dzieci

Eustachy, Irena

Krewni i powinowaci

Izydora Hermanowska

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Józef Rolski
sierżant
Data i miejsce urodzenia

28 stycznia 1883
Słobódka Bołszowiecka

Data śmierci

25 listopada 1967

Przebieg służby
Lata służby

1914–1918

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier,
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

85 Pułk Piechoty Austro-Węgier,
1 Pułk Piechoty,
5 Pułk Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

podpis
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej
Odznaka „Za wierną służbę”
Grobowiec rodziny Rolskich w Sanoku

Życiorys edytuj

Urodził się 19[1] lub 28 stycznia 1883 w Słobódce Bołszowieckiej[2]. Był synem Michała i Honoraty z domu Hil[1]. Kształcił się w C. K. I Gimnazjum w Stanisławowie, gdzie w 1902 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[2]. Ukończył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego w 1907. Został nauczycielem matematyki i fizyki, a także uzyskał kwalifikację nauczania gimnastyki i instruktażu obrony przeciwgazowej. Został powołany do służby wojskowej w c. i k. armii w szeregach 85 pułku piechoty. Był zatrudniony jako nauczyciel w gimnazjach w Brodach, Złoczowie, Trembowli i Sanoku. W tym mieście był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1912)[3] oraz od 1913 Związku Strzeleckiego. 23 marca 1912 został wybrany członkiem wydziału koła Towarzystwa Szkoły Ludowej w Sanoku[4]. Jako delegat sanockiego koła TSL 3 marca 1914 założył czytelnię w Jaćmierzu[5]. Został działaczem ruchu ludowego w Sanoku[6]. Od 1910 do 1911 był nauczycielem języka polskiego w C. K Gimnazjum w Trembowli[7], skąd 27 stycznia 1912 został przeniesiony do C. K. Gimnazjum Męskiego w Sanoku[8], gdzie do 18 lipca 1913 był zastępcą nauczyciela, wykładając matematykę[9][10]. 9 maja 1913 został członkiem komitetu powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego w Sanoku[11]. W 1914 został zatrudniony na stanowisku buchalter w Towarzystwie Asekuracyjnym we Lwowie.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich 4 sierpnia 1914. Służył w szeregach 4 kompanii (dowódca Władysław Dragat) I batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. Walczył w bitwie pod Laskami. Po rekonwalescencji spowodowanej chorobą służył w 1915 w 8 kompanii (dowódca Henryk Krok-Paszkowski) II batalionu oraz w prowianturze 5 pułku piechoty w składzie I Brygady. Na początku 1916 ponownie przebywał na leczeniu. Następnie objął funkcję kierownika ewidencji w 1 kompanii uzupełnień Legionów Polskich w Kozienicach i Dęblinie, później był kierownikiem biura werbunkowego w Zaklikowie. W Legionach służył w stopniu sierżanta. Został superarbitrowany ze służby 17 lipca 1917, zatwierdzony 26 września 1917.

Podczas pracy na stanowisku nauczyciela w Schodnicy i Borysławiu był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej od listopada 1918 do czerwca 1919. W II Rzeczypospolitej pracował jako nauczyciel w Gimnazjum Państwowym w Stanisławowie, skąd z dniem 22 stycznia 1931 został przeniesiony do Państwowego Gimnazjum Męskiego w Sanoku, gdzie wykładał matematykę, fizykę i chemię, był opiekunem Bratniej Pomocy Uczniów[12][13][14][15][16][17][18][19][20]. Wśród uczniów sanockiego gimnazjum zyskał przydomek „Klapik”[21]. Ponadto od 1931 był nauczycielem matematyki w Prywatnym Polskim Gimnazjum Żeńskim im. Emilii Plater w Sanoku[22]. Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 24 maja 1933 otrzymał zezwolenie na objęcie kierownictwa Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w roku szkolnym 1933/1934 w formie zajęcia ubocznego, a rozporządzeniem KOSL z 9 stycznia 1934 został zaszeregowany do grupy VII w zawodzie[23], po czym rozporządzeniem KOSL z 6 grudnia 1934 został zaszeregowany do grupy VI w zawodzie, w okresie od 16 marca do 16 maja 1935 przebywał na urlopie[24]. Od 1932 do 1934 pełnił funkcję dyrektora Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku[25][26][27] W okresie międzywojennym w Sanoku zamieszkiwał przy ulicy Zamkowej 15. Był działaczem BBWR w Sanoku[28] i pełnił funkcję kierownika sekretariatu powiatowego oddziału partii[29]. Był członkiem oddziału Związku Legionistów Polskich w Sanoku, w którym angażował się w działalność kronikarską oraz został korespondentem czasopisma „Wola i Czyn”[30].

Po 1945 mieszkał przy ulicy Walerego Wróblewskiego 7[1] w Sanoku (później ulica Generała Władysława Sikorskiego)[31].

Zmarł 25 listopada 1967 w Sanoku[1][32]. Został pochowany w grobowcu rodziny Rolskich na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku.

Jego żoną była Antonina Maria z domu Hermanowska (1880-1965[33][1]), z którą miał syna Eustachego (1915-1999, inżynier[34][35][36]) i córkę Irenę Stefanię (1915-2003[37]). Jego szwagierką była Izydora Hermanowska, także nauczycielka.

Odznaczenia i ordery edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 95 (poz. 98).
  2. ↑ a b Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stanisławowie za rok szkolny 1901/02. Stanisławów: 1902, s. 3.
  3. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 149. ISBN 978-83-939031-1-5.
  4. ↑ Kronika. Koło T. S. L.. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 13 z 31 marca 1912. 
  5. ↑ Kronika Dyecezyi Przemyskiej. Sprawozdanie. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. 6, s. 273, czerwiec 1914. 
  6. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 471.
  7. ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Trembowli za rok szkolny 1936/37. Trembowla: 1937, s. 38.
  8. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Trembowli za rok szkolny 1911/12. Trembowla: 1912, s. 5.
  9. ↑ XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: Fundusz Naukowy, 1912, s. 3, 7.
  10. ↑ XXXIII. Sprawozdanie Dyrekcyi c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1913/14. Sanok: Fundusz Naukowy, 1914, s. 6.
  11. ↑ Wiadomości polityczne. Sanok. „Przyjaciel Ludu”, s. 7–8, nr 22 z 25 maja 1913. 
  12. ↑ XLIV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1930/31. Sanok: 1931, s. 2, 4.
  13. ↑ XLV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1931/32. Sanok: 1932, s. 3.
  14. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 3, 11.
  15. ↑ XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 3, 13.
  16. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 3.
  17. ↑ Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 75.
  18. ↑ Wykaz profesorów uczących w okresie 1880–1980. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 162.
  19. ↑ Stanisław Turkowski. Wspomnienie przeszłości. „Rocznik Sanocki”. VIII, s. 112, 2001. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  20. ↑ Hieronim Dąbrowski: Wykaz profesorów. 1losanok.pl, 2012-12-09. [dostęp 2015-07-24].
  21. ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka rozdział = Nasza „buda”. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 53. ISBN 83-919470-9-2.
  22. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne, Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Aneks 1, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 594.
  23. ↑ XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 6.
  24. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 5.
  25. ↑ Maria Tarnawska. Z dziejów Miejskiego Prywatnego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Sanoku w latach 1923-1934. „Rocznik Sanocki”. VII, s. 190, 192, 1995. 
  26. ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne, Szkolnictwo podstawowe i średnie. Nauczycielski ruch związkowy, Miejskie Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie w Sanoku, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 575.
  27. ↑ Tomasz Przystasz: Szkoła w spódnicy. W: Księga pamiątkowa 1928-2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły. Sanok: 2008, s. 30.
  28. ↑ Życie prowincji. Z ruchu wyborczego w okręgu nr 48. „Słowo Polskie”, s. 5, Nr 295 z 27 października 1931. 
  29. ↑ Wiadomości z kraju. Sanok. Zarząd Rady Pow. BBWR. „Gazeta Lwowska”, s. 6, nr 106 z 19 kwietnia 1933. 
  30. ↑ Kronika legionowo-peowiacka. „Wola i Czyn”, s. 16, Nr 10 z 20 grudnia 1937. 
  31. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 143.
  32. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. R 1967, (Tom L, str. 95, poz. 98).
  33. ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 67 (poz. 60).
  34. ↑ Maria Boczar. Kondolencje. „Tygodnik Sanocki”. Nr 48 (420), s. 11, 26 listopada 1999. 
  35. ↑ Eustachy Rolski. inwentarz.ipn.gov.pl/. [dostęp 2017-12-10].
  36. ↑ Historia gospodarki leśnej w rejonie Komańczy, powstanie i działalność Nadleśnictwa Komańcza. komancza.krosno.lasy.gov.pl. s. 22. [dostęp 2017-12-10].
  37. ↑ Tu podano rok urodzenia 1918. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 445 (poz. 468).
  38. ↑ Monitor Polski z 1933 r. Nr 292, poz. 318

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Rolski_(nauczyciel)&oldid=71958305”