Jęczmień płonny (Hordeum murinum L.) – gatunek zbóż z rodziny wiechlinowatych. Jest gatunkiem rodzimym w basenie Morza Śródziemnego, zachodniej Azji, środkowej i wschodniej Europy. Rośnie introdukowany w północnej Europie, wschodniej Azji, na obu kontynentach amerykańskich, w południowej Afryce, w Australii i Nowej Zelandii[4]. We florze Polski ma status zadomowionego antropofitu[5]. Występuje często w zachodniej i środkowej części kraju, rzadziej w południowo-wschodniej, zanika zaś w północno-wschodniej[6].

Jęczmień płonny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

jęczmień

Gatunek

jęczmień płonny

Nazwa systematyczna
Hordeum murinum L.
Sp. Pl. 85 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Morfologia

edytuj
 
Kłos
 
Języczek liściowy
Łodyga
Źdźbło o wysokości 20–50 cm.
Kwiaty
Zebrane w gęste i wzniesione kłosy o długości 6–10 cm oraz grubości 1 cm. Plewki dolne są znacznie krótsze od ości.

Ekologia

edytuj

Rośnie w miejscach ruderalnych, na obrzeżach dróg, na przypłociach. Porasta suche i ciepłe stanowiska (roślina z regionu śródziemnomorskiego).

Zmienność

edytuj

W obrębie gatunku wyróżnia się trzy podgatunki[4]:

  • Hordeum murinum subsp. glaucum (Steud.) Tzvelev
  • Hordeum murinum subsp. leporinum (Link) Arcang.
  • Hordeum murinum subsp. murinum

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-31] (ang.).
  3. Hordeum murinum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b Hordeum murinum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-15].
  5. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 100, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 298, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.

Bibliografia

edytuj
  • Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 83-7073-092-2.