Józef Wątróbski
Józef Szczepan Wątróbski[a] pseud.: „Jelito”, „Żyła” (ur. 19 lutego 1914 w Kleczy Dolnej, zm. 8 maja 1944 w Łęgu) – żołnierz Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer Armii Krajowej, podporucznik piechoty, cichociemny.
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
2 Pułk Strzelców Podhalańskich, 3 Dywizja Piechoty (PSZ), 1 Brygada Strzelców (PSZ), Podokręg Rzeszów AK |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
_of_AK-Polish_resistance_movement_Soldiers%27_Memorial,_1979_design._by_Jerzy_Stachurski,_Centralna_street,_Krak%C3%B3w,_Poland.jpg)
Pomnik poległych w Łęgu żołnierzy „Żelbetu”.
Życiorys edytuj
Był synem Jana, rolnika, i Franciszki z domu Jabłońskiej. Ukończył gimnazjum w Wadowicach w 1938 roku, po czym – po odbyciu szkolenia wojskowego – został w lipcu 1939 roku przydzielony do 2 pułku strzelców podhalańskich.
We wrześniu 1939 roku walczył w 2 pułku strzelców podhalańskich i Ośrodku Zapasowym 22 Dywizji Piechoty Górskiej. 19 września przekroczył granicę polsko-węgierską. Był internowany na Węgrzech. W kwietniu 1940 roku dotarł do Francji, gdzie został skierowany do 3 Dywizji Piechoty. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 2 Batalionie Strzelców 1 Brygady Strzelców.
Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 4 sierpnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 14 na 15 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 11” dowodzonej przez kpt. naw. Stanisława Daniela. Początkowo dostał przydział do Podokręgu Rzeszów AK. W nocy z 7 na 8 maja 1944 roku został przerzucony na „melinę” w Łęgu pod Krakowem, w której znajdował się również magazyn broni. 8 maja pomieszczenie zostało otoczone przez Niemców. Wątróbski poległ w obronie magazynu, podobnie jak 2 inni cichociemni, również w nocy przerzuceni do Łęgu: Bronisław Kamiński i Włodzimierz Lech. Pochowany wraz z towarzyszami na cmentarzu w Luborzycy pod Krakowem.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie, 11 listopada 1944 roku.
Upamiętnienie edytuj
- W Łęgu przy ul. Centralnej, na skwerze obok domów nr 3 i 4 w 1979 roku odsłonięto pomnik upamiętniający żołnierzy Armii Krajowej zgrupowania „Żelbet” oraz osoby cywilne poległe w czasie akcji 8 maja 1944 roku. Na rozległej prostokątnej podstawie ustawiony jest słup złożony z 4 granitowych ciosów. Na czole jednego z nich przytwierdzona jest mosiężna tablica z symbolem Polski Walczącej i napisem: SKOCZEK SPADOCHRONOWY / PPOR. "GOLF" / BRONISŁAW KAMIŃSKI / SKOCZEK SPADOCHRONOWY / PPOR. POWIŚLAK / WŁODZIMIERZ LECH / SKOCZEK SPADOCHRONOWY / PPOR. "JELITO"/ JÓZEF WĄTRÓBSKI/ SZER. "CHRYSTIAN" / LESZEK KOROL / SZER. TYGRYS / ZYGMUNT SZEWCZYK / SZER. "WALIGÓRA" / HENRYK WALCZAK / ŻOŁNIERZE ARMII KRAJOWEJ / ZGRUPOWANIA "ŻELBET" KRAKÓW / POLEGLI 8 MAJA 1944 / W WALCE Z ODDZIAŁAMI / ŻANDARMERII NIEMIECKIEJ. Z boku niżej położonego ciosu znajduje się tabliczka z napisem: PODCZAS AKCJI 8 MAJA 1944 R. / PONIOSŁY ŚMIERĆ OSOBY CYWILNE / ANNA STACHOWICZ LAT 50 / ELEONORA TYNOR LAT 75 / KAZIMIERZ TYNOR LAT 13. Na postumencie obok pomnika umieszczony jest znicz w kształcie obręczy z napisem: PREFABET KRAKÓW 1979[1].
- W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Józef Wątróbski.
Uwagi edytuj
- ↑ Według Tochmana (1994) drugie imię Wątróbskiego to Stanisław.
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik martyrologii. 2008-05-28. [dostęp 2013-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].
Bibliografia edytuj
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 139–140. ISBN 83-902499-0-1.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 430. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 200.